Geografik joylashuvi va tabiati

Malayziya

Rasmiy nomi - Malayziya. Poytaxti - Kuala-Lumpur. Hududi - 329,8 km². Davlat tili - malayya. Dini - islom (50%), buddizm, konfutsiylik, hinduizm, taoizm, xristianlik. Pul birligi - ringit.


Geografik joylashuvi va tabiati. Janubi-Sharqiy Osiyo davlati bo‘lib, Malakka yarimorolining janubida (G‘arbiy Malayziya) va Kalimantan orolining shimoliy qismida (Sharqiy Malayziya) joylashgan. Skarqiy Malayziya g‘arbda va janubda Indoneziya bilan (chegara uzunligi 1782 km), shimolda Bruney bilan (381 km) chegaradosh, G‘arbiy Malayziya esa shimolda Tailand (506 km) bilan chegaradosh. Shimoliy hududlari janubiy Xitoy dengizi, shimoli-sharqi Sulu dengizi, sharqi Sulavesi dengizi bilan tutashib ketgan. Chegirasining umumiy uzunligi - 2669 km. Mamlakatning Malakka yarimorolida joylashgan qismida bir necha parallel ravishda joylashgan tog‘ tizmalari va ko‘p sonli vodiylari bor. Klimantan orolida ham uncha baland bo‘lmagan tepaliklar va tog‘lar ko‘p. Bu yerda mamlakatning eng baland nuqtasi Kikabalu (4101 m) tog‘i joylashgan. Qirg‘oq bo‘ylab tekisliklar joylashgan. Mamlakatda ko‘p sonli uncha uzun bo‘lmagan, lekin sivi ko‘p daryolari bor. Yirik daryolari - Paxang, Kadjang, Kinabantang. Malayziyada qo‘rg‘oshin va volframning yirik konlari bor. Boshqa tabiiy resurslardan mamlakatda neft, mis va temir rudasi, tabiiy gaz, yog‘och, kauchuk, yog‘ daraxtlari ko‘p. Iqlimi - ekvatorial.


Davlat tuzilishi, siyosiy partiyalari. Davlat tuzilishi - konstitutsion monarxiya. Mamlakat tarkibiga 13 ta shtat va 2 ta federal hudud (Kuala-Lumpur va Lubuan oroli). Malayziya mustaqilligi 1957-yil 31-avgustda e’lon qilingan (milliy bayram - Malayziyaning mustaqillik kuni). Qonunchilik ingliz umumiy huquqiga asoslangan. Ijroiya hokimiyat premyer-ministr boshchiligidagi Ministrlar Kabinetiga tegishli. Qirol asosan davlatning vakillik funksiyalarini bajaradi. Jafar ibn Abdul Rahmon (qirol) 1994-yil 26-apreldan buyon taxtni egallab turibdi. Qonun chiqaruvchi hokimiyat ikki palatali parlament - Senat va quyi palata - Vakillar palatasi tomonidan amalga oshiriladi. Yirik siyosiy partiyalari: Milliy front, Birlashgan Malayya milliy tashkiloti, Malayziya-Xitoy assotsiatsiyasi, Malayziya hindular Kongressi, Umummalay Islom partiyasi, Demokratik harakat partiyasi.

Maydoni – 329,7 ming km.kv. Aholisi (2018-y.) – 32,5 mln. Poytaxti – Kuala-Lumpur. Malayziya hududi Janubiy Xitoy dengizi bilan bir-biridan ajralib turgan ikkita qismdan iborat. Bitta qismi Malakka yarimorolining janubini egallasa, ikkinchisi Kalimantan orolining shimo-liy qismida joylashgan. Malayz iyaning yarimorol qismi yonidan Hind va Tinch okeanlarini tutashtiruvchi dengiz yo‘llari o‘tadi.

Boshqaruv shakli – konstitutsion monarxiya. 

Malayziya 13 ta shtat va 3 ta federal hududni birlashtiruvchi federativ davlat. 9 ta shtati mahal-liy monarxlar tomonidan boshqariladi hamda har 5 yilda ular o‘z oralaridan bir hukmdorni davlat rahbari – qirol lavozimiga saylaydi.