Gistologiya, stitologiya va
Hujayra yaxlit organizmning bir qismidir
Yüklə 12,68 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 4.
Hujayra yaxlit organizmning bir qismidir. K o 'p hujayrali organizmlar to ‘qima va a ’zolar tizimlarini hosil qiluvchi hujayralar va ular hosilalarining murakkab ansamblidir. Bu ansamblda hujayralar bir-biri bilan nerv, gumoral va boshqa omillar orqali uzviy bog'langan bo‘lib, o ‘zaro hamkorlikda faoliyat k o ‘rsatadi. Hujayralararo o ‘zaro ta ’sir hujayralar takomili va differensiatsiyasi jarayonlarining asosiy shartlaridan biridir. U yoki bu ixtisoslashgan hujayraning shakllanishi uchun hujayraga kiritilgan genetik dasturdan tashqari, boshqa hujayralar va hujayralararo moddaning ta ’siri talab qilinadi. Ular shaklla- nayotgan hujayra uchun o ‘ziga xos mikromuhit yaratadilar va shu bilan hujayraning spetsifik struktur va funksional ixtisoslanishini ta ’minlaydilar. Shunday qilib, ko‘p hujayrali organizmlarda hujayra tiriklikning elementar birligi bo‘Iib, u turli maxsus vazifalarni bajarishga ixtisoslashgan. Bu vazifalarni u yaxlit organizm tarkibiga kiruvchi boshqa hujayralar va hujayralararo modda majmuasida amalga oshiradi. Shunday qilib, hujayra nazariyasi biologiya va tibbiyotni rivojlanishiga katta ta ’sir k o ‘rsatdi, hamda gistologiya va embriologiya fanlarining shakllanishi uchun asos bo‘lib xizmat qildi. Organizmning hujayra tuziiishi tamoyilini qabul qilish uning faoliyatini funksional birliklar b o ‘lgan hujayralar daraiasida o ‘rganishni taqozo etib, shu bilan fiziologiya faninig rivojla nishiga ham chuqur ijobiy ta ’sir ko‘rsatdi. Ushbu nazariya hayotni ilmiy tushunish asoslarini berdi, hamda organizmlaming individual 31 rivojlanishi va ularning evolyutsion munosabatlarni tushunishga imkon yaratdi. Oradan o‘tgan qariyb ikki asr mobaynida hujayra tuziiishi va faoliyati to‘g‘risida ko‘pdan-ko‘p yangi m a’lumotlar to‘plangan bo‘lsada, hujayra nazariyasinig asosiy qoidalari o ‘z qadri- qiymatini hozirgi kungacha saqlab qolgan. Yüklə 12,68 Mb. Dostları ilə paylaş:
|