Gistologiya, stitologiya va

Uhrabinafsha nurli m ikivsknp bilan ko'rish.
Bu mikroskop 
linzalari kvars (oqtosh, chaqmoqtosh)dan yasalgan bo‘lib, u faqat 
ultrabinafsha nurlami o ‘tkazadi. Bunday mikroskopda ko‘tish 
uchun 
tayyorlangan 
preparatlar kvarsdan 
qilingan 
huyum 
oynalariga olinadi va kvarsdan tayyorlangan yopqich oyna bilan 
yopiladi. Bu mikroskop biologik tuzilmalaming tuzilishini chuqui- 
roq o'rganishga sharoit yaratadi.
Lyuminessent yoki jlyuoressenl mikroskopiya.
O b’ektning 
nurlanishiga lyuminessensiya deyiladi. Yorug'lik manbai bo'lib 
ultrabinafsha nurlar yoki uzunlik toMqini 0.27- 0,4 mkm bo'lgan 
spektm ing ko‘k qismi hisoblanadi. Bu nurlarning ta'Mii vaqlid.t 
nurlar energiyasi hisobiga prcparal nurlanadi ~ fm io re sstn sS a
qiiadi. Birlamchi va ikkilamchi flyuoresscnsiya farq kilinadi. 
Birlamchi flyuoressensiya deb, ba’zi bir moddalarning nur 
ta ’sirida nurlanishiga aytiladi. Bu moddalarga vitamin A va Vi. 
pigmentlar, lipoidlar va boshqalar kiradi. Ikkdamchi llyiiorcv^cn- 
siya preparatlami maxsus nurlanuvchi moddalar (flyuoro\rom ) 
bilan ishlanganda hosil boMadi. Bu moddalarga to q sariq akridin, 
flyuoressin, rodamin va boshqalar kiradi.
Preparatlami to 'q sariq akridin bilan ishlanganda luijayradai;i 
DNK yashil rangda, RNK esa qizil rangda nurlanadi.
Shunday 
qilib, 
turli 
turdagi 
nurlanishlarni 
o'rganish 
tuzilm alam ing kimyoviy tarkibini bilishimizga yordain beradi.
Fazokontrast mikroskopiya -
ob’ektlarning oq-qoraligini (kon- 
trastligini) keskii oshirishga va bo‘yalmagan preparatlami o 'rg a­
nishga imkon beradi. Tabiiy holatda biologik ob’cktlar tiniq, 
rangsiz va nokontrast bo'ladi, ya’ni tuzihnalaa o ‘tayotgan nurni bir 
xil yutadi. Oddiy mikroskopda kontrastlikka preparatlami bo'yash 
asosida erishiladi. Kontrastlikni oshirish bilan bo'yalm agan pre- 
paratlam ing nur sindirish qobiliyati yoki zichligi asosida 
farqlanuvchi tuzilm alam i qo‘rish mumkin. Bu mikroskoplar tirik 
hujayra va to'qim alarni ko'rish imkonini beradi.
18

---