boshqaradi. Bundan tashqari ular fermentlarni va tegishli
substratlarni yig‘ib, hujayra faoliyatining samaradorligini oshiradi.
Ko‘p komponentli bo‘lgan sitozolda
uning alohida qismlari
sharoitga va bajaradigan vazifalariga qarab o ‘z agregat holatini
o ‘zgartirishi mumkin. Garchan sitozol strukturasiz bo'lsada, unda
turli xil fibrillyar oqsillaming hosil b o ‘lishi va emirilishi doimiy
ravishda kechadi. Sitoplazmatik matriks asosan globulyar oqsillar
bo‘lib, ular umumiy hujayra oqsillarining 20-25 foyizini tashkil
qiiadi.
Sitozol
organellalarnig
hujayra
ichidagi
harakatini
boshqaradi
va
sitoplazmaning
yopishqoqligini
ta’minlaydi,
Membrana bilan bog'lanmagan (eruvchan) fermentlar m a’lum bir
tartibda joylashgandagina eng samarali faoliyat ko‘rsatadi.
Aynan
sitozol fermentlarning substrat bilan ta’siri ketma-ketligining
struktur asosi bo‘lib xizmat qiiadi. Sitozol yuzlab fermentlar
saqlaydi. Bu fermentlar maxsus «qurilish bloklari» hosil qilib,
ular yirikroq molekulalarni yig‘ishda va mayda molekulalarni
parchalashda
ishtirok
etadi.
Sitozolda
oqsil
sintezi
mexanizmining barcha elementlari (rRNK,
iRNK, tRNK,
fermentlar va boshqa omillar) mujassamlashtirilgan.
Ular
yordamida sitozolda hujayraning o 'z
ehtiyojlari uchun zarur
boMgan oqsillar sintezlanadi. Hujayraning osmotik va bufer
xususiyatlari ko‘p jihatdan sitozol tarkibiga bog‘Iiq. Aynan ana
shu yarim suyuq muhit hujayraning barcha tuzilmalarini
birlashtiradi va ularning o ‘zaro kimyoviy ta’sirini ta ’minlaydi.
Sitozol orqali aminokislotalar, yog1
kislotalari, nukleotidlar va
karbonsuvlarning hujayra ichi transporti amalga oshadi. Sitozol
orqali doimiy ravishda ionlar oqimi plazmolemmaga va undan
mitoxondriylarga, yadroga va pufaklarga qarab harakat qiiadi.
Sitozol ATF saqlanadigan asosiy joy hisoblanib,
bu erda ATF
molekulasi massalarining bir joydan ikkinchi joyga ko‘chish
jarayonlari amalga oshadi.
Dostları ilə paylaş: