Gömrük işi Hazırladı: L. M. Hüseynova
Yüklə 1,26 Mb. Pdf görüntüsü
|
190 Gömrük orqanları tərəfindən valyuta nəzarəti həyata keçirilərkən aşkar edilmiş hüquqpozmalara görə təqsirli şəxslər qanunla müəyyən edilmiş qaydada məsuliyyət daşıyırlar(274). Beləliklə, gömrük orqanlarına valyuta nəzarəti həyata keçirmək hüququ verilməklə qanunvericilik aktı səviyyəsində valyuta nəzarəti orqanının səlahiyyəti konkretləşdirilmiş olur. Gömrük sərhədindən keçirilən valyuta və valyuta qiymətlilərinə nəzarət funksiyası ən-ənəvi xarakterli olub, əvvəllər də gömrük orqanlarının əsas funksiyalarına aid idi. Valyuda qiymətlərinə mülkiyyət hüququnun keçməsi əməliyyatlarına nəzarət funksiyasının gömrük sisteminə həvalə edilməsi prinsipcə yeni məsələdir və bu nəzarətin səməriliyinin artırılması məqsədi güdür. Məsələnin belə qoyuluşu gömrük sisteminin maraq dairəsini genişləndirmək, gömrük və valyuta qanunvericiliyi sahələrini uzlaşdırmağa, həmçinin onun həllində gömrük sisteminin təşkilati və texniki imkanlarından istifadə etməyə şərait yaratdı. Nəticədə bu üstünlüklər xarici ticarət fəaliyyəti əməliyyatlarına nəzarətin təşkilində özünü göstərdi. DGK-nin 9 sentyabr 1998-ci il tarixli 049 saylı əmri ilə “Az R-sı ərazisindən ixrac edilən malların müqabilində valyuta vəsaitlərinin ödənişinə nəzarət barədə” Təlimat təsdiq edilmişdir. Ixrac edilən malların müqabilində valyuta vəsaitlərinin ödənişinə nəzarət bir neçə mərhələdə həyata keçirilir. 1. Ilkin nəzarət: - YGB-nin düzgün doldurulmasına və göstərilən məlumatların dəqiqliyinə nəzarət; - Həyata keçirilən sövdələşmənin qanunvericiliyə uyğunluğuna nəzarət; - Hesabatların formalaşdırılması və DGK-nə təqdim edilməsi. 2. Məlumat- analitik nəzarət: - gömrük orqanlarından alınan məlumatların yoxlanılması; - valyuta nəzarəti, üçot kartoçkasının doldurulması və nəqd üzrə hesablaşmaları aparan müvəkkil banklara göndərilməsi; - bank tərəfindən rəsmiləşdirilən üçot kartoçkalarının alınması və istifadəsi; - valyuta köçürülməsi üzrə müəyyən edilmiş qaydaları pozanların müəyyən edilməsi; 3. Bitkin sənədli nəzarət: - valyutanın köçürülməsində mümkün ola biləcək çatışmazlığı faktı üzrə məqsədli yoxlama; 191 - Gömrük Məcəlləsi ilə müəyyən edilmiş sanksiyaların tətbiqi. Belə nəzarət sistemi imkan verir ki, hər bir valyuta əməliyyatının qanunvericiliyə uyğun olmasına nəzarət edilsin, qaytarılmamış valyuta qazancının həcmi qiymətləndirilə bilsin, ödənişin şərtləri qaydaya salınsın, gömrük orqanlarının və bankların operativ məlumat mübadiləsi təmin edilsin, valyuta nəzarəti məqsədləri üçün bank və gömrük orqanlarının imkanlarından maksımum istifadə edilsin. Gömrük orqanaları ixrac nəzarətinə düşən malların gömrük sərhədindən qeyri-qanuni keçirilməsinin, o cümlədən bu malların ixracına qadağa və məhdudiyyət qoyulmuş dövlətlərə və son istifadəçilərə ixracının qarşısını alırlar. Ixrac nəzarətinə düşən malların gömrük sərhədindən keçirilməsi qaydaları “İxrac nəzarəti haqqında” Az R-nın Qanununa müvafiq olaraq müəyyən edilir. Gömrük orqanlarının ixrac nəzarətini həyata keçirməyə səlahiyyətli olan vəzifəli şə xsləri digər dövlət orqanlarından və aidiyyəti şəxslərdən aldıqları məlumatların məxfiliyini qorumağa borcludurlar. 6.Barter əməliyyatları, dəyəri ödənilmədən ekvivalent məbləğdə qarşılıqlı mal (xidmət və əqli mülkiyyət) mübadiləsini nəzərdə tutur. Barter əməliyyatlarında ekvivalent məbləğdə malların göndərilməsi və alınması müddəti 90 günədək müəyyən olunur. Ekvivalent məbləğdə qarşılıqlı mal mübadiləsi bu müddətdə başa çatçadığı təqdirdə, hesablaşma müqavilədə göstərilən valyuta ilə 10 bank günü ərzində yerinə yetirilməli və vəsait ixracatçının müvəkkil bankdakı valyuta hesabına köçürülməlidir. Dövlət müəssisələri və Nizamnamə fondunda dövlətin payı haqqı 50%-dən yuxarı olan müəssisələr tərəfindən bağlanmış barter müqavilələri iqtisadi inkişaf Nazirliyində qeydiyyatdan keçirilməklə, digər müəssisələr tərəfindən bağlanmış barter müqavilələri isə, gömrük orqanlarında bəyan edilməklə həyata keçirilir. Barter əməliyyatları üzrə ixrac edilən malların YGB-nin bir nüsxəsi mal bəyan olunduğu tarixdən etibarən 7 gün ərzində gömrük orqanları tərəfindən müvəkkil banklara və İ qtisadi İnkişaf Nazirliyinə göndərilir. Malların barter yolu ilə ixracı zamanı gömrük orqanları tərəfindən tələb olunana sənədlər: - istehsalçı ilə ixracatçı arasında bağlanmış müqavilə (ixracatçı qeyri-dövlət müəssisəsi olduqda); 192 - ixrac olunan mal dövlət müəssisəsində istehsal edilmişdirsə, ixracatçı qeyri- dövlət müəssisəsi olduğu halda onun dəyərinin istehsalçıya tam ödənilməsini təsdiq edən müvafiq bank sənədi; - xarici tərəflə bağlanmış barter müqaviləsi (ixracatçı dövlət müəssisəsi olduqda İ qtisadiyyat və Sənayə Nazirliyində qeydiyyatdan keçirilmiş); - ixrac olunan malın mənşə sertifikatı; - ekvivalent məbləğdə malların vaxtında Az R-na gətiriləcəyi və yaxud valyuta vəsaitinin ixracatçının müvəkkil bankdakı valyuta hesabına köçürəcəyi barədə zəmanət öhdəliyi; - Uçot kartoçkası; - Deklarant tərəfindən tərtib olunmuş YGB. Kreditə ixrac əməliyyatları, faktiki mal (xidmət və əqli mülkiyyət) ixracından sonra haqqı müəyyyən şərtlərlə və hər hansı müddət ərzində ödənilən malların ixracını nəzərdə tutur. Dövlət müəssisələri və Nizamnamə fondunda dövlətin pay haqqı 505-dən yuxarı olan müəssisələr tərəfindən malların (xidmət və əqli mülkiyyətin) kreditə ixracı üzrə bağlanmış müqavilələr İqtisadiyyat və Sənayə Nazirliyində qeydiyyatdan keçirilməklə aparılır. Digər ixracatçılar tərəfindən malların kreditə ixracı isə, gömrük orqanlarında bəyan edilməklə həyata keçirilir. Bu zaman respublikanın dövlət müəssisələrində istehsal olunmuş malların dəyəri istehsalçıya tam ödənildikdən sonra ixrac oluna bilər. Kreditə ixrac əməliyyatlarında gömrük orqanları tərəfindən tələb olunan sənədlər: - istehsalçı ilə ixracatçı arasında bağlanmış müqavilə (ixracatçı qeyri-dövlət müəssisəsi olduqda); - ixrac olunan mal dövlət müəssisəsində istehsal edilmişdirsə, ixracatçı qeyri- dövlət müəssisəsi olduğu halda onun dəyərinin istehsalçıya tam ödənilməsini təstiq edən müvafiq bank sənədi; - xarici tərəflə bağlanmış müqavilə (kreditə ixrac əməliyyatları dövlət müəssisələri tərəfindən həyata keçirildikdə İqtisadi İnkişaf Nazirliində qeydiyyatdan keçirilməklə); - malın mənşə sertifikatı; - valyuta vəsaitlərinin köçürülməsinə zəmanət öhdəliyi; - Uçot kartoçkası; - Deklarant tərəfindən tərtib olunmuş YGB. Yüklə 1,26 Mb. Dostları ilə paylaş:
|