Gülşən Orucova, Nərminə Qaragözova, Rafiq İsmayılov, Zahid Xəlilov

71
АИЛЯ
2-ci tapşırıq yerinə yetirilir. Cavab “C” variantıdır. 
Yazı. “Dostumun yaxşı və pis xüsusiyyətləri” mövzusunda esse yazılır. Şagirdlərə bildirilir
ki, onlar essedə dostun adını çəkməyə də bilərlər. 
İş dəftərinin 35-ci səhifəsindəki mövzu ilə bağlı tapşırıqlar yerinə yetirilir.
DİL QAYDALARI
4-cü tapşırıq yerinə yetirildikdən sonra nəzəri hissə oxunur və izah olunur. 5-6-cı
tapşırıqlar lüğətdən istifadə edilməklə yerinə yetirilir.
Ev tapşırığı.
Sinifdə müzakirə etmək üçün sizi həyatda ən çox maraqlandıran məsələlərlə
bağlı suallar hazırlayın. 
Qiymətləndirmə.
Müəllimin təlim nəticələri üzrə hazırladığı meyarlar əsasında aparılır. 
Dərs 21. BAĞBAN VƏ OĞULLARI (4 saat)
Motivasiya.
Müəllim: – “Yaxşı oğul neylər ata malını, yaman oğul neylər ata malını” ata-
lar sözünü izah etməyə çalışın.
Tədqiqat sualı:
– İnsanı zəhmətə necə alışdırmaq olar?
Tədqiqatın aparılması.
Dərsliklə iş. Mətnin I hissəsi oxunur və dərsliyin 50-ci səhifə -
sində ki 1-ci tapşırıq yerinə yetirilir: alışdıra bilmirdi – öyrəşdirə bilmirdi, dəfinə – xəzinə,
dünyadan köçdü – vəfat etdi.
Məzmun standartları 
Təlim məqsədləri
1.2.1. Müşahidə etdikləri, eşitdikləri və
oxuduqları haqqında danışır. 
Mətni öz yaradıcı təxəyyülünə uyğun davam
etdirir. 
2.1.4. Yaxınmənalı və əksmənalı sözlərdən
nit qində istifadə edir. 
Mətndəki ifadələrin mənasını başa düşür və
onları yaxınmənalı ifadələrlə əvəz edir.
2.2.1. Müvafiq mətnləri müəyyən olunmuş
tə ləb lərə uyğun  sürətli, düzgün, şüurlu,
ifadəli oxu yur.
Mətndəki hadisələr arasındakı səbəb-nəticə
əlaqələrini müəyyən etməklə mətni şüurlu
oxuduğunu nümayiş etdirir.
2.2.3. Mətnin hissələrinə başlıqlar verməklə
məzmununa aid sadə plan  tutur.
Mətni hissələrə ayırır və plan tutur. 
2.2.5. Mətnin məzmununu tərtib etdiyi plana
uyğun nəql edir.
Tərtib etdiyi plan üzrə mətni nəql edir.
3.1.2. Çap hərfləri ilə yazılmış mətni
üzündən köçürür.
Mətnin bir hissəsini üzündən köçürür. 
3.1.4. Müşahidə və təəssüratlar əsasında
kiçikhəcmli inşalar yazır. 
Verilmiş mövzu əsasında inşa yazır. 
4.1.3. Rast gəldiyi yeni sözlərin yazılış və
tələffüz qaydalarını müəyyənləşdirmək
üçün lüğətdən istifadə edir. 
İmla yazısında yazılışı və tələffüzü fərq lənən
sözlərin düzgün yazılışını lüğətin köməyi ilə
müəyyənləşdirir.
Дярслярин планлашдырылмасы
Çap üçün deyil

---

Qruplarla iş. Şagirdlər verilmiş suallar əsasında öz fikirlərini iş vərəqlərində qeyd edirlər.
I qrup. Sizcə, doğrudanmı, bağban bağda dəfinə basdırmışdı?
II qrup. Niyə ata dəfinənin yerini oğullarına demədi?
III qrup. Bağbanın oğulları haqqında nə deyə bilərsiniz?
IV qrup. Sizcə, oğullar bundan sonra nə edəcəklər?
Məlumat mübadiləsi və müzakirənin təşkili. 
Qrupların təqdimatı dinlənilir və müzakirə
olunur. Dərsliyin 51-ci səhifəsindən mətnin II hissəsi oxunur və qrupların gəldiyi nəticələrlə
müqayisə olunur. 
– Bağbanın dediyi dəfinə nə idi? 
– Bağbanın oğlanlarına dəfinə basdırdığını söyləməsini yalan adlandırmaq olar?
– Bağbanın vəsiyyətinə əməl edən oğulların həyatda qazandıqları nə oldu?
Dərsliyin 51-ci səhifəsindəki 2-3-cü tapşırıqlar yerinə yetirilir. 2-ci tapşırıqda verilən sözlər
arasındakı uyğunluq müəyyən olunur:
1 – C, 
2 – A,
3 – Ç,
4 – B 
3-cü tapşırıqdakı atalar sözlərində sözlərin ardıcıllığı bərpa olunur:
1. Atalar nə əkiblər, oğullar onu biçiblər.
2. İstəyirsən bal-çörək, al əlinə bel-kürək.
3. Yağmadı yağış, bitmədi qamış.
Oxunan atalar sözlərindən 2-cisinin mətnin məzmununa daha çox uyğun gəldiyi qeyd 
 olu nur. 
“Bağban və oğulları” mətninin hissələrinə başlıqlar verilir. Mətnin planı tutulur və plana
uyğun nəql olunur.
I hissə. Bağbanın vəsiyyəti
1. Bağa baxmayan (yaxın düşməyən) oğullar
2. Atanın vəsiyyəti
II hissə. Varlanan oğullar
3. Kor-peşman evə dönən oğullar
4. Var-dövlət sahibi olan oğullar
Nəticə:
İnsan uşaqlıqdan zəhmətə alışmalıdır. Əsl var-dövlət zəhmətlə əldə edilir.
Tətbiqetmə.
Müəllim şagirdlərin yaradıcı təxəyyülünü genişləndirmək məqsədilə aşağı -
dakı sualı verməklə onları danışmağa yönəldir: 
– Təsəvvür edin ki, bağban, doğrudan da, bağda dəfinə basdırıb və oğulları yeri qazarkən
bu dəfinəni tapıblar. Belə olsa idi, sizcə, hekayə necə davam edərdi? (5-ci tapşırıq. Bu
tapşırığın icrası cütlərlə və ya qruplarla iş kimi də verilə bilər.)
Şagirdlər öz fərziyyələrini irəli sürürlər.
İş dəftərinin 36-cı səhifəsindəki mövzu ilə bağlı tapşırıqlar yerinə yetirilir.
Yazı. Dərslikdəki mətnin sonuncu abzasını üzündən köçürmək tapşırılır.
Dil qaydaları. Tapşırıq 6. Bu tapşırıqda şagirdlər lüğətdən istifadə etməklə nöqtələrin
yerinə “n” və “m” hərflərindən uyğun gələnini yazırlar. 
İş dəftərinin 36-cı səhifəsindəki dil qaydaları ilə bağlı tapşırıqlar yerinə yetirilir.
ЫЫ бюлмя
72
Дярслярин планлашдырылмасы
Çap üçün deyil

---

İmla mətni:
Ev tapşırığı.
– “Torpaq deyər: “öldür məni, dirildim səni” mövzusun da inşa yazın.
Qiymətləndirmə.
Təqdimata, diskussiyaya və tətbiqetmənin nəticələrinə əsasən aparılır.
Dərs 22. İSTİ ANA QUCAĞINDA (4 saat)
Motivasiya.
Müəllim yazı taxtasında iri hərflərlə “ANA” sözünü yazır. Şagirdlər ana  ilə
bağlı fikirlər deyirlər (atalar sözləri, şeir də deyilə bilər).  
Sual: – Anadan başqa daha kimləri özünüzə yaxın hesab edirsiniz? 
Yaxud: Müəllim əvvəlki gün uşaqlara ailə şəkli gətirməyi tapşırır. Yaxşı olar ki, şəkildə
xala, bibi, nənə və başqa qohumlar da olsun. Uşaqlar ailələri və qohumları haqda danışırlar. 
Müəllim:
– Sözünüzü, sirrinizi ən çox kimə deyirsiniz?
– İstədiyiniz bir şeyi almaq lazım olduqda ən çox kimə müraciət edirsiniz?
MƏŞQ (36 söz)
Şənbə günü məktəbimizdə idman yarışları oldu. Velosiped yarışında məktəb
üzrə birinci yerə çıxdım. Amma tirin üstündə gəzə bilmədim. Atam deyir ki,
idman məşq eləməyi sevir. İdman məşqi sevir, mən də idmanı. Deməli, mən
məşqi də sevməliyəm.
Məzmun standartları 
Təlim məqsədləri
1.1.2. Dinlədiyi fikirlə bağlı münasibətini
əsaslandırır.
Dinlədiyi fikrə münasibətini bildirərək sualları
cavablandırır.
2.1.2. Öyrəndiyi yeni sözlərin mənasını
izah edir.
Öyrəndiyi sözlərin aid olduğu məna qrupunu
müəyyən edir.
2.1.4. Yaxınmənalı və əksmənalı sözlərdən
nit qində istifadə edir.
Mətndə rast gəldiyi müəyyən sözləri yaxın -
mənalı sözlərlə əvəz edir.
2.2.1. Müvafiq mətnləri müəyyən olunmuş
tə ləb lərə uyğun  sürətli, düzgün, şüurlu,
ifadəli oxu yur.
Sualları cavablandırmaqla mətni şüurlu oxu -
du ğunu nümayiş etdirir.
2.2.5. Mətnin məzmununu tərtib etdiyi
plana uyğun  nəql edir.
Oxuduğu şeirin məzmununu plan üzrə nəql
edir. 
3.1.1. Yazısında sadə hüsnxət norma larına
riayət edir.
“F” hərfini hüsnxət normalarına uyğun yazır
və digər hərflərlə birləşdirir.
3.1.5. Əzbər bildiyi nəzm nümunələrinin
qısa məzmununu yazır.
Şeiri nəsrə çevirib yazır. 
4.1.3. Rast gəldiyi yeni sözlərin yazılış və
tələffüz qaydalarını müəyyənləşdirmək
üçün lüğətdən istifadə edir. 
“K” samitinin iki səs ifadə etdiyini bilir və bu
samiti sözdən asılı olaraq tələffüz edir.
АИЛЯ
73
Дярслярин планлашдырылмасы
Çap üçün deyil

---