Haç ve Hilal Altında Ortaçağda Yahudiler

Haç ve  Hi lal Altında Ortaçağda Yah udiler 347 
129  Al-Jahiz, 
Kitab  al-bayan  wa'l-tabyin 
(Kahire,  1311  H./1893),  H  168 
içinde; aktaran Levy, 
The Social Structure of Islam 
(Cambridge, 1957), 55 
ve bu kaynaktan Patai, 
Seed of Abraham, 
51. 
l30 
Ahkam ahl al-dhimma'nın 
editörü tarafından, İbn Taymiyya'nın 
Kitab 
al-sarim al-masluk ala shatim al-rasul 
(214-215, 243-245, 252-253)  adlı kita­
bından özetlenip bir ek dahil edilmiş 
(Ahkam, 
kısım 2, 891-893). Bizzat 
Ibn Kayyım, Ömer uygulamasının,  dhimmi'ler için  "ebediyen"  geçerli 
olduğunu açıklar (ibid;, 7-14). Ayrıca krş. ibid., 795. 
m 
Kisch, 
Jews in Medieval Germany, 
154-647. 
132 1301'de: al-Maqrizi, 
Kitab al-suluk li-marifat duwal al-muluk, 
ed. 
M. M. 
Ziyada at al.,  (Kahire, 1939),  1:  909-913; çeviri, Lewis, 
İslam, 
2: 229  vd. 
özl.  231.  1354'te:  al-Qaiqashandi, 
Subh al-a' sha 
(Kahire,  1918),  13:  378-
379;  çeviri,  Lewis, 
İslam, 
2:  234-235,  Ca.  1442'de:  Cohen,  "Jews  in  the 
Mamluk environment: The Crisis of 1442 (A Geniza Study)," 429. 
133  İsmail  ibn  Ömer  ibn  Kadir, 
Al-bidaya  wa'l-nihaya, 
14  cilt  (Kahire, 
1932-39 / 40), 11:339. 
134 El-Serahsi, el-Mebsut, 5: 39. Ayrıca krş. İmamın 
dhımmi 
sözleşmesine 
yazacağı hak ve  yükümlülüklerle  ilgili fıkıh  derlemesinde El-Şafii'nin 
yargısı: "Sizden biri ya da diğer kafirlerden herhangi biri yargı için bize 
başvurursa, İslam hukukuna  göre yargılarız.  Ama bize gelmezse, 
size 
kanşmayız" (lam nu' rid lakum fima bayhakum wa-baynahu); Kitab al-umm 
4: 
118; 
çv, 
Lewis, 
Islam, 
2:219-223. 
135 Ibn Kayyım, 
Ahkam ahi al-dhimma, 
kısım 2, 809. 
5-
EKONOMİK ETKEN 
1  Baldwin, 
The Medieval  Theories of the Just Price: Romantics,  Canonists, 
and Aheologians in  the  Twelfth and Thirteenth Centuries,  transactions of the 
American  Philosaphical  Society 
(Philadelphia,  1959),  12,  13;  monografin 
yeniden basımı, 
The Evolution of Capitalism, Pre-Capitalist Economic tho­
ught: Three Modem Interpretations 
(New York, 1972) içinde. 
2  "Kilise  babalarının  yazılarında,  sık  sık rastlanan büyük  zenginlerin 
mallarına karşı patlamalar, kuşkusuz, öncelikle servetle ilgili Yeni Ahit 
öğretileri tarafından, özellikle genç zengin yöneticinin anlatımıyla ateş-
leniyordu" Baldwin, 
Medieval Theories, 
13. 
· 
3 Baldwin, 
Medieval Theories, 
15. 
J. Gilchrist şunu ekler: "Tertullian, tica­
retten tamah olarak söz etmiş;, St. John Chrysostom,  tüccarları  'ne pa­
hasına olursa  olsun zengin olmak isteyen'  ... insanlar saymış; Jer6me, 

---

3 4 8  Mark R. Cohen 
ticareti dolandırıcılık olarak ele almış; Augustine için, insanların zihni­
ni hakikatten uzaklaşbran bir meşgaleydi... [Papa] Leo I'in 'alanların ve 
satanlarına günaha girmeleri zordur' şeklindeki yargısı kilisenin genel 
düşüncesi  oldu ve  sonraki  alb yüzyıl için teoriye  sahneyi hazırladı." 
Gilchrist, 
The Oıurch and Economic Activity in the Middlel Ages 
(Londra, 
1969), 51.  ' 
4 
Zacour, 
Introduction  to Medieval  Institutions, 
54-55. Benzer  bir  görüş 
için bkz."Henrl Pirenne, 
Medieval Cities: Tlıeir Origins and the Revival of 
Trade, 
çv. 
Frank D. Halsey (Garden City, N. Y., 1956), 86-87. 
s 
Simrnel, 
The Sociologı; of Georg Simmel, 
çv. ve ed. Kurt H. Wolff (Glen­
coe, III., 1950), 403-404, italikler benim. 
6 
Gil "The Radhanite Merchants and the Land of Radhan," 
Joumal of the 
Economic and  Social Histon; of the Orient 
17  (1974), 299-328. ayrıca bkz. 
Charlas  Verlinden'in  daha  yakın  zaman  makalesi:  "Le  Radaniya  et 
Verdun: a propos de la traite  des esclaves slaveş vers l'Espagne mu­
sulmane aux 
IX 
et X siecles," 
Estudios en lıomenaje a Don Claudio Sanchez 
Albomoz en sus 
90 
anos 
(Buenos Aires, 1983), 2: 105-132 içinde. 
7 
Le Goff, 
Medieval Civilization 
400-1500, 
26. erken ortaçağ Avrupa'sının 
uzak  mesafe  uluslararası  ticaretinde  Yahudilerin  üstünlüğü  üzerine 
bkz. Robert-Henri Bautier, 
Tlıe Economic Development of Medieval Europe, 
çv. 
Heather  Karniyi  (Londra, 1971),  77-78;  Robert S.  Lopei, 
71ıe  Com­
mercial Revolution of tlıe Middle Ages, 
950-1350 (Cambridge, 1976), 60-61; 
Charles Verlinden, "A propos de la place des juifs danss l'economie de 
12Europe  occidentale  aux 
IX 
et  X  siecles:  Agobard  de cLyon  et 
l'histoiriographic arabe," 
Storiografia  e Storia; Study in  onore de Eugenio 
Depre 71ıeseider 
(Roma, 1974), 21-37 içinde ve aynı yazarın, "Les Rada­
niya  et Verdun." Doğu-hah ticaretinde Suriyelilerin kayboluşu ve bu­
nun  Yahudiler  bakımından  sonuçlan,  Robert  Lopez  tarafından şöyle 
açıklanıyor: " Arap istilası, doğu-ile bab arasındaki bütün ilişkileri sona 
erdirmedi; aksine, Suriyeli tüccarlara yöneldikleri daha geniş Asya pa­
zarlarını açb ... Böylece, Katolik Avrupa ile ötesindeki daha gelişmiş ül­
keler  (İslam dünyası, Bizans İmparatorluğu, hatta Hindistan  ve  Çin) 
arasında  bağlanb  kurma  işi yalnızca Yahudilere  kaldı." Lopez,  Com­
mercial Revolution, 60. 
Başka bir açıklama da -hipotetik,  ama yine  de  makul ve Lopez'inkini 
dışlamayan- şudur: Suriyeli Hıristiyanlar Müslüman-Hıristiyan sını-

---