Səsin reverberasiyası – qapalı məkanda səs mənbəyi söndürüldükdən sonra səsin çoxsaylı əks olunma nəticəsində tədricən sönməsi prosesidir.
Əgər bu məkan boşdursa, onda səsin sönməsi tədricən baş verir və məkanda “ugultu” yaranacaq. Əgər səs tez sönərsə (səsuducu materiallar olan mühitdə), onda səs boğuq eşidilir. Reverberasiya müddəti - məkan daxilində səsin intensivliyinin 106 dəfə, səviyyəsinin isə 60 dB azalmasına sərf olunan zamandır. Reverberasiya müddəti 0,5 san olan məkanlar akustikası yaxşı olan məkan sayılır.
Dopler effekti
Əgər səs mənbəi və ya qəbuledicisi bir-birinə nəzərən υmənb sürəti ilə hərəkət edərlərsə, onda qəbul olunan səsin ν tezliyi, tərpənməz mənbəin ν0 tezliyindən fərqlənəcəkdir.
Dopler effekti, rəqs mənbəyinin və qəbuledicinin bir-birinə nəzərən hərəkəti zamanı qəbuledicinin qəbul etdiyi rəqslərin tezliyinin dəyişməsidir.
Məs., platformaya yaxınlaşan qatarın fitinin səsinin tonu yüksələcək və ondan
uzaqlaşanda isə kiçiləcəkdir. Bu effektin yaranmasına səbəb odur ki, bizim qulağımıza və ölçü cihazlarına bir saniyədə çatan səs rəqslərinin sayı dəyişir.
Əgər səs mənbəi və qəbuledici onları birləşdirən düz xətt boyunca hərəkət edirlərsə - υmənb və υq.e mənbəin və qəbuledicinin sürətləri (onlar yaxınlaşarkən müsbət, uzaqlaşarkən isə mənfi olacaqlar) ν0 – mənbəin rəqs tezliyi; υ – həmin mühitdə səsin yayılma sürətidir.
1. Mənbə və qəbuledici mühitə nəzərən sükunətdədir - υm = υq = 0.
Dalğa uzunluğu olan dalğa, mühitdə yayılarkən qəbulediciyə çataraq onda = tezlikli rəqslər yaradacaq.
2. Qəbuledici sükunətdəki mənbəyə yaxınlaşır – υm = 0, υq >0. Dalğanın mühitdə yayılma sürəti dəyişmədiyindən,
Qəbuledicinin qəbul etdiyi rəqsin tezliyi artır.
3. Mənbə sükunətdəki qəbulediciyə
yaxınlaşır: υq.e =0, υmənb >0 . Rəqsin υ
yayılma sürəti yalnız mühitin
xüsusiyyətlərindən asılı olduğundan,
ona görə də mənbəin rəqs perioduna
bərabər zamanda, onun şüalandırdığı
dalğa qəbulediciyə qədər υT = λ
məsafəsini gedəcək.
Bu zaman mənbə υmənb T məsafəsini qət etdiyindən, şüalanmanın son anında hərəkət istiqamətində dalğa uzunluğu qısalacaq və λ = λ0 - υm T. Qəbuledicinin qəbul etdiyi rəqsin tezliyi, böyüyəcək:
4. Mənbə və qəbuledici bir-birinə nəzərən hərəkətdədirlər.
Bu hal əvvəlki iki halın ümumiləşməsidir. Qəbuledicini qəbul etdiyi rəqsin tezliyi:
Dostları ilə paylaş: |
