- cırlaşma temperaturu
Yarımkeçiricilərdə elektronların konsentrasiyası n=1018 м-3
T>Tc→ yarımkeçiricilərdəki elektron qazı – klassik, qeyri –cırlaşmışdır.
Metallarda elektronların konsentrasiyası - n=1029 м-3
Cırlaşma temperaturu, metaldan adi şəraitdə istifadə temperaturlarından böyükdir.
Metaldakı elektron qazı cırlaşmışdır.
Bu o deməkdir ki, yalnız elektronların az bir hissəsi, Fermi enerjisinə yaxın olanlar, istilik hərəkətinə görə həyəcanlanaraq və yüksək səviyyəyə keçəcəklər. Bu isə o deməkdir ki, elektronların yalnız az bir hissəsi istilik hərəkətində iştirak etdiyindən, metalların istilik tutumu kristal qəfəsin rəqsi ilə təyin olur, elektronlar isə praktik olaraq istilik tutumun yaranmasında iştirak etmirlər.
Foton qazı
Foton qazı həmişə cırlaşmış olur.
Foton qazı - Boze qazdır, çünki fotonun spini – tamdır (s =1) :
K imyəvi potensialı, - μγ=0
Fotonun enerjisi Eγ=hν,
olduğundan, onda
Fonon qazı
Fonon – kristal qəfəsin rəqsinin kvantı olub, kvazizərrəcikdir.
Elastiki dalğalar kvant xüsusiyyətlidir; fononun enerjisi
E=hν
Fonon qazı – Boze qazdır, çünki fononun spini tamdır ( s=0 ).
K imyəvi potensial μ=0
Fonon qazı. Debay temperaturu
Kristalda elastiki dalğanın uzunluğu, atomlar arasındakı d məsafəsindən kiçik ola bilməz. Yalnız λ>d olduqda dalğa bütöv mühitdəki kimi yayılır:
λmin= d
Ə gər kristalda elastiki dalğanın yayılma sürəti – υ isə, onda fononun maksimum tezliyi :
Fononun enerjisi:
Debayın xarakteristik temperaturuTD , fononun maksimal enerjisinə uyğun gəlir :
XII Mövzu
Dostları ilə paylaş: |
