«hayvonlar anatomiyasi, fiziologiyasi, jarrohligi va farmakologiya» kafedrasi

Aktinobatsillyoz
 
–
 
surunkali  infeksion  kasallik  bo’lib,  asosan  qo’ylarning 
boshi sohasida ko’psonli  abssesslar paydo bo’lishi bilan ajralib turadi. Kasallikni 
Actinobacillus  Lignieri  turiga  mansub  mikrob  chaqiradi.  Mikrob  boshoqli 
o’simliklarning qiltiqlari, poyalari va boshq. mexanik shikast yetkazishi natijasida 
to’qimalarga kirib o’rnashadi. 
Qo’ylar aktinobatsillyozida bo’yin terisi va lablarning shilliq pardasida ko’p 
sonli  yoki  yagona  sovuq,  kattaligi  no’xatdan  tovuq  tuxumigacha  kattalikda 

---

25 
 
keladigan  yiringxonalar  hosil  bo’ladi.  Limfatik  tomirlar  zararlanganda  tasbex 
ko’rinishida  mayda  abssesslar  rivojlanadi.  Ular  o’z–o’zidan  tashqariga,  burun 
bo’shligiga  yoki  og’iz  bo’shligiga  yoriladi.  Ichidan  sassiq  yiring  oqib  chiqadi. 
Kasallik cho’zilsa metastazlar hosil bo’ladi.  
Davolash:
  zararlangan  o’choqlarga  jarrohliq  ishlov  beriladi.  Jarohat  yuzasi 
lyugol  eritmasi  bilan  yuviladi  yoki  yodlangan  baliq  yog’i:  Olei  Jecoris  Aselli  – 
100,0;  Aquae  distillatae  –  2,5;  Kalii  ioditi  –  2,5;  Iodi  puri  –  2.5  suriladi.  Uyqu 
arteriyasiga  20 ml 0,25 % li novokain eritmasi bilan  neomisin va morfosiklin (1 
kg tirik massaga 0,5–1 mg) yoki 10 ml 0,25 % li novokain eritmasi bilan  miserin 
(kunaro,  1  kg  tirik  massaga  5000  T.B.)  yuboriladi.  Hayvon  6–9  kunda  sog’ayib 
ketadi.