88
HOŞGÖRÜ TOPLUMUNDA ERMENİLER
Ukrayna Millî Bilimler Akademisi
1654 yılında Kıpçak dilinde yazılmıştır. 119 satırdır. Daşkeviç, Garka-
vets üzerinde çalışmıştır.
Boldu duhovnıy Ermeni töresinde Ilov şeherinin anno 1654 Diye 28
marci
Bügüngi künnü turup obliçne zupelniy duhovniy uradnıng alnınga İlov
şeherining Ermenilerining slavetna pani Anna baron Şimko Varteresoviç
ereçpohan hızı sıngarı uçmahlı canlı pan Zadik Yakup oğlu Mançukoviç-
ning tul pozostaliy kum asistenciya zacne slavnıy pan Haçko İvaşko oğlu
Liskoviçning
81
.
Luvov Devlet Üniversitesi Bilimler Kütüphanesi-El Yazmalar Bölümü
1669 yılında Kıpçak Türkçesi’yle yazılmış 53 satırlık mirasname olup
Daşkeviç Tryjarski, Garkavets üzerinde çalışmıştır.
Boldı tvaganıng 1118-ine tegdemperning 8-ine hankün.
Afektaciyası üsne üçiviy Kirkornung Simon Harahaş oğlunung atı bile
üçciva Zosanıng Simon Harahaş hatınınıng tulnung kensi togma anasınıng
na ten ças zabun yatkanıng instançiya etken slavetni pan Lukas Haçko
oğlu na ten ças voyt Ermeni töresining Kamenec şeherining slavetniylar
bile baron Murat der Zakariya oğlu erespohan Vartan Kirkor oğlu Hocig
Holup oğlu Murat Sefer oğlu Şimko Sergi oğlu Zadik Milko oğlu Asvadur
Ovanes oğlu Ovanes Bobrikoğlu kensi ant içken kolegalları bile ziydit bile
etti hatına manovana Zosanıng haysı lubo teni üsne zabun yednak ahılında
tügel doskonalı….
82
Luvov Devlet Tarih Müzesi
1609 yılında Kıpçak Türkçesi’yle yazılmış mektup. Abdullin, Daşke-
viç-Tryjarski, Garkavets üzerinde çalışmıştır. Bu metnin mikrofi lmi kendi
özel arşivimizde mevcuttur.
Tengri köknü tüzgen yerni tohtatkan ya seni közetken yamandan sah-
lagan közetuçingi sening yuhu yengmez zera bahuçin sening cirim etmez
Güneşning isisi kündüz hızdırmas da ne keçe aynıng sovuhu ötmez
yasaldı şağavatından Biy Tengrining tvaganın
83
.
81 Garkavets, a.g.e., s.971.
82 Garkavets, a.g.e., s.972.
83 Garkavets, a.g.e., s.973.
89
Yrd. Doç. Dr. Erdoğan ALTINKAYNAK
Kaynaklar
Abbasov, İsrafi l, “Ermeni Elifbası ile Yazıya Alınmış Azerbaycan Dastanları ve
Dastan Şe’irleri”, Azerbaycan Şifahî Halg Edebiyatına Dair Tedkikler-
7, Bakü 1987.
Abdullin, İ. A.‚ Pamyatnaya Zapiska’ Agopa na Armiyano-Kıpçakskom Yazıke
(1620), Sovetskaya Türkologiya, III, 1971.
Alişan, G. K., Taregirk Hayots Lehastaniyev Rumenioy Havastçeay Yaveluatsovk,
Venedik 1896.
Altınkaynak, Erdoğan, Gregorian Kıpçakların Dil Yadigarları, Karadeniz Araştırmaları
IV, Çorum 2005.
Bagdıkov, Georgiy, Kratkaya İstoriya Donskih Armyan, Rastov-na-Donu (?).
Chirli, Nadejda, Ermeni Kıpçakça Dualar Kitabı Algış Bitigi, Haarlem/Nederlands
2005.
Cuha, İvan, Odissea Mariupolskih Grekov, Vologda 1993.
Dashian, Ja, Catalog der Armenischen Handschriften in der Machitaristen-Bibliothek
zu Wien, Viyana 1895.
Daşkeviç, Ya. R., Armiyanskoye Knigapeçatniye na Ukraine v XVII v, İstoriko
Filologiçeskiy Jurnal, IV, 1963.
__________, Administirativni Sudovi i Finansovi Knigi na Ukraini v XIII – XVIII
İstoricni Cerala ta ih Vikoristannaya, IV, Kiev 1969.
__________, Lvovskiye Armyano-Kıpçakskiye Dokumantı XVI-XVII vv,, Kak
İstoriçeskiy İstoçnik, İstoriko-Filologiçeskiy Jurnal, II, Akademiya
Nauk. Arm.SSR 1977.
Deny, J.-E. Triyarski La Litterature Armeno-Kiptchak, Philologiae Turcicae
Fundamenta, Wiesbaden 1964.
__________, Historia du Sage Hikar Dans La Version Armeno-Kiptchak, Rocznik
Orientalistyczny, XXVII, 1964.
Dubinska, Z. Z., Badan Nad Psalterzami Ormianskimi w Jazuku Kipczackim,
Prezaglad Orientalistyczany II, 1961.
Garkavets, Aleksandır Nikolayeviç, Kıpçakskoye Pismennoye Naslediye, C.1, Almatı
2002.
__________, Töre Bitigi Armiyano Kıpçakskiy Sudebnik 1519-1594.,Almatı 2003.
__________, Armeyan-Kıpçak Pısalter 1575-1580, Almatı 2001.
__________, Turkskiye Yazıki na Ukraine, Almatı 1996.
__________, Eduard Hurşudyan, Armenian Qypchaq Psalter 1575/1580, Almatı
2001.
Grigoryan, V. R., Ob Aktovıh Knigah Armiyanskogo Suda g. Kamanets – Podolska
(XVI – XVII vv) , Vastoçniye İstoçniki i Sentralnoy Evropı I, Moskova
1964.
Grunin, Timofey İvanoviç, Pronavoznaydeni Polovetski Dokumenti, 1930.
Gülensoy, Tuncer, Türkçe El Kitabı, Kayseri 1994.
90
HOŞGÖRÜ TOPLUMUNDA ERMENİLER
Kolonciyan, S., Kratkiy Katalog Armiyanskih Rukopisey Goroda Gerla, IX., Vestnik
Matenadarana 1969.
Korhmazyan, E. M., Armyanskaya Miniatura Krıma (XVI-XVII vv) Erivan 1978.
Küçük, Abdurrahman, Ermeni Kilisesi ve Türkler, Ankara 1997.
Levicki, M.-R. Kohnowa, La Version Turkue-Kiptchak du ‘Code des Lois des
Armaniens Polonais’ d’apres le ms. No 1916 de la Biblioteque
Ossolineum, Roscznik Orientalistyczny, XXI, 1957.
Öner, Mustafa, Bugünkü Kıpçak Türkçesi, Ankara 1998.
Özkan, Nevzat, Türk Dilinin Yurtları, Ankara t.y.
Schütz, Eduard, An Armeno Kıpchak Text From Lvov 1618, Acta Orientalia
Hungaricae XV, 1-2, 1962.
Sergisyan, B., Matenadaranin Mihinataraents’ i Venedik, Venedik 1966.
__________, Armeno Kiptschakische Ehekontrakte und Testamente, Acta Orientalia
Hungaricae, XXIV, III, 1971.
Triyarski, Eduard, Distionnaire Armeno-Kiptchak D’epres Trois Manuscrits des
Collections Viennoises, Varşova 1968-1972.
__________, Der Zweite Brief des Paulus an die Korinther in Armeno-Kiptschakischer
Version und Seine Sprache, Altaica Collecta, Wiesbaden 1976.
__________, Fragment of The Apochryphal Psalm 151 in its Armeno-Kipchak
Version, Journal of Semitic Studies XXVIII, 1983.
__________, The Story of Holy Mariane in the Kiptchak Language of the Polish
Armenians, Jurnal of the Turkish Studies, XIII, Harvard University,
Harvard 1989.
Tekin, Talat, Ermeni Alfabesi ile Türkçe, Tarih ve Toplum Dergisi, 4 Nisan 1984.
Topralı, Recep, Kıpçak Türkçesi Sözlüğü, Erzurum 1993.
Ts’ts’ak Dzegrats Maştots’i Anvan Matenadarani, O. C. Yegenyan-A. Zeytunyan-P.
Antabyan, Tsutsak Cragrats’ Maştots’i anvan Matenadarani I-II, Erivan
1965, 1970.
Yegenyan, O. C., Ob Adnom Armiyano-Kıpçakskom Grammetiçeskom Pasobii,
Vaprosı Yazikoznaniya V, 1962.