79
Yrd. Doç. Dr. Erdoğan ALTINKAYNAK
Vay men köryazıhlıga ki ne cuvap bersermen Tengrining horhulu yar-
ğusuna
Da hali umsanıp Tengrige da anıng yetövsüz şağavatına aytırmen me-
nim yaman yazıhlarımnı bu surp yuhovnung içine Tengrinin alnına da surp
asduacacinning da parça arilerning köktegilerning da yerdegilerning da
menim din atamnıng alnına barça yazıhlarımnı aytırmen haysi ki hilinip-
men canım tenim bile da barça sağıslarım bile da sözlerim bile da erkli
u erksiz bilgenim bile da bilmegenim bile kündüz u keçe eger yuhlaganda
eger ayah bolganda.
Yazıhlımen 5 seziklikim bile 6 teprenişim bile 12 gövdem bile 365 bo-
yunlarım bile Meğa Tengrige
Yazıhlımen közlerim bile hamaşa bahıp özgelerning süretine suhla-
nırmen hatunga hız oglanga özgening tirlikine közüm bile körüp esim bile
suvlanıpmen da ne ki köz yazıhı bar barçanı hılınıp men meğa Tengrige
Yazıhlımen hulahlarım bile Tengrinin buyruğun işitme erinipmen yo-
hese hulah hoyupmen tiyişsiz sözlerge yaman ögütke panpas etmehni çıha-
ga bermehni yergesiz gelecilerni yaman sözlerni hulah hoyupmen da ne ki
hulah yazıhı bar barçanı hılınıpmen mağa Tengrige.
Yazıhlımen ağzım u tilim bile boş sçzlerni sözlepmen yalğangı aytır-
men panpas etipmen
46
.
İtalya
Ermeni Mhitar Kongregasyonu-Venedik/Evliya Lazar Yarımadası
11, 359, 446, 1126, 1270, 1700, 1750, 1788 ve 1817 numaralarda ka-
yıtlıdır. Eser üzerlerinde Garkavets, Sergisyan
47
, Dubinska
48
, Triyarski
49
,
Deny
50
, Alişan
51
, Schütz
52
çalışmışlardır.
46 Garkavets a.g.e., s.671.
47 Sergisyan, Matenadaranin Mihinataraents’i Venedik, Venedik 1966.
48 Dubinska, Badan Nad Psalterzami Ormianskimi w Jazuku Kipczackim II, Prezaglad Ori-
entalistyczany, 1961.
49 Triyarski, Der Zweite Brief des Paulus an die Korinther in Armeno-Kiptschakischer Versi-
on und Seine Sprache, Altaica Collecta, Wiesbaden 1976, s.267-344.
50
Deny -Triyarski La Litterature Armeno-Kiptchak, Philologiae Turcicae Funda-
menta, Wiesbaden 1964.
51 Alişan, Taregirk Hayots Lehastaniyev Rumenioy Havastçeay Yaveluatsovk, Venedik
1896.
52 Schültz, Armeno Kiptschakische Ehekontrakte und Testamente III, Acta Orientalia Hunga-
ricae, XXIV, 1971, s.265-300.
80
HOŞGÖRÜ TOPLUMUNDA ERMENİLER
Sanlıdırlar zağalsızlar yollarında da haysıları barırlar oreenkine Eya-
mizming. San kimler tergerler tanıhlıhın anıng tügel yürekleri bile kendile-
rining holgaylar anı. Dügül ki bunlar hılınırlar töresizlikni yoluna anıng
bargaylar. Sen sımraladıng sımarlaganıngnı sening sahlama mana asrı.
Sen eger ongarılsa edi manga yollarım menim sahlama manga toğrulu-
hungnu sening. Ol vahtta men uyalmas edim ki sahtlanmamanga sımarla-
ganınga sening. Tapunıyım sanga biz toğruluhu bile yürekimning menim
neçik umsandım könülü künetoğruluhungnung sening . Könülüküngnü se-
ning sahladım hoymagın çah mengilik
53
.
1615 Okosdos 31. kiçaynakün. Tatar Hanı asrı köp adam bile kirdi
Nemiç veliyetine Okrayına bile da ketti çah İlovga yuvuh da haytır keldi
Kamenes tibine Doluşka yanına qoşun hoydu da barça salalarnı da hum-
nalarnı da tüzde biçenlerni küvürdü. Evet şeherden pehota aleyje özge oh-
vatnıylar – Neçik Ermeni, Alay Nemiş, Orus- çıhıp birgelerine potukacca
boluy ediler aleyje toptan haladan da şeherden üstlerine uruy ediler. Hay-
sı da keldiler şeher tibine aş zamanına da ruşicca boldular yarımkesede
da barıp Turlunu keçtiler Hotin tibine. Evet asrı ulu doyumluh şıhardılar
birgelerine
54
.
1615 sebdember ayına. Olah viliyetine boyarlar povstat ettiler kendi
biyleri üsne Tomşanıng da kliyir ediler kendin öldürmege nede ki Tomşa
Posterejicca bolup da ol boyarlarnı zevşistkim tiri tuttu, da bu çörüvlerin
hırdı da haysı boyarnı hazuhka urdu, haysın suvda boğdu Nede ki ol zaman
anda rast keldi Asta Beedros deer Kirkor oğlu haysi ki elçi edi cesardan da
korol’dan Tomşaga, tedi anı da birgelerine keçe bile suvda boğdurdu.
1615 Hogdemper 2. Bir hayduknu hatunu bile hazuhka urdular ho-
tin yoluna haysılarında ki çasut bitikleri tapıldı yanlarına Olah biyinden
Tomşadan.
1615 noyemper 1 ine Knaz Vişnoveckiy da Knaz Korickiy Baja Ye-
remiy biyning kiyövleri kirdiler Olah ulusuna çerüv bile haysı ki elttiler
Olah biylihine Yeremiyning oğlun Aleksandırnı nede ki biy Tengri boluşkay
kendilerine
55
.
53 Garkavets, a.g.e., s.427.
54 Garkavets, a.g.e., s.537.
55 Garkavets, a.g.e., s.537.
81
Yrd. Doç. Dr. Erdoğan ALTINKAYNAK
Polonya
Eski Kararnameler Genel Arşivi-Varşova
1675 yılında yapılan ve BOZ XII 9/1; BOZ XII 9/6 numarada kayıtlı
bir evlilik akti. Kopyası ele geçirilememiştir.
Zamoysk Ailesi Malikanesi Arşivi-Varşova
Eser üzerine Garkavets çalışmıştır.
Köpten neçe kez ağızdan kledim holma biylikingizden yüzüm kel-
tirmedi na hali körüyirmen tek gıvalt şeherde nedostatok her nemeden da
zlaşça ötmekten utru tek holarmen biylikingizden neçik menim şahavat-
lı dostumdan ki manga dohodit etkeysiz da simerlegeysiz klese bir korec
arış na pıtil neni biylikine yügünüp tolermen dostluh içun Biy Tengriden
holarmen kimsem yoh sizden başha ratunekge Melnik sımarlaptır manga
komaraga yohtur materiya tapulur baryoqtur cokolvek holarmen ziyansız
nasip bolsa tangda klermen ketmege Vepreçge bahmaga ne de kerek ese
körmege yuz koriyermen hayır ola amen
Biylikingizning dostu hem hulu
Tobiaş Bogdanoviç şvager
56
.
Tobiaş Bogdanoviç’in Mektubu (XVII. Yüzyıl Başlangıcı)-Varşova
Eser üzerine Garkavets çalışmıştır.
Biy Tengri biylikine da sövüklü övdeki dostunız bile köp ömürde sağ-
lık bergey köp zamanganca amen.
Köpten neçe kez ağızdan kledim holma biylikingizden yüzüm keltir-
medi na hali koruyirmen tek gıvalt şeherde n edostatok her nemeden a
zlaşça ötmekten utru tek holarmen biylikingizden neçik menim şahavetli
dostumdan ki manga dohodit etkeysiz da simerlegeysiz klese bir korec arış
na pitil neni biylikine yügünüp tolermen
57
.
56 Garkavets, a.g.e., s.675-676.
57 Garkavets, a.g.e., s.675.