H.Ə. Hacıbalayev



Yüklə 3,67 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə13/174
tarix05.02.2023
ölçüsü3,67 Mb.
#100212
növüDərslik
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   174
Кимйяви бирляшмя.
Яринтинин компонентляри кимйяви 
ялагяйя эирир вя бу заман ямяля эялян кимйяви бирляшмяни ха
-
рактеризя едян тязя кристал гяфясляри йараныр. Кимйяви бирляшмя 
компонентлярин кцтляляринин мцяййян нисбятиндя алыныр. 
Цмуми щалда кимйяви бирляшмяни характеризя едян 
хцсусиййятляр бунлардыр: 
1.
 
тяркибинин сабитлийини кимйяви дцстурla иля ифадя 
едилмяси; 
2.
 
бирляшмяни ямяля эятирян компонентлярин кристал 
гяфясляриндян фяргли олан йени типли кристал гяфясин 
йаранмасы;
 
3.
 
юзцня хас фярди хассяляря малик олмасы;
 
4.
 
саф металларда олдуьу кими сабит температурда 
кристаллашмасы. 
 
5.
 
Metallarin kr
i
stalla
ş
masi 
 
Щяр щансы бир жисим цч агрегат щалында ола биляр: газ, 
майе вя бярк. Жисмин бир щалдан башга щала кечмяси мцяй
-
йян температур вя тязйигдя баш верир. 
Газларда щиссяжиклярин йерляшмясиндя ганунауйьун-
луг йохдур, онлар хаотик щярякят едир; щям дя газын мцм-
кцн гядяр бюйцк щяжмя малик олма хассяси вардыр. Бярк 


28 
кристал жисимлярдя атомлар кристал гяфясин зирвяляриндя мцяй-
йян ганунауйьунлугла йерляшир (йахын ялагя); айры-айры юзяк-
ляр вя блоклар ися бир-бириня нисбятян мцяййян сямтдя йерляшир 
(узаг ялагя). Майелярдя мцяййян йюнялмя майенин бцтцн 
щяжмини ящатя едя билмир, бу аз сайда атомлара аид олуб, 
нисбятян давамлы груплашмалар вя йа флуктасийалар йарадыр. 
Температурун азалмасы иля флуктасийаларын давамлылыьы артыр 
вя онлар бюйцмя габилиййятиня малик олур. 
Мцяййян температурда саф метал юз агрегат щалыны 
дяйишир: яримя температурунда бярк щалы майе, гайнама 
температурунда ися майе щалы газ щалы иля явяз олунур. Кечид 
температуралары тязйигдян асылыдыр вя сабит тязйигдя бу асылы-
лыг даща ашкар шякилдя юзцнц эюстярир (шякил 1.14). 
Бярк металын температуру артдыгда гяфясин зирвяляриндяки 
атомларын щярякят сцряти, еляжя дя рягслярин амплитудасы артыр 
вя мцяййян температура чатдыгда (яримя температуруна) 
атомлар дцйцнляри тярк едир; гяфяс даьылыр вя майе щала кечир. 
Майе метал сойудугда ися яксиня, атомларын щярякят сцряти 
азалыр вя яримя температуруна йахын температурларда майе 
металда еля атом груплашмалары ямяля эялир ки, бунларда 
Maye halı 
Bərk 
halı 
Qaz halı 
Temperatur 

zy
iq
P= 1 at 

Yüklə 3,67 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   174




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə