H.ƏLİyev adina neft emali zavodunun modernizasiyasi və yeniDƏnqurulmasi layiHƏSİNİN Əmtq səNƏDİ

 
“H.Əliyev 
adına 
NEZ-in 
yenidənqurulması 
və 
modernləşdirilməsi”  layihəsi,  Faza-2  çərçivəsində  qurğuların 
tikintisi 
və 
istismarı 
üzrə 
Ətraf 
Mühitə 
Təsirin 
Qiymətləndirilməsi 
 
 
EKOLOGİYA İDARƏSİ 
83 
hələ modelləşdirilməyib. 
Qaynaq işləri zamanı da havaya müəyyən dərəcədə metal və azot oksidləri buraxıla bilər, lakin yüksək 
dərəcədə lokallaşdırıldığından, bunların təsiri çox az olacaqdır və onların sürətlə dağılması gözlənilir. 
Layihə ərazisində ümumilikdə verilən yaxşı atmosfer havası keyfiyyəti standartlarını müvafiq hava keyfiyyəti 
standartları ilə müqayisə etsək, tikinti və əməliyyatlar zamanı nəzərdə tutulan Layihədən yaranan yanar 
qaz emissiyalarının Layihəni Əhatə edən Atmosfer Havası Keyfiyyəti Standartlarını ötüb keçməsi olduqca 
inanılmaz hesab olunur. 
İstifadə  olunacaq  avtomobil  və  mexanizmlər  adətən  dizellə  işləyir,  ona  görə  də,  benzin  kimi  alternativ 
yanacaqla müqayisədə onların daha az idarə olunmayan itkilər törətməsi gözlənilir. Buna görə də, dizel 
yanacağından  istifadə  karbohidrogenlərin  buxarlanma  itkilərini  minimallaşdıracaq.  Benzinlə  işləyən 
avtomobil və  ya qurğudan  nadir hallarda istifadə olunarsa,  yanacağın doldurulması  zamanı  əlavə idarə 
olunmayan emissiya itkiləri minimal dərəcədə olacaq. 
İstixana qazları emissiyaları 
Təqdim  olunan  Layihənin  tikinti  və  istismar  mərhələləri  zamanı  karbon  dioksid,  metan  və  uçucu  üzvi 
birləşmələr  kimi  istixana  qazları  (İXQ)  yaranacaq.  Karbon  dioksid  tikinti  və  istismar  zamanı  Layihə 
tərəfindən istifadə olunan bütün qurğu və yanacaq avadanlığından ayrılacaqdır. Yanacaqla doldurmadan 
yaranan  idarə  olunmayan  emissiyalar  həm  də  yerli  ərazidə  uçucu  üzvi  birləşmələrin  yaranması  ilə 
nəticələnəcək. 
Həm tikinti, həm də istismar mərhələsi zamanı ayrılan istixana qazlarının miqdarı olduqca az hesab olunur. 
Toz/aerozol hissəciklərinin yaranması 
Tikinti  fəaliyyətləri  nəticəsində  idarə  olunması  mümkün  olmayan  toz  emissiyaları  müxtəlif  olur.  Bunlar 
fəaliyyətin növü və həcmindən, torpağın növündən və rütubətliliyindən,  yol örtüyünün vəziyyəti və hava 
şəraitlərindən asılı olur. Küləyin sürəti orta deyil, yüksək olduqda quru hava zamanı daha çox toz qalxa 
bilər. 
Mümkün təsirlər yerli sakinlərin narahatçılığı, tozun bitkilərə, canlı orqanizm və səthlərə çökməsidir. Digər 
mümkün təsirlərə insan səhhətinə təsirlər daxildir. Əgər havada uzunmüddətli toz olarsa, bu, tənəffüs yolları 
xəstəliklərindən  əziyyət  çəkən  insanların  səhhətinə  təsir  edə  bilər.  Tozun  çökməsi  subyektiv  problemə 
çevrilə  bilər  və  yaxınlıqdakı  yerlərin  həssaslığı  daxil  olmaqla,  bir  sıra  müxtəlif  amillərdən,  hər  hansı 
çöküntünün  təkrar  baş  verməsi  və  hissəciyin  özünün  xüsusiyyətindən  asılıdır.  Bu  subyektivliyinə  görə, 
tozun çökməsi ilə bağlı qanunla müəyyən edilmiş limitlər yoxdur və əsas diqqət narahatçılığın qarşısının 
alınmasına və lazım gələn yerlərdə havada olan toz emissiyalarını minimallaşdırmağa yönəldilib. 
Emissiyaların azaldılması 
Tullantıların nəzarət altında və nəzarətsiz yandırılmasına icazə verilməyəcək. Toz problemlərinin qarşısını 
almaq üçün görüləcək tədbirlərə aşağıdakılar daxildir: 

  Nəqliyyat vasitələrinin hərəkəti giriş yolları və işarələnmiş iş sahələri ilə məhdudlaşacaq (fövqəladə 
hallar istisna olmaqla) 

  Təmizlənmiş tullantı sularından tozun yaranmasının azaldılması və tozun yatırılması məqsədilə yol 
səthlərinin sulanmasında (nəmləndirilməsi) istifadə olunacaq. 
 
7.10. 
Qaz halında olan tullantıla 
7.10.1.  Dizelin Hidrotəmizlənməsi Qurğusu (DHT-32) 
Reaksiya bölməsindən çıxan turş qazlar 
Normal əməliyyatlar zamanı gözlənilməsə də, işə salma əməliyyatları zamanı və ya resirkulyasiya qazının 
tərkibində hidrogen miqdarı azaldıqda istifadə oluna bilər və qazın təmizlənməsinə ehtiyac yaranarş 
Cədvəl 7. 196 
Mənbə 
Axın (kq/saat) 
Tezlik/müd
dət 
Çirkləndiri
cilər 
Atılır 
SOR 
EOR 

---

 
“H.Əliyev 
adına 
NEZ-in 
yenidənqurulması 
və 
modernləşdirilməsi”  layihəsi,  Faza-2  çərçivəsində  qurğuların 
tikintisi 
və 
istismarı 
üzrə 
Ətraf 
Mühitə 
Təsirin 
Qiymətləndirilməsi 
 
 
EKOLOGİYA İDARƏSİ 
84 
32-V-002 
Normal əməliyyatlarda yoxdur 
NNF 
H
2
S 
Məşəl
 
 
Fleqmanın stripper barabanından atılan turş qazlar 
Normal əməliyyat zamanı Fleqmanın stripper barabanından (32-V-007) gələn turşuluq qazları Qaz Təsisinə 
yönəldilir. 
İstilik və Material Balanslarına əsasən gözlənilən turşuluq qazı xüsusiyyətləri aşağıdakılardır: 
Cədvəl 7. 70 
Mol% 
SOR 
EOR 
H
2
 
77.26 
64.52 
H
2
S 
1.71 
1.63 
H
2
O 
1.92 
1.92 
METHANE 
5.84 
10.91 
ETHANE 
2.14 
4.99 
PROPANE 
2.09 
4.81 
IC
4
 
0.59 
1.30 
NC
4
 
0.83 
1.82 
C
5
+ 
7.62 
8.09 
  
  
  
Axın(kg/saat) 
1 493 
2 369 
Axın (m
3
/saat) 
1313 
1562 
Molekulyar çəki 
(kq/kmol) 
11.74 
15.62 
 
Qızdırıcılardan tüstü qazları 
Reaktor İsidicisi 32-H-001 və Stripper Reboyler H-002-dən baca qazı effekti kompozisiyaları və axınları 
İstilik İstehsalçıları tərəfindən təmin edilməlidir. 
7.10.2.  Hidrogenin alınması qurğusu (HPU - 33) 
Buxar Reformerindən çıxan və Qaz bacasına (33-ST-001) atılan tüstü qazaları 
Bacanın hündürlüyü – 35 m 
Bacanın daxili diametri – 2,15 m 
Cədvəl 7. 21 
Mənbə Qurğu. №. 
 
[-] 
 
33-ST-001
 
Proses axını diaqramı №  
[-] 
 
167
 
Dizayn
 
 
 
Ümumi axın
 
[kmol h
-1
] 
 
5054
 
 
[kg h
-1
] 
 
147678
 
 
[Nm
3 
h
-1
] 
 
113258
 
Temperatur 
 
[°C] 
 
151
 
Molyar çəki 
 
[kg kmol
-1
] 
 
29.22
 
Bacadan çıxış surəti 
 
[m s
-1
] 
 
13.43
 
Komponentlər:
 
 
 
Karbon dioksid (CO
2
) 
 
[mol %] 
 
18.16
 
Su (H
2
O) 
 
[mol %] 
 
18.29
 

---