“H.Əliyev
adına
NEZ-in
yenidənqurulması
və
modernləşdirilməsi” layihəsi, Faza-2 çərçivəsində qurğuların
tikintisi
və
istismarı
üzrə
Ətraf
Mühitə
Təsirin
Qiymətləndirilməsi
EKOLOGİYA İDARƏSİ
87
Tikinti zamanı
avtomobil, mexanizm və avadanlığa texniki xidmət və onlardan istifadə
Borunun qaynaq
edilməsi
İşlərin yanından keçən insanlar və heyvanlar kimi çevik reseptorlar səs-küyün mənbəyindən uzaqlaşma
qabiliyyətinə malikdir. Ona baxmayaraq, bu, onlar üçün narahatlıq yarada bilər və müvəqqəti olaraq
torpağın otlaq üçün əlçatan olmasını məhdudlaşdıra bilər.
“H.Əliyev
adına
NEZ-in
yenidənqurulması
və
modernləşdirilməsi” layihəsi, Faza-2 çərçivəsində qurğuların
tikintisi
və
istismarı
üzrə
Ətraf
Mühitə
Təsirin
Qiymətləndirilməsi
EKOLOGİYA İDARƏSİ
88
FƏSİL
8
8. ƏTRAF MÜHİTİN İDARƏ EDİLMƏSİ VƏ MONİTORİNQİ
8.1. Giriş
Ətraf mühitin idarə edilməsinin əsas məqsədi Layihənin mobilizasiya və icra mərhələsində mənfi ekoloji və
sosial təsirlərin yumşaldılması, təhlükəsizlik qaydalarına riayət etməklə ekoloji risklərin minimuma
endirilməsi və sağlamlığın qorunması üçün nəzərdə tutulmuş bütün cari və strateji tədbirlərə əməl
olunmasıdır.
Təsirlərin qiymətləndirilməsi əsasında Layihənin potensial təsirlərini minimuma endirmək və ya yumşaltmaq
məqsədilə tələb olunan qaydada yumşaltma tədbirləri işlənib hazırlanmışdır (bax Fəsil 7).
8.2. Ətraf və sosial mühiti idarəetmə planı (ƏMİP)
Bu “Ətraf Mühiti İdarəetmə Planı” (ƏMİP) layihənin hər bir iri komponenti üçün işlənib hazırlanmışdır və
ətraf mühitlə qarşılıqlı təsirdə olan xüsusi fəaliyyətləri əhatə edir. ƏMİP layihənin ömrü boyunca yumşaltma
proqramlarının, monitorinq proqramlarının və ətraf mühitin qorunması üzrə digər proseduraların həyata
keçirilməsi üçün əsas mexanizmdir.
“Ətraf və Sosial Mühiti İdarəetmə Planı”nın tərifi
Plan və ya proqram tələb olunan son vəziyyətə nail olmağa çalışır və ətraf mühitə mənfi təsirləri olan və ya
ola bilən fəaliyyətlərin necə yumşaldılacağını, nəzarət olunacağını və monitorinqinin aparılacağını təsvir
edir.
ƏMİP layihənin bütün mərhələlərində baş verəcək ekoloji təsirləri əhatə edəcəkdir. Bütün layihə
müddətində ətraf mühitin qorunmasına xüsusi diqqət yetirəcəkdir. Buna nail olmaq üçün bir sıra ekoloji
xüsusiyyətlər/tövsiyələr hazırlanmışdır. Bunlar aşağıdakılara nail olmaq üçün podratçının layihə üzərində
düzgün nəzarəti əlində saxladığına əmin olmaq məqsədi güdür:
“H.Əliyev adına NEZ-in yenidənqurulması və modernləşdirilməsi” layihəsi çərçivəsində qurğuların
tikintisi işləri ərzində təsirlərin miqyasını minimuma endirmək,
Layihənin təsir etdiyi ərazilərin düzgün şəkildə bərpa olunmasını təmin etmək,
Uzun müddətli ekoloji deqradasiyanın qarşısını almaq.
Podratçı bu sənəddə təsbit olunmuş ekoloji öhdəliklərdən xəbərdar olmalı və bütün müvafiq ekoloji
qanunvericiliyə əməl edəcəyini bəyan etməlidir. Podratçı eyni zamanda xəbərdar olmalıdır ki, Ekoloji
Meneceri(ləri) (EM) SƏTƏM üzrə Nəzarətçi ilə proseduralara əməl olunmasına nəzarət edəcəklər.
ƏMİP-in məqsədləri
Bu ƏMİP Layihənin icrası dövründə səmərəli ekoloji idarəetməni həyata keçirmək üçün aidiyyəti olan
prinsipləri, vəzifələri və tələbləri əhatə edir.
ƏMİP-in aşağıdakı məqsədləri vardır:
Ətraf mühitə zərər verə bilən fəaliyyətlərin müəyyən olunması;
Həyata keçirilməli olan yumşaltma tədbirlərinin və onların yerinə yetirilməsi üçün proseduraların
ətraflı izah olunması;
Layihənin icrası ərzində yerinə yetirilməli olan hesabat vermə sisteminin yaradılması.
ƏMİP eyni zamanda layihənin gedişində monitorinqi aparılacaq xüsusi tələblərə diqqət çəkməyə xidmət
edir və əgər ətraf mühitə təsirlərin qarşısı lazımi səviyyədə alınmazsa, yaxud yumşaldılmazsa, müvafiq
tədbir görülməli olacaqdır. Buna görə də sənədə fəaliyyətlərin potensial ekoloji təsirlərini minimuma
endirməkdə yardımçı olan təlimat kimi baxılmalıdır.
“H.Əliyev
adına
NEZ-in
yenidənqurulması
və
modernləşdirilməsi” layihəsi, Faza-2 çərçivəsində qurğuların
tikintisi
və
istismarı
üzrə
Ətraf
Mühitə
Təsirin
Qiymətləndirilməsi
EKOLOGİYA İDARƏSİ
89
“Yumşaltma tədbirləri”nin tərifi:
Yumşaltma mənfi təsirləri azaltmaq, məhdudlaşdırmaq və aradan qaldırmaq, yaxud layihənin faydalarını
artırmaq və ictimai və fərdi hüquqları qorumaq üçün praktiki tədbirlər həyata keçirməklə işləri görməyin
daha yaxşı yollarını axtarır.
ƏMİP həmçinin layihə tərəfdarlarının, ekoloji idarəetmə qrupunun və podratçıların rolları və məsuliyyətləri
üzrə tövsiyələri əks etdirməklə yumşaltma tədbirlərinin həyata keçirilməsini təmin etmək üçün tətbiq
olunacaq qaydaları müəyyən edir.
8.2.1. ƏMİP-in komponentləri
ƏMİP ehtiyatlı yanaşma, yaxud əgər rəhbərliyin tövsiyələrdisə, “ən yaxşı təcrübə” fəlsəfəsini qəbul
etməlidir. Buna görə də yumşaltma tədbirləri onların həyata keçirilməsi üçün əhəmiyyətliliyini azaltmadan
daha ümumi xarakterli ola bilər.
Layihənin həqiqi ekoloji təsirlərini müəyyən etmək üçün ƏMİP ekoloji monitorinq proqramlarını konturlarını
cızacaqdır. Monitorinq və yumşaltma proqramları üzrə xərclərin qiymətləndirilməsi də buraya daxil
edilmişdir.
Podratçı(lar)dan hərtərəfli Ətraf Mühiti İdarəetmə Planı (ƏMİP), o cümlədən onun öz siyasətlərini
hazırlaması və təsdiq olunmaq üçün Sifarişçiyə (“H.Əliyev adına NEZ”-nə) göndərməsi tələb olunmalıdır.
Buraya aşağıdakılar
daxil edilməlidir;
o
Təhlükəsizlik və Sağlamlıq Siyasəti və Bədbəxt Hadisələrin Qarşısının Alınması Planı,
o
Keyfiyyətin Təmin Olunması Siyasəti,
o
Fərdi Mühafizə Vasitələri (FMV) Siyasəti,
o
Ekoloji Siyasət,
o
Narkotik Maddə və Spirtli İçki üzrə Siyasət,
o
Bərabər Hüquqlu İşəgötürmə İmkanları Yaradılması və Ayrı-seçkiliyə Qarşı Siyasət,
o
Audit Siyasəti
Bu siyasətlər Layihə obyektlərində açıq yerlərdə asılmalıdır. Layihənin bütün işçi heyəti, o cümlədən
podratçının işçiləri təqdimat prosesi yolu ilə bu siyasətlərlə tanış ediləcəkdir. ƏMİP bu planda və onun
müvafiq yarımplanlarında öz əksini tapmış proseslər və fəaliyyətlər vasitəsilə bu Siyasətləri dəstəkləyir.
Ona görə də bu ƏMİP-in məqsədi tətbiq ediləcəyi halda ekoloji deqradasiyanın səmərəli şəkildə qarşısını
alacaq/minimuma endirəcək ətraflı idarəetmə planı hazırlamaq və onu tətbiq etməkdir.
8.2.2. ƏMİP-in icra müddəti
ƏMİP Layihənin bütün icra mərhələsi, qüsur cavabdehliyi dövrü və “H.Əliyev adına NEZ-in
yenidənqurulması və modernləşdirilməsi” layihəsi çərçivəsində qurğuların tikintisi və istismarı mərhələsi
üzərində diqqəti cəmləyəcək və bütün bu dövrlərdə fəaliyyətdə olacaq.
Təsirlərin Qiymətləndirilməsinin, Yumşaltma Tədbirlərinin və ƏMİP-in Nəzərdən Keçirilməsi
Bu, əsas etibarilə layihənin icrası nəticəsində ortaya çıxa biləcək ekoloji problemləri sənədləşdirmək,
müqavilə sənədlərinə və layihənin dizaynına daxil ediləcək yumşaltma tədbirlərini təsvir etmək, layihənin
icrası zamanı həyata keçirilməli olan monitorinq və qiymətləndirmə planlarının hazırlanması və yumşaltma
tədbirlərini həyata keçirmək üçün tələb olunan xərcləri təxmini hesablamaq üçün təsirlərin
qiymətləndirilməsinə əsaslanır.
Bu ƏMİP ekoloji aspektlər üzrə məqsədləri və hədəfləri təsbit edir.
Podratçıların yumşaltma tədbirlərini həll etməyə hazırlaşdırılması
ƏMİP və ekoloji qiymətləndirməni tender və müqavilə sənədlərinə salmaqla podratçı
məlumatlandırılmalıdır. Podratçı(lar) ondan, ƏMİP-də tələb olunduğu kimi, əvvəlcədən metod bəyannaməsi
və aşağıdakılar da daxil olmaqla, lakin bunlarla məhdudlaşmadan, planlar təqdim etməsinin tələb olunacağı