Həyata nüfuz anı Demokratiyanın ibrətamiz erkən tarixinə baxış
Yüklə 3,87 Mb. Pdf görüntüsü
|
64
Qaratorpaqda təmiz herik və digər əkinçilik priyomların əhəmiyyəti xüsusilə böyükdür. Herik torpaqlar xüsusilə quraq illərdə digər heriksiz sələflərə nisbətən iki dəfə artıq payızlıq taxıl məhsulu götürməyə imkan verir. Meşə qoruyucu zolaqlar qaratorpaqların münbitliyini bərpa etməyə çox kömək edir. Quraqlıq elə bil ki, bu sahələrdən yan ötüb keçir. Ona görə də böyük rus alimi V.V.Dokuçayev meşə zolaqlarını «rütubət mağazası» adlandırırdı. Onlar küləyin vəhşi gücünü ram edir və yatırdırlar. Müasir Rusiya təkcə qaratorpağı itirmir, keçən əsrin 90-cı illərində 40 milyon hektara yaxın kənd təsərrüfat torpağı dövriyyədən çıxarılmışdı. Qaratoropaq haqqında rus yazıçısı A.S.Serafimoviç Krasnodar diyarında olanda, mazut kimi yağlı torpağı görəndə təəccübünü gizlətməyərək, obrazlı şəkildə demişdi ki, bu torpağı çörəyə yağ kimi yaxıb yemək olar. Torpaq hər bir xalqın malik olduğu elə sərvətdir ki, ona düzgün qulluq edildikdə daha böyük gəlir verir. Torpağın qədrini bilməyənlər isə imperator Avqustun sözləri ilə desək, qızıl qırmaqla balıq tutanlara bənzəyirlər, qırmaq qırılsa qızıl da itirilir, balıq da tutula bilməyəcəkdir. Torpağa savadsız münasibət təkcə gözlənilən məhsulun deyil, gələcək nəsilə çatacaq məhsulun taleyini də bu ağılsız hərəkətin qurbanına çevirir. Böyük rus torpaqşünası V.V.Dokuçayev ölkəsindəki torağa ögey münasibətini gizlətməyərək demişdi: «Rusiyanın kənd təsərrüfatı birjadakı qumara bənzəyir: yaxşı il düşdükdə – çörək olacaq, quraqlıq baş verdikdə yenidən məhsul qıtlığı və aclıq meydana gəlir». Böyük alimin sözləri digər xalqlar üçün də xəbərdarlıq harayı olmalıdır. Kənd təsərrüfatına qumar kimi baxılmamalı, «gələr gətirər, gedər batırar» prinsipi ilə yanaşılmamalıdır. Çünki ərzaq məhsulları bəşər övladının həyatı üçün mühüm amildir və onun istehsalına da eyni ciddilik səviyyəsində münasibət bəslənməlidir. Başqa ölkələrdən daim idxal edilən ərzaq məhsulları ilə əhalinin təchizatı vəziyyətdən müəyyən çıxış yolu olsa da, ölkəni ərzaq girovuna çevirir. Özünün malik olduğu münbit torpaq yalnız kənd təsərrüfatı təyinatı üçün və mümkün olduğu qədər böyük səmərəliliklə istifadə edilməlidir. Xalqın ərzaqla təmin olunmasının taleyini bütövlükdə idxala tabe, əslində əsir etmək, iqtisadi siyasəidəki ağır səhv hesab edilməlidir. Təbiətin əliaçıqlıq edərək münbit torpaqla mükafatlandırdığı xalqlar bu nemətin qədrini bilib, ondan ağıllı qaydada istifadə etməsə, daha acı məğlubiyyətlə üzləşə bilər.
Yalan, aldatma, məkr və hiyləgərlik
Bəşər övladı çox sayda ləyaqətləri ilə yanaşı, onlardan sayca heç də az olmayan, real həyatda daha çox rast gəlinən qüsurlara malikdir. Bu qüsurların bəziləri iyrənc xarakterə mənsubluq timsalı olduğundan daim pislənsə, məhkum olunsa da, heç də sıradan çıxmır, illər, əsrlər ötsə də öz mövcudluğunu saxlamaqda və hər bir cəmiyyətin mənəvi dünyasına zərbə vurmaqda davam edir. Bəlkə də ibtidai insan bu qüsurların çoxundan xali idi, ibtidai icmalarda insanı aşağılayan dəyərlərə yer yox idi, çünki onlar icmanın məhvinə səbəb ola bilərdi. İndi də öz ibtidai keçmişindən o qədər də 65
uzaqlaşmayan, sivilizasiadan kənarda qalan xalqların təbiəti və davranışı bu mülahizəni bütünlüklə təsdiq edir. Azsaylı şimal xalqlarında, həmçinin Sakit okeanın bəzi adalarında yaşayan, tarixdən əvvəlki cəmiyyətin həyat tərzini saxlayan xalqlarda yalan bir qayda olaraq işlədilməyindən, onlar başqalarının yalanını da həqiqət kimi qəbul etməklə, bu barədə azacıq şübhə də nümayiş etdirmirlər. Sivilizasiya ilə hələ əlaqəsi olmayan xalqlar təbiətin övladları olduqlarından, təbiətin qanunauyğunluqları da özünü bütünlüklə açıq büruzə verdiyi kimi, yalana, aldatmaya ehtiyac duymurlar, ona görə də onlarda adamların bir-birinə etibarı güclü olur və xəyanət halları baş vermir. Yalnız təbiətlə mübarizədə ibtidai insan ona köməyə gələn, öz yaşayışını təmin etmək üçün vəhşi heyvanı ovlamaqda müəyyən hiyləgərlik xüsusiyyətlərinə yiyələnir. Buna isə o, öz təcrübəsi vasitəsilə nail olmuşdur, axı həmin xalqlar nəsilbənəsil vəhşi heyvanların davranışını müşahidə edib, öyrəndiklərindən, belə bələd olma çox da əziyyət çəkmədən ovunu ələ keçirməyə kömək edir. İbtidai insanın hiyləgərliyi beləliklə cəmiyyət üzvləri arasında bir-birinə qarşı olmayıb, yalnız özünü qida ilə təmin etmək üçün tətbiq edilir. Təbiətin övladı təbiətə də əslində ciddi ziyan vurmadan yalnız öz tələbatını ödəmək qayğısına qalır.
Həmin qüsurların mahiyyəti Yalan, mənbəyinin əvvəlcədən yalan olduğu bilinən və digərinin bunu həqiqət kimi qəbul etməsinə yönələn saxta informasiyadır. Əks tərəf əslində həqiqət olmayanı həqiqət şəklində mənimsəyir. Yalanın özünü daha çox tətbiq etmə meydanları vardır. Belə ki, yalan siyasətin ayrılmaz elementi heab olunur və müharibədə düşməni çaş-baş salmaq üçün ən mühüm vasitəyə çevrilir. Bu dövrədə yalan bir vacib sənətə çevrilir. Boris Yeltsin hakimiyyətə gəldikdən sonra, ölkədə aparılan geniş miqyaslı özəlləşmə islahatı əslində quldurluq formasında dövlət, xalq mülkiyyətinin qəsb edilməsi şəklini aldı. Onun sağ əli olan Anatoli Çubays bu məqsədlə icad etdiyi vauçerlərin xalqa böyük maddi gəlir gətirəcəyini vəd etdi, əslində isə az vaxtdan sonra həmin vauçerlər dəyəri olmayan kağız parçasına çevrildi, iri sənaye müssisələri isə dövlət orqanları ilə cuğlaşmış bi qrup qarətçinin, sonralar onlar oliqarx adlanacaqdı, əlinə keçdi. Vaxtilə az- çox təminatlı həyat tərzinə malik olan əhali yalanlar və quldurluq hesabına dilənçi vəziyyətinə düşdü. Yaxud Çingizxan şəhərləri işğal etməmişdən əvvəl yalanı həqiqət kimi öz casusları vasitəsilə düşmən ərazisində yaydırmaqla, döyüş başlamamışdan əvvəl rəqib ordunun döyüş ruhunu aşağı salırdı, əhali arasında isə bu vaxt panika vəziyyəti yaranırdı. Çingizxan ordusunun nəhəng ölçüdə olması barədəki şaiyələr düşmən ərazisində baş alıb gedirdi və beləliklə, onun böyük qələbələrinə əlavə geniş yol açılırdı. Siyasətdə isə bir qayda olaraq yalansız keçinmək olmur. Xalq bəzən yalanın mahiyyətini və məqsədini lazımınca araşdırmaq və dərk etmək qüdrətində olmadığından, nəticə etibarilə onun əsirinə çevrilir. Yalan və aldatma ümumiyyətlə, mədəniyyətin inkişafının əyri cəhətinin qanunauyğun məhsuludur, onların səbəbləri və meydana çıxma qaydaları o qədər Yüklə 3,87 Mb. Dostları ilə paylaş:
|