«ichi bo‘sh so‘zlar»
deb ham yuritiladi.
Olmoshlar qanday so‘zlarning o‘rnida almashinib kelishi va qanday ma’noni
ifodalashiga ko‘ra bir necha ma’no turlariga bo‘linadi. Buni quyidagi jadvalda
ko‘ring:
Olmoshlarning ma’no turlari
T/r Olmoshlarning
ma’no turlari
Ma’nolari va ta’rifl
Misollar
1. Kishilik
Olmoshlari
Shaxs ma’nosini bildiruvchi
otlar o‘rnida almashinib keladi
va ularga ishora qiladi.
Men (kamina)-biz
Sen-siz
U-ular(alar)
2. O zlik olmoshi
Uchala shaxsdagi kishilik
olmoshlari o‘rnida qo‘llanib,
ma’nosini ta’kidlab keladi
O‘z
3. K o‘rsatish
Olmoshlari
Mustaqil so‘zlar yoki gaplar
o`rnida kelib, ular orqali
ifodalangan shaxs, predmet,
belgi, harakatlarni ko‘rsatib
keladi.
U, bu, shu, o‘sha, mana bu,
(manavi), mana shu, ushbu
4. So‘roq
Olmoshlari
So‘zlovchiga noma’lum
bo‘lgan shaxs, narsa, belgi -
xususiyat, harakat-holatlarni
so‘rash ma’nosini bildiradi.
Kim? nima? qachon? qaysi?
qancha? necha? nimaga? qani?
nima qildi? nima bo‘ldi?
5.
Birgalik-ajratish
(belgilash)
olmoshlari
Shaxs, narsa, belgi-xususiyat
bildiruvchi mustaqil so`zlar
o‘rnida almashinib, ularning
ma’nosini umumlashtirib,
jamlab keladi.
Jamlash: hamma, barcha, bari,
jami, jamiyki, butun,
yalpi
Ajratish: har kim, har nima,
har qancha, har qanday, har
qaysi, har bir, har narsa
6. Bo‘lishsizlik
olmoshlari
Shaxs, narsa, belgi - xususiyat
bildiruvchi mustaqil so‘zlar
o`rnida kelib, uning inkorini
bildiradi.
Hech kim, hech nima, hech
qancha, hech qanday, hech
qanaqa, hech narsa, hech bir
68
7. Gumon
olmoshlar
Shaxs, narsa, belgi-xususiyat
bildiruvchi mustaqil so‘zlar
o`rnida kelib, uning ma’nosini
taxminlab, gumonlab keladi
Allakim, allanarsa,
allaqanday, allaqancha, kimdir,
nimadir, qaysidir
Dostları ilə paylaş: |
