56
QOIDASI: Baliq skeletining bosh chanog‘iga mavzuga oid umumiy
qoida,olmoshning
umumiy qoidasi, qo‘yiladi. Skeletning tepadagi qovurg‘alariga
olmoshning ma’noviy turlari birin-ketin yozilsa,pastagi qovurg‘alariga har bir
olmosh turiga misollar yoziladi.
“QAYSI BIRI ORTIQCHA” TEXNOLOGIYASI
QOIDASI:Dastavval o’quvchilarga olmosh to‘g‘risidagi mavzu o‘tiladi.
O‘tilgan mavzu yuzasidan savollar beriladi va ularning
javoblari ham ilova
qilinadi. Javoblar orasiga noto‘g‘ri variantlari ham qo‘shib qo‘yiladi. O‘quvchilar
bo‘lgan o‘quvchilar o‘rtasida o‘tkazilsa maqsadga muvofiq bo‘ladi
.
Kishilik olmoshlari: men, biz (I shaxs); sen siz (II shaxs); u, ular (III shaxs);
Ko’rsatish olmoshlari: bu, shu, o’sha, mana shu, mana bu, ana shu kabilar;
So’roq olmoshlari: kim, nima, qanday, necha, qaysi, qancha, nega, qalay
kabilar;
O’zlik olmoshi: o’z;
Belgilash jamlash olmoshlari: har bir,har qaysi,har
qancha kabilar;
Bo’lishsizlik olmoshi: hamma, butun barcha, bari, har kim, har qanday (hech
qaysi) kabilar;
Gumon olmoshlari: allakim, allaqanday, allaqaysi, kimdir, nimadir, allanima
kabilar.
–Kichik guruhlarda ishlash yoki hamkorlik texnologiyasi.
Kichik
guruhlarda ishlashda dars jarayonida barcha o‘quvchilarni
faollashtirish
imkoniyatiga ega bo‘ladi. Kichik guruhlarda ishlash yo‘llari quyidagilardan iborat:
1) Topshiriq, chalkash masala yoki savol asosida muammo tanlab olinadi.
Topshiriqda bahsli jihatlar bo‘lishi maqsadga muvofiqdir.
2) Kichik guruhlar shakllantiriladi. Guruhlardagi o‘quvchilar soni taxminan 5-6
tani tashkil etishi lozim.
3) Guruhda ishlash vaqti belgilab olinadi.
57
Masalan,4ta guruh tuzilib guruhlarning har biriga olmosh so‘z turkumi
qatnashgan 6 ta gap beriladi.O‘quvchilar bu gaplardagi olmosh so‘z
turkumini
topib, olmoshning qaysi ma’no turiga kirishini aniqlashlari lozim.Kichik
guruhlarda ishlash jarayonida alohida masalalar yuzasidan o‘z fikrini guruhda
muhokama qilishga, turlicha fikrlarni uyg‘unlashtirib,
umumiy nuqtayi nazarga
kelishga o‘rgatiladi. Shuningdek, har bir o‘quvchi guruh a’zosi sifatida sinfdoshlari
oldida so‘zga chiqib, guruh nuqtayi nazarini himoya qiladi va bu bilan o‘quvchida
ko‘pchilik oldida so‘zlash, o‘z fikrini himoya qilish, fikrlarini uyg‘unlashtira olish,
xatosiz va chiroyli yozish kabi ko‘nikma va malakalar shakllana boradi.
Dostları ilə paylaş: