Hisse 01 uz qabigi
Yüklə 7,1 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Rezin yaylar
- Rezin yayma maşını
Rezin hazırlama maşını 122
Hazır dəri növbəti diyircəklərə daxil olur və burada adətən soyudulur, üzərinə ayrıcı ma- terial tozu səpilir, lazımi ölçüdə kəsilir.
(alm. die Gummiaufberaitungsmaschine, ingl. Rub- ber preparation machine)
dirici elementlər, yönəldici elementlər və oy- naqlar kimi, həmçinin titrəmə və səsi izol- yasiyaetmə üçün istifadə edilir. Rezin materialı sıxıla bilmədiyindən onun deformasiya olun- ması üçün sərbəst səthə malik olması əsas şərt kimi qarşıya qoyulur. Bu şərt ödənildikdə rezin rezin-metal yaylara nisbətən qoyulmuş konst- ruktiv və funksional tapşırığın uğurla yerinə yetirilməsi üçün daha yaxşı uyğunlaşır (şəkil 1). Metal-rezin yaylarda metalın yük götürən səthinə →vulkanizasiya yolu ilə rezin çəkilir. Həm sərbəst, həm də metal-rezin yaylar seri- yalı istehsalla hazırlanır və praktikada geniş tətbiq olunur.
Şəkil 1. Təzyiq altında işləyən toxunan istiqamətdə deformasiya olunabilən rezin şayba yayı
Rezin yayalar sərtlik və möhkəmlik göstə- riciləri ilə kataloqlarda verilir. Rezin yaylar birləşmədə kifayət gərginliklə sıxılmalıdır ki, gərginlik rezin üzərində bərabərfomalı və de- formasiyaya maneəsiz paylansın. Metal yaylar kimi, rezin yaylar da hərəkətli hissələr arasında yönəldici kimi işləyə bilər. Bundan əlavə rezin yay birləşmədə kipləşdirci funksiyasını da ye- rinə yetirə bilir. Tipik rezin yayların formaları bunlardır:
Paralel sürüşən səthlər arasında tətbiq olunan şaybaformalı yayalar (şəkil 1a),
Paralel sürüşmə və təzyiq altında tətbiq olunan şayba formalı rezin yayalar (şəkil 1b),
Oxboyu istiqamətdə yüklənən oymaq- formalı rezin yaylar (şəkil 1c),,
Fırlanan hərəkətdə olan oymaqlı şayba- formalı yaylar,
Fırlanan hərəkətli və toxunan istiqamətdə dartılma-sıxılma təzyiqinə məruz qalan oy- maqlı yaylar (şəkil 1d),
Buffer rolunu oynayan silindrik və ya prizmatik formalı rezin bloklar.
Kompakt hazırlanmış sonuncu rezin bloklar yuxarıda qeyd olunan rezin yay növlərinə nisbətən çox sərtdirlər. Ona görə də, onlar yük- sək qüvvə yaranan yerlərdə tətbiq tapırlar. Hündürlük/diametr nisbəti çox nadir hallarda vahiddən böyük olur. Təzyiq istiqamətində sərtliyi artırmaq məqsədilə rezin yay azik metal lövhə üzərində vulkanizasiya yolu ilə yapışdırılır və beləliklə bu istiqamətdə sərtliyi artırılır. Daimi təzyiq altında olan yayın defor- masiyasının onun hündürlüyünə nisbəti 0,3-ü keçməməlidir Rezin-metal-yayı paralel sürüşən səthlər ara- sında o vaxt tətbiq olunur ki, orada böyük yay yolu və aşağı sərtlik tələb olunsun. Sürüşmə gərginliyi altında işləyən metal-rezin yaylarda əyilmə gərginliyini minimum saxlamaq üçün qalınlıq/uzunluq nisbəti vahiddən kiçik olma- lıdır.
Titrəmədən izolyasiya məqsədi üçün tətbiq olunan rezin yayların rəqssöndürmə qabiliyyəti əlavə olaraq maye ilə gücləndirilir. Hidravılk yastıq adlanan belə yaylar əsasən şaquli istiqamətdə təsir edən, flans üzərində vulkani- zasiya və ya presləmə yolu ilə bərkidilmiş rezin gövdədən ibarətdir. Rezin yay içərisində maye (məsələn: silikon yağı) olan gövdə içərisində yerləşdirilir. Yük altında işləyən be- lə rezin yaylarda xarici qüvvə əsas rezin gövdə tərəfindən götürülərək hidravlik olaraq dəf edilir. Rezin materiallarının elastiklik xassəsi uyğun formada təzyiq yükləməsində və toxunan isti- qamətdə təsir edən qüvvə altında işləyən rezin yayların texniki cəhətdən əlverişli hazırlanıb praktikada tətbiq edilməsinə imkan verir.
Rezin yaylar 123
Digər tərəfdən materialın viskoelastiki halı yüksək yük altında axıcılıq ilə əlaqədar problemlər yaradır, yəni uzunmüddətli yük altında rezinlərin daxili strukturunda sürüşmə baş verir. Bu baxımdan süni kauçukların mexaniki göstəriciləri təbii kauçuka nisbətən aşağıdır.
Şəkil 1. Rezin yayların formaları a-
Paralel sürüşməyə işləyən rezin-metal- şayba yayı b-
c-
Oxboyu yükləməyə işləyən oymaqlı rezin- metal şayba, d-
Fırlanmada sürüşməyə işləyən rezin – metal oymaqlı yay
(alm. die Gummifeder, inl. Rubber spring )
terial qarışığının yayma ilə emal edilib təbəqə halına salınmasına xidmət edir. Proses iki paralel yerləşmiş horizontal diyircəklər ara- sında baş verir. Diyircəklər bir-birinin əksinə fırlanırlar (şəkil 1). Verilən yayma materialı di- yircəklər arasındakı boşluğa dartılır. Diyir- cəklərdən biri araboşluğunu tənzimləmək üçün hərəkətli yerləşdirilir. Emal üçün lazım olan təzyiq bu yolla əldə olunur. Bundan əlavə qabaqdakı diyircək nisbətən yavaş fırlanır. Nəticədə emal zonasında sürüşmə güclənir. Diyircəklərin dövrlər sayı arasındakı nisbət bu arada yerləşir: 1:1,1÷1:1,3. Emal olunan materialı qızdırmaq məqsədilə diyircəklər qız- dırıla bilən hazırlanırlar. Bu içiboş diyir- cəklərdəki havanı qızdırmaqla reallaşdırılır. Diyircəklərin diametrləri 900 mm, uzunluğu 3000 mm-ə qədər olur. Yayma maşınları adətən qapalı şəkildə işləyirlər.
Şəkil 1. Diyirlənmə prinsipi
(alm. der Gummiwalzwerk, ingl. Rubber rolling mill) Rezonans zəif dempferlərə malik harmonik həyacanlandırıcı mənbəyə malik xətti rəq- qaslarda həyacanlandırma tezliyi ilə rəqqasın məxsusi tezliyi üst-üstə düşdükdə yaranan yırğalanma halıdır. Rezonans ensiz tezlik inter- valında böyük amplitudalar yaranmasına gəti- rib çıxarır. Periodik təsir edən həyacanlandırıcı qüvvə texniki sistemdə enerjinin yığılmasına səbəb olur. Enerjinin yığılması və hər dəfə artması nəticəsində sistem daha bərk yır- ğalanır. Extrem hallarda rezonas sayəsində sis- temdə yaranan rəqslər sistemin əyilməyə möhkəmlik həddini aşdıqda onun dağılmasına gətirib çıxarır.
buri rəqs arasındakı faza sürüşməsi 90 də- rəcədir, yırğalanan sistemə verilən enerji isə öz maksimal qiymətinə malikdir. Rezonans zama- ni amplituda əyrisinin forması və ölçüsü sis- temin rəqsi söndürmək qabiliyyətindən asılı olunur (şəkil 1). Sönüdrmə qabiliyyəti aşağı olan sistemlərdə rezonans piki nazik və hündür olur. Rezonans yırğalanan sistemin xassələ- Yüklə 7,1 Mb. Dostları ilə paylaş:
|