Husnixat va uni o`qitish metodikasi uquv qullama

Yosh rassomlar. 
Harflarni o’rnini o’zgartirib 5 ta 
so’z tuzish. 
Masalan: somsa 
1 
11. Ot 
yasovchi 
qo’shimchalar 
Rasmlar 
o’rniga 
ularning 
nomlarini qo’yib ko’chiring. 
Ra’no bayroq yasadi. 
1 
 
 
12. Ot 
yasovchi 
qo’shimchalar 
Oo Oo Oo Oo 
Men “O”man so’zlay ozroq, 
Olma kabi dumaloq. 
Na qo’lim bor na oyoq
Oshayinmi dumaloq. 
1 
13. Sifat
Topishmoq. 
O’tda yonmas,
Suvda cho’kmas 
Yerda chirimas. (shamol) 
1 
14. Sifat 
Savollarga javob yozish. 
(qanday) osmon 
(qanaqa) gullar 
Paxta (qanday) rang? 
1 
15. Sifat 
Gapni ko’chirib sifatni aniqlang. 
O’rtog’im menga chiroyli koptok 
1 
 
 

---

78
sovg’a qildi. 
16. Sifat 
Pp Pp Pp Pp 
“P”man mashq qilib pishib
Bo’ldim polvon, pahlavon. 
“Kurash” tushsak yengilib 
Bo’lmang mendan pushaymon. 
1 
17. Sifat 
Maqol yozish 3 ta qatordan. 
Bola aziz, odobi undan aziz. 
1 
 
 
18. M.S.N.I-12 
Bayon yozish 
Da, ka, ma, lak, na, pa 
Bo’g’inlarini qo’shib gap tuzish 
1 
19. Sifat yasovchi 
qo’shimcha 
4 ta faslni yozish. 
Qish...... 
Bahor.... 
Yoz....... 
Kuz....... 
1 
20. Sifat yasovchi 
qo’shimcha 
She’r yozish “Qish” 
Bahor kabi beg’ubor. 
Qishning ham ziynati bor 
Manzarasi chiroyli 
Yoqqanda kapalak qor. 
1 
21. Sifat yasovchi 
qo’shimcha 
Qq Qq Qq Qq 
Men bo’laman “Q” harfi 
“O”ga ozroq o’xshayman 
Dumim bor, quyonmasman 
Qo’sh qanotli qushdayman. 
1 
22. Sifat yasovchi 
qo’shimcha 
Maqol yozish. 
Kitobdan yaxshi do’st yo’q. 
Ko’p o’qigan ko’p biladi. 
1 
23. Sifat yasovchi Eslatma diktant yozish. 
1 

---

79
qo’shimcha 
24. Son
Toq sonlarni bir qator, juft 
sonlarni bir qator yozish. 
1 
25. Son 
Rr Rr Rr Rr
Biz harflar rang-barang 
Sinchkilab yaxshi qarang. 
“R”ni darrov toipasiz 
“R” raketa deb yozasiz. 
1 
26. Son 
She’r yozadilar, sonni topadilar. 
O’ng qo’limda 5 barmoq, 
Chap qo’limda 5 barmoq. 
Ikki qo’lim qo’shilsa 
Bo’ladi necha barmoq 
1 
27. Son 
Rasmlar o’rniga ularni nomlarini 
qo’yib ko’chiring. 
Men qushga don berdim. 
1 
 
 
28. M.S.N.I-13 
Bo’shliqni 
to’ldiring 
Tayyorlov diktant yozing 
1 
29. Fe’l
“Bizning 
qishloq” 
mavzu 
yuzasidan 4 ta gap yozish. 
1 
30. Fe’l 
Topishmoq 
yozib 
fe’lni 
topadilar. 
Oppoq sandiq ochildi, 
Olamga nur sochildi. 
1 
31. Fe’l 
Ss Ss Ss Ss 
“S”man sizlab so’zlayman
Men uchrayman ko’p so’zda 
Sinchiklab, olib saboq 
1 

---

80
Savod chiqaring. 
32. Fe’l 
Maqollar.
Bugungi ishni ertaga qo’yma.
2 ta qatordan yozish. 
1 
33. Fe’l 
Savollarga rasm orqali javob 
berish. 
Qizlar nima qilyapti? 
Dilobar nima qilyapti? 
1 
34. Fe’l 
Ko’rsatuv diktant yozish 
1 
35. Fe’l 
Terishdi, 
olmalarni, 
bolalar. 
Gapni 
tartib 
bilan 
yozish, 
fe’llarni aniqlash. 
1 
36. Fe’l 
“Kuz” mavzusi yuzasidan 4ta 
gap yozib fe’llarni aniqlash. 
1 
37. Fe’l 
Tt Tt Tt Tt 
“T”man go’yo tirikman
Sizga juda kerakman
Ayting: To’rami, Tohir 
Meni qay biri tanir? 
1 
38. Fe’l 
Rasmlar o’rniga ularni nomlarini 
qo’yib ko’chiring. 
Men qushga don berdim. 
1 
39. M.S.TNI-14 
Eslatma diktant yozish 
1 
40. 8-mart Ayollar 
bayrami 
“Onajonlar 
bayrami” 
matn 
yozdirish 
1 
41. Ayollar jasorati Tabrik so’z yozish 
1 
42. Bo’lishli 
va 
bo’lishsiz 
fe’llar 
Bo’lishli fe’llarni bir qator, 
bo’lishsiz fe’llarni bir qator 
yozish 
1 

---

81
Yozdi yozmadi kabi. 
43. Bo’lishli 
va 
bo’lishsiz 
fe’llar 
Kel, yoz, chiz, ber, qol. So’zlarni 
bo1’lishsiz 
fe’llargaaylantirib 
yozish. 
1 
44. Bo’lishli 
va 
bo’lishsiz 
fe’llar
Gap1larni tartib bilan yozing. 
Bilan, tabiat, bahor, boshlanishi 
uyg’onadi, uyqudan.
1 
 
 
45. Bo’lishli 
va 
bo’lishsiz 
fe’llar 
Uu Uu Uu Uu 
Harflar ichida 
Xurmacha “U”man 
Uyda, uzumda, 
Uchragan “U”man 
1 
46. Bo’lishli 
va 
bo’lishsiz 
fe’llar 
Maqol. 
Yetti o’lchab, bir kes.
4 ta qatordan yozish. 
1 
47. M.S.N.I-15 test Izohli diktant yozish. 
1 
48. Mustahkamlash 12 ta oylarning nomini yozish.
1 
III-chorak 
1. 
Fe’l 
yasovchi 
qo’shimchalar 
Barcha bayram nomlarini yozish 
1 
2. 
Fe’l 
yasovchi 
qo’shimchalar 
Saylanma diktant yozish 
1 
3. 
Fe’l 
yasovchi 
qo’shimchalar 
Maqollar yozish 3 qatordan 
yozish 
Qolgan ishga qor yog’ar. 
1 
4. 
M.S.N.I-16 
diktant 
Eslatma diktant yozish 
1 
5. 
O’zak va so’z 
yasovchi 
Topishmoq yozish. 
Qo’lsiz oyoqsiz eshik ochar. 
1 
 
 

---

82
qo’shimchalar 
(kalit) 
6. 
Hikoya tuzing 
O’-rim, 
o’-rin, 
o’-tin 
so’z 
tuzadilar
O’rin, o’rim, o’tin. 
1 
 
 
7. 
Takrorlash. Gap 
nima 
so’z 
nima? 
Asal, kelar, to’plab, edi, asalari. 
So’zlarni to’g’ri qo’yib gaplar 
tuzish. 
1 
8. 
Gap nima? 
Yashil to’nli bolalar 
Makonidir dalalar 
Kirsilaydi tishlasa, 
Bo’lar osh bilan yesa .... 
1 
9. 
Gapning 
bosh 
va 
ikkinchi 
darajali 
bo’laklari 
Vv Vv Vv Vv 
“Varrak” “varaq” so’zlari
mensiz aslo yozilmas 
“V”ligimni bildingiz-a? 
Do’tligimiz buzilmas. 
1 
10. Cho’l yashnadi 
Rasmlar 
o’rniga 
ularning 
nomlarini qo’yib ko’chirish. 
Bulutlar ortida ........ mo’raladi. 
1 
11. Darak, 
so’roq 
gaplar 
Rasm 
asosida 
o’quvchilar 
mustaqil 
darak, 
so’roq 
gap 
tuzadilar. 
1 
12. M.S.N.I-17 
bayon yozish 
Lug’at diktant o’tkazish 
1 
13. Xatolar 
ustida 
ishlash 
Ona bilan bola ...... bilan lola. 
Rasm o’rniga ularning nomlarini 
qo’yib ko’chiring. 
1 
14. So’zlarni 
qismlarga 
Xx Xx Xx Xx 
Xabar beray o’zimdan,
1 

---

83
bo’lish 
Kamina ham xizmatda 
Xola, xo’roz so’zida, 
Uchraydirman albatta.
15. So’z 
yasovchi 
qo’shimcha 
Topishmoq yozish 3 qatordan
Boshi taroq, dumi o’roq. (xo’roz) 
1 
 
 
16. Savollarga 
javob yozish 
Material, 
radiator, 
radio, 
tabiat,million 
Yonma-yon kelgan unlilarga oid 
so’zlar yozish 
1 
17. Gaplar tuzing 
Yy Yy Yy Yy 
Qiziq Yo’lchi, Yo’ldoshlar, 
“Yo’lbars” deb yozishar. 
“Y”ni ko’rsat desalar
bilmay barmoq tishlashar. 
1 
18. U-la
qo’shimchalar
Topishmoq yozish 2ta qatordan
Men yuraman u qoladi.  
1 
19. Otlarni aniqlang Lug’at diktantni yozib va otlarni 
aniqlashadi. 
1 
20. Otlarni aniqlang “Kitob” haqida kichkina matn 
tuzib otlarni aniqlash. 
1 
21. Birlikdagi 
otlarni 
ko’plikka 
aylantirish 
Zz Zz Zz Zz 
Tanishaylik: “Z” bo’laman. 
Kim bo’lsa ziyrak, zukko, 
Suhbat qurib doimo
Zeriktirmayman aslo. 
1 
22. Otlarni aniqlang Xona, noma, rang kabi so’zlar 
yordamida yasalgan qo’shma ot 
va qo’shma sifat tuzish. 
1 
23. Qoidalar 
Ko’rsatuv diktant yozish 
1 

---

84
asosida 
savol-
javob 
24. M.S.N.I-18 
diktant 
O’o’ O’o’ O’o’ O’o’ 
“O’”man, men bilan
Yozilar O’zbekiston
O’zligini tanisakim,
Uni taniydi jahon. 
1 
25. Xatolar 
ustida 
ishlash 
Izohli diktant yozish 
1 
26. Fe’llarni 
aniqlang 
Pirpirak, hayhayla, gijgijla, kabi 
so’zlarni 2 qatordan yozish. 
1 
27. 9-may “Xotira 
va 
qadirlash 
kuni” 
Urushda 
o’z 
jonini 
qurbon 
bo’lgan odamlarning nomlarini 
yozish. 
1 
28. Ibrat 
Yozilishi qiyin bo’lgan so’zlarni 
yozdirish.
Mazaika, 
stadion, 
biologiya, 
milliard, material. 
1 
 
 
29. Topishmoqlar 
G’g’ G’g’ G’g’ G’g’ 
Men g’ayratli “G’”dirman 
“G”ga o’xshayman ozroq 
Shovqin solmay aytingchi
Farqim nimada ortoq? 
1 
30. Hayvonot 
bog’ida
Yovvoyi 
hayvonlarni 
nomini 
yozish. 
1 
31. Tinish belgisini 
aniqlash 
Erkin diktant yozishva tinish 
belgisini aniqlash. 
1 
32. Aql va boy 
Shsh Shsh Shsh Shsh 
1 

---

85
“Sh”man xizmatga shayman
Bo’lmang aslo shoshqaloq 
“Shaxmat” va “shahar”dan
Meni topib oling tezroq. 
33. Yozda 
Topishmoq: 
Bir parcha patir 
Olamga tatir. 
1 
34. Gaplarni 
to’ldiring 
Ta’kidiy diktant yozish 
1 
35. Ta’tilda 
Chch Chch Chch Chch 
“Ch”man bilmayman charchoq 
Kimki bilimga chanqoq 
Chala-chulpa chaynayman 
Meni o’qir qiynalmay. 
1 
36. Mustahkamlash Ma’yus, ta’zim, ra’y, she’r, 
ne’mat, 
me’mor 
so’zlarini 
yozish. 
1 
37. M.S.N.I-13 
Ko’rsatuv diktant yozish 
1 
38. Qo’shimcha 
material 
Ng ng ng ng 
O’quvchi ko’z o’ngida
Uchrayman so’z o’ngida
Bodiring diring-diring
Bexato, to’g’ri yozing. 
1 
39. Qo’shimcha 
material 
Topishmoqlar yozish. 
Tap-tap etadi
Tagidan karvon o’tadi. (elak) 
1 
40. Zacho’t 
bo’lishlarini 
to’ldirish 
‘ tutq belgisi
Kimning kelsa belgisi 
Menman tutuq belgisi 
1 

---

86
Uchrayman qaysi so’zda, 
Qani kim topar tezda? 
. 
 
 
10-
§
§
§
§
.Boshlang’ich sinfda husnixat darslarining rejalashtirilishi. 
 Dars mavzusi: o’quvchilami yozuv faoliyatida ishtirok etadigan tana 
qismlari bilan tanishtirish. Yozuv paytida ularni to’g’ri tuta bilishga; ruchka va 
daftarni to’g’ri ushlashga o’rgatish. 
Dars rejasi: Kirish. Odamning alohida tana qismini ko’rsatish va 
nommlanishni aytish. Yozayotgan paytdagi normal holati, daftarning turishi, kaftni 
to’g’ri tutish va ruchkani to’g’ri ushlash. 
Darsning borishi: darsning boshida o’qituvchi o’quvchilarga yozuv 
mashg’ulotlarida tez va chiroyli yozishni o’rgatishlarni tushuntirib o’tadi. Yozuvni 
o’rgatish har bir insonning hayotida muhim rol o’ynaydi. Yaxshi yoza olmaydigan 
odam o’zini noqulay his etadi, uning yozuvini o’qiydiganlar esa uning mazmunini 
umuman anglay olmaydilar. Keyin esa o’qituvchi oquvchilarga to’g’ri yozish 
uchun harflar va so’zlar nimalardan va qanday hosil bo’lishi haqida va to’g’ri 
o’tirish qoidalari, mchkani tutish yo’llari haqida ma’lumotlar berib o’tadi. 
O’qituvchl yozuv jarayonida ishtirok etadigan tana qismlarini ko’rsatadi. Biron -bir 
o’quvchi sinf xonasining o’rtasiga chiqarib tartib bilan o’quvchining boshi, ko’zi, 
yelkasi va h.zolarni ko’rsatib, o’quvchilarni o’z savollariga javob berishlarini talab 
qiladi. 
Agar o’quvchilar ayrim tana qismlarini old yelka, barmoq bo’g`inlarini 
bilmasalar, o’qituvchi ularning nomini aytib, yozuvda u yoki bu tana qismining 
qanday ishtirok etishini tushuntirib o’tadi. 
So’ng o’qituvchi yozuv jarayonida noto’g’ri o’tirish bir qancha jiddiy 
kasalliklarning kelib chiqishiga sabab bo’lishini va keyinchalik butun hayoti 
davomida qolishi haqida ma’lumot berib o’tadi. Bularga masalan: uzoqni ko’ra 
olmaslik, bukchayish, nafas olishning qiyinlashuvi va o’zidan keyin ko’krak qafasi 

---

87
kasalliklarining kelib chiqishiga va h.zolarga sabab bo’ladi. 
Undan keyin o’qituvchi o’quvchilarga tushuntirib o’tganlarining hammasini 
takrorlab berishlarini taklif etadi va yozayotganda to’g’ri o’tirish tartibini ko’rsatib 
beradi. 
Stolga o’tirayotganda o’quvchilarga yaxshi ko’rinadigan joyga (eng yaxshisi 
profil holda) o’tirib: ‘Qaranglar, men hozir yozish jarayonida qanday o’tirish talab 
etilsa, shunday o’tiraman. Sizlar ham men qanday o’tirsam, shunday o’tirishga 
harakat qiling. Qarang-chi, men qanday o’tiribman, egilibmi, yo to’g’ri?’ 
O’quvchilar: To’g’ri. 
O’qituvchi: qaranglar, mening qo’llarim qayerdaturibdi va diqqat bilan 
qarang-chi, tirsaklarim qanday holda turibdi?