I. A. Axmedov, N. S. Saidxo‘jaeva

Zararsizlantirish ishlarini bajarish jarayonida xavfsizlik choralari.
Zararsizlantirish ishlarini o‘tkazishning va tashkiliy qoidalari odamlarning 
zararlangan obyektda nurlanishni ruxsat etilgan darajasidan oshmagan holatda 
bo‘lishi bilan belgilanadi. Shundan kelib chiqib dozimetrik asboblar yordamida 
kunlik dozimetrik nazorat tashkil etiladi. Boshqa choralar guruhi radioaktiv 
moddalarning kishi organizmiga tushishidan muhofaza qilishga yo‘naltirilgan 
bo‘ladi. Buning uchun nafas a’zolarini va terini ximoyalash, farmakologik 
preparatlarni qo‘llash hamda oziq-ovqat mahsulotlarini ist’emol qilish va saqlash 
qoidalariga amal qilish bilan belgilanadi.
Ruhiy chidamlilik
. Odamlarni radioaktiv zararlanish, uning oqibatlari, undan 
himoyalanish mumkinligi, dastlabki himoyalanish yo‘llari to‘g‘risida ruhiy
tayyorgarlikka ega qilish kerak. Ularni vaximaga va qo‘rquvga tushmaslikka 
o‘rgatish kerak. Odamlarda ishonchni hosil qilish va boshqalar ruhiy chidamlilikka 
asos bo‘ladi.
 

---

169 
5.11. Radiyatsiyaviy avariya sodir bo
‘
lganda aholining hatti-harakati 
Kimyoviy element (uran, toriy, radiy va boshqa)lar atom yadrolarining o‘z-
o‘zidan parchalanishiga hamda ular atom soni hamda massasi raqamining o‘zgarishi 
radioaktivlikdir. Ushbu xususiyatga ega bo‘lgan kimyoviy elementlar radioaktiv 
elementlar hisoblanadi. 
Ma’lumki, o‘zidan nur tarqatishi va odam organizmida “nurlanish” deb 
nomlanadigan kasallikni vujudga keltirish mumkin bo‘lgan radioaktiv moddalar 
sanoatning qator sohalarida turli maqsadlar uchun ishlatib kelinmoqda. Bularni 
saqlash, ishlatish va chiqarib tashlash, jarayonlarida texnika xavfsizligiga rioya 
etilmasa og‘ir oqibatlarga, atrof-muhitning radioaktiv zararlanishiga, odamlarning, 
mavjudotlarning halok bo‘lishi va o‘simliklarning yaroqsiz holga kelishiga olib 
keladi.