I. A. Axmedov, N. S. Saidxo‘jaeva

Ust va ayoq kiyimlarni hamda shaxsiy muhofaza vositalarini 
(SHMV)
 
zararsizlantirish (nofaollashtirish). 
Zararsizlantirish muhitni, aniq obyekt sharoitini
zararlanganlik darajasini hisobga olib amalga oshiriladi.
Aholi tomonidan qisman sanitar ishlov amalga oshirilishida shu bilan bir vaqtda 
qisman zararsizlantirish bajariladi. Bunday holatda ust va oyoq kiyim hamda SHMV 

---

168 
lari echilmaydi. Ularni zararsiz zonaga o‘tganda echiladi, ammo zararsizlantirish 
respirator yoki gazniqobda bajariladi. Qisman zararsizlantirishni odam o‘zi bajaradi, 
radioaktiv moddalarni ketkazadi. Buning uchun charm va rezina bo‘lmagan 
kiyimlardan boshqalari va SHMV larini echib ilgichlarga, daraxt butoqlariga yoki 
iplarga osib 20-30 minut davomida supurgi bilan supuradi, shetka bilan tozalanadi, 
tayoq bilan uriladi. Charim va rezina materiallar zararsizlantiruvchi eritmalar bilan
artiladi.
Zararsizlantirish jarayonida chang hosil bo‘lsa odamlar rezinali qo‘lqoplar, 
respirator va gazniqoblarga ega bo‘lishlari kerak. Ular bo‘lmagan holatda yuziga 
ko‘pqavatli doka va shunga o‘xshash materialli niqob tutishlari lozim, kiyim ustidan 
xalat, oyog‘iga rezina etik kiyishlari kerak.
Oziq-ovqat mahsulotlari va suvni zararsizlantirish.
Suvni filtrlash, peregonka qilish, hamda ion almashish smolasi va tindirish bilan 
amalga oshiriladi. Dezaktivatsiya vodы provoditsya filtrovaniem, peregonkoy, a takje 
s pomoщyu ionoobmennыx smol ili otstaivaniem. Quduqlardan bir necha marta suvni 
va u bilan birga quduq tubidagi loyni chiqarib tashlash bilan zararsizlantiradi.
Saqlanayotgan oziq-ovqat mahsulotlar xom ashyosini ishlov berish yoki 
idishlarini almashtirish yo‘li bilan nofaollashtiriladi. Tayyor, pishirilgan oziq-
ovqatlarni yo‘qotiladi, tashlab yuboriladi.