Maxsus (infeksiyaga qarshi) ishlov berish. Radiatsion xavfsizlik normalari (NRB-2006) da dezaktivatsiya deb ma’lum
yuzadan yoki joydan radioaktiv ifloslanganlikni kamaytirish yoki ketkazish
tushuniladi.
Zararsizlantirish (dezaktivatsiya) boshqa tadbirlar bilan bir qatorda maxsus
ishlov tarkibiga kirib turli yuzalarni, kiyimlarni, oziq-ovqatlarni va suvni hamda
avariya-qutqaruv tuzilmalarining shaxsiy tarkibini sanitar ishlovdan o‘tkazadi.
Zararsizlantirish – bu biologik, kimyoviy va radiatsion ifloslanishni ruxsat
etiladigan darajagacha kamaytirish bo‘yicha tadbirlardir. Bu radioaktiv ifloslanishga
qo‘llanilganda deaktivatsiya deb tushiniladi.
Shunday qilib zararsizlantirish radioaktiv ifloslanishni ketkazish yoki
izolyasiyalashdir.
Zararsizlantirish ishlari samaradorligining ko‘rsatkichlari Turli xil obyektlar yuzalaridan radioaktiv moddalarni ketkazish samaradorligi
dezaktivatsiya koeffitsient i (DK) bilan, odam nurlanish xavfini kamaytirish doza
quvvatini kamaytirish koeffitsient i (KK) bilan baholanadi.
DK yuzadagi ifloslanganlik necha marta kamayganligini bildiradi
s
d
А А DK =
(5.13)
bu erda:
A d
– dezaktivatsiyagacha bo‘lgan faollik;
A s
– dezaktivatsiyadan
so‘nggi faollik.
Odamlar nurlanish xavfining kamayishi
163
дк
дн
М М КK =
(5.14)
bu erda:
M dn
– dezaktivatsiyagacha bo‘lgan doza quvvati;
M dk
– dezaktivatsiyadan
so‘nggi doza quvvati.
Atom energetikasi sohasi uchun zararsizlantirishning 5 balli sifat shkalasi
ishlangan (5.17-jadval).
