| 5.Manfiy sonlarni tan olishga yo’l Yevropada Leonordo Fibonachchi manfiy haqida aytib o’tgan.
XIV-XVI asrlar Yevropa olimlari ham manfiy sonlarni qarz sifatida qo’llagan,boshqa ko’lab olimlar ,yangi sonlarni “yolg’on”,ulardan farqli musbat sonlarni ”rost” deb atashgan. 1544-yilda nemis matematigi Mixail Shtifel 0 dan kichik bo’lgan manfiy sonlarning yangi ta’rifini bergan.Bu fikr manfiy sonlar nazariy asosida oldinga bir qadam bo’ldi.Yangi sonlarga bolgan umumiy noaniqlik yo’qolmadi.Odamlar uzoq vaqt “ 0 dan kichik” bo’lgan kattalik mavjudligiga ko’nikolmadi.Shtifel shunday yozadi “0 rost va yolg’on sonlar orasida turadi.
XVII asrda matematikada,mexanikada,astronomiyada katta rivojlanish bo’ldi.Manfiy sonlarni qo’llash matematik hisob-kitobni sezilarli darajada yengillashtirdi.
XVII asrning 20-yillarida Stevenning shogirdi flomand matematigi Zirar tenglamalrni yechib,manfiy ildizlarni hisoblab chiqdi va musbat sonlar bilan bir qatorda manfiy sonlardan foydalandi.Fransuz matematigi,fizigi va faylasufi Dekartning “Geometriya “ asarida musbat va manfiy sonlarning geometrik izohi ,sonlar o’qida 0 ning o’ng tarafiida yotgan musbat snlar ,chap tarafida yotgan sonlar manfiy sonlar deyilgan.
Musbat va manfiy sonlarning geometrik sharhi manfiy sonlar tabiatini yanada tushunarli bo’lishini ,belgilanishini ta’minladi. Kesmaning qarama-qarshi yo’nalishlaridagi tenglamaning musbat va manfiy ildizlarini Dekart teng kuchli ildizlar eb hisoblagan va har birini yolg’on deb birini rost deb atashni davom ettirishgan.18-asrda ham musbat ham musbat va manfiy sonlarni ko’paytirish va bo’lish asoslanmagan bo’lib,olimlar o’rtasida manfiy sonlarni ng mavjudligi haqida bahs borar edi.Nyuton,Eyler va ko’plab olimlar buni o’rganishga harakat qilgan.
XIX asrning 1-yarmida musbat va manfiy sonlar nazariyasi yetarli rivojlanib manfiy sonlarning umumiy e’tirofi qabul qilindi.
Dostları ilə paylaş: | 
