Ii. Texnolog

Xomashyo, materiallar va yarim mahsulotlar nomi

Yüklə 359,04 Kb. səhifə 7/11 tarix 10.05.2023 ölçüsü 359,04 Kb. #109459

Shaxzod kurs ishi NMKT (4)

Bu səhifədəki naviqasiya:

• Ruxsat etilgan nomuvofiqliklar bilan tartibga solinadigan korsatkichlar
• 2.2 .NaOH ishlab ciqarish texnologik yozuvi.
• 2.3. Moddiy balans.

Xomashyo, materiallar va yarim mahsulotlar nomi	Davlat yoki sanoat standarti, texnik shartlar, reglament yoki xom ashyo tayyorlash usuli	Majburiy tekshirish uchun ko'rsatkichlar
Ruxsat etilgan nomuvofiqliklar bilan tartibga solinadigan ko'rsatkichlar
Qadoqlovchi qoplar	Ishlab chiqarishning o'zida	Polipropilenli xalta politelenli quyma bilan, sig'imi kg	25
		Turi	В
		Tikishdan tikishgacha uzunlik, mm	(850±10)
		Kengligi, mm	(540±10)
		Klapanning balandligi, mm	(130±10)
		Vkladishning qalinligi, μm	(10÷20)

2.2 .NaOH ishlab ciqarish texnologik yozuvi.

Kaustik soda ishlab chiqarish uchun asosiy xom ashyo NaCl tuzi hisoblanadi. Ushbu tuz minerali tarkibida NaCl 87 % ni tashkil qiladi. Ushbu tuz yuk ko’taruvchi mashinalar yordamida 5 tonnadan tuzni erituvchi hovuzga tashlab turiladi. Tuz erishi yaxshilash maqsadida hovuzning pastki qismidan 0.4 Mpa bosim bilan havo berib barbataj qilib turiladi. Hovuzga berilayotgan suv 50-60^o C temperaturada berib turiladi. NaCl eritmasi hovuzdan chiqib jelob hovuziga tushib, u yerda Mg⁺⁺ ionini cho’ktirish maqsadida NaOH eritmasi qo’shib turiladi va cho’ktiriladi. Keyingi bosqichda namakob tarkibidagi Ca⁺⁺ ionlarini cho’ktirish maqsadida Na₂CO₃ eritmasidan foydalaniladi. Eritma tarkibidagi Mg⁺⁺ va Ca⁺⁺ ionlari cho’ktirilgandan so’ng kauglyatsiyaga yuboriladi. Kauglyatsiya jarayonida kauglyant sifatida FeCl₃ ning 1 %li eritmasidan foydalaniladi. Bunda eritma tarkibidagi barcha qattiq keraksiz zarrachalar kauglyantga birikib cho’kmaga tushiriladi. Eritmani bu cho’kmalardan halos qilish maqsadida HVM filtrdan foydalaniladi va 50 ppmgacha tozalaniladi . Ammo, bu tozalik darajasi elektroliz jarayoniga to’g’ri kelmaganligi tufayli ionalmashinish kalonnalaridan o’tkazilib tozalik darajasi 20ppm gacha yetkaziladi , so’ng elektroliz jarayoniga yuboriladi.Ionalmashinish kalonnalari soni 3ta bo’lib , ulardan 1tasi doim reginiratsiyada 2 tasi ishlab turadi. Elektroliz jarayonida 168 ta yacheykadan iborat bo’lgan 3ta elektrolizyor apparatidan foydalaniladi. Elektroliz jarayonida 32% li kaustik soda , H₂ va Cl₂ gazlari olinadi.Elektroliz jarayonida hosil bo’lgan kaustik soda 50% i NaCN ishlab chiqarish va metallurgiya sanoatida erituvchi sifatida foydalanilaniladi,qolgan qismi bug’latish jarayoniga yuboriladi va konsentratsiyasi 50% , 98 % gacha qilib mahsulot olinadi. Elektroliz jarayonida qo’shimcha ravishda hosil bo’lgan H₂ va Cl₂ gazlari qayta ishlash maqsadida boshqa bo’limlarga jo’natiladi. Dastlab Cl₂ gazi yuvish kalonnasida distillangan suv bilan yuviladi. So’ng issiqlik almashtirgich yordamida harorati birinchi bosqichda 85^oC dan 43^oC gacha , ikkinchi bosqichda 17^o C gacha tushiriladi. Cl₂ gazi tarkibidagi keraksiz zarrachalarni ushlab qolish maqsadida filtrdan ,keyinchalik esa namlikdan halos etish maqsadida quritgichdan o’tkaziladi. Namlik yo’qotilgandan keyin yana filtrdan o’tib 3 bosqichli kompressorga o’tadi. U yerda gazning bosimi 1,53 Mpa gacha oshiriladi.

Gazning bir qismi xlorid kislota ishlab chiqarish uchun xom ashyo sifati, yana bir qismi PVX ga qolgani -34^oC da sovutilib suyuq holatlarda yig’gichlarda saqalanadi. H₂ ham xuddi shunday tozalash bosqichlaridan o’tadi va xlorid kislota olish uchun Cl₂ gazi bilan qo’shib yoqiladi. So’ngra suvga yuttirish orqali xlorid kislota olinadi. Qo’shimcha ravishda chiqqan gazlardan shu maqsadlar foydalaniladi. Bundan tashqari elektroliz bo’limidan konsentratsiyasi pasayib qolgan tuzli eritma yana qaytadan jarayon boshiga jo’natiladi va hovuzga tushadi. Ushbu tuzli eritma hovuzga tushidan avval Na₂SO₃ eritmasi bilan tasirlashtiriladi va eritma tarkibida qolgan Cl₂ lari ushlab qolinadi va shu yerda qo’shimcha ravishda Na₂SO₄ olinadi. Asosiy mahsulot hisoblangan kaustik soda bug’latib kukun holatiga keltirilgandan so’ng qoplarga qadoqlanib foydalanuvchilar uchun yetkaziladi.
2.3. Moddiy balans.
1. 32% li NaOH bo‘yicha sexning yillik quvvati: N=75000 t/y.
2.Vodorod xlorid bo’yicha yillik quvvati : N=64000 t/y.
3. 31%li xlorid kislota bo’yicha yillik quvvati : N=11250 t/y.
4. Ishlab chiqarilayotgan NaOH ning konsentratsiyasi: C_(NaOH)=32%,50%,98% .
5. Elektrolizyorda NaOHning hosil bo’lish unumi:  = 29%dan 32%ga o’tadi.
6. Elektrolizyozdagi membranalar soni : n= 168 ta.
7. Elektrolizyor apparatlari soni : r= 3ta.
_{1) S}ex quvvatini 100% li kaustik sodasiga nisbatan aniqlaymiz: m_l=N∙C(NaOH)/100% =(75000∙32)/100=24000 t/y NaOH
2) Elektrolizyor apparatida sodir bo’ladigan kimyoviy reaksiyalar:
2 NaCl + 2H₂O = 2NaOH + H₂ + Cl₂
3) Yiliga m₁ t 100% li kaustik soda ishlab chiqarish uchun zarur bo‘lgan NaCl sarfini hisoblaymiz:
=35100 t/y
4) 87% NaCl tutgan mineral massasi:
=40345 t/y
5) Mineral tarkibidagi qo’shimcha moddalar massasi:
=5244.85 t/y
6) Keyingi hisoblarni 1t NaOH uchun zarur bo’lgan NaCl massasini yozamiz:
=1462.5kg
7) Hosil bo’lgan H₂ massasi:
=600 t/yil
8) Hosil bo’lgan H₂ hajmi :
=6720 m³/yil
9) Hosil bo’lgan Cl₂ massasi:
=21300 t/yil
10)Hosil bo’lgan Cl₂ hajmi:
=6720 m³/yil
11) Elektroliz jarayonida parchalangan suv massasi:
=10800 t/yil

Kirim				Chiqim
№	Modda nomi	t/yil	m3	№	Modda nomi	t/yil	m3
1	NaCl	35100	--	1	NaOH	24000	--
2	H2O	10800	--	2	Cl2	21300	13440
3				3	H2	600	13440
Jami:		45900		Jami:		45900

Yüklə 359,04 Kb.

Dostları ilə paylaş: