Ijtimoiy pedagogika asoslari

Ijtimoiy			Ijtimoiy
Qiyosiy
pedagogikaning				pedagogika					ijtimoiy
tarixi				metodologiyasi					pedagogika
	3 l Ijtimoiy				▼ 1 Ijtimoiy			' f Dunyoviy ijtimoiy
	pedagogikaning				pedagogikaning			pedagogik fikrlar
	umumiy masalalari				metodologik asoslari			Ijtimoiy
								pedagogikaning
	Ijtimoiy				Ijtimoiy-pedagogik			xududiy rivojlanishi
	pedagogikaning turli				fan sifatida
	davrlarda rivojlanish							Ijtimoiy
	tarixi				Ijtimoiy pedagogika			pedagogikaning
					ilmiy-tadqiqot			dunyo
	Ijtimoiypedagogika		im		faoliyat ob’ekti	odi		mamlakatlarida		moiy
ma’	tarixining qatlami		ijti			tim		rivojlmishi. Ijtimoiy		lanib
bori			si s		Ijtimoiy	ni		pedagogikaga doir
ijtin	Ijtimoiy -		i v		pedagogikaning	ok		ilmiy tadqiqotlar.		nson nadi.
Uni	pedagog ika tarixiy-		ng		ilmi y - ma’ri fiy	, t				irish
uch	ilmiy tadqiqot		ro		faoliyati	ma		Xorijiy
	ob’ekti		yg‘		Ijtimoiy pedagogika	nal		mamlakatlarda		moiy
rive			)gil		ilmiy-ta’lim iy	ma		mutaxa ssislar		sirini
opti			sh fati		faoliyati	ok		tayyorlashning		a’sir
xola			n.			kch		^ijtimoiy muxiti		:atta:
ijtin						mo				ikin.
Inst			jra			ing				yotiy
maq			lish			t t				moiy
boy	Bunday guruhlash usuli i		jtm		Wy pedagogik iaoliyat oil]	n		murakkaD xolatga tushiD qo		lgan

shaxslarning (nogiron, narkoman va hokazo) muammolariga tezkor e’tibor berish imkoniyatini beradi. Mavjud shaxsni muammoli xolatini hal etish (axolini mazkur ijtimoiy muammoli qismga aloqador qismiga tegishli) bilan mazkur sohada maxsus kasb tayyorgarlikdan o‘tgan mutaxassislar shug‘ullanmog‘i zarur.
Bu o‘rinda o‘sha shaxs ijtimoiy pedagogning mijozi sifatida emas, balki ijtimoiy — pedagogik faoliyatning bevosita hamkori bo‘lib qolsagina faoliyat samarali bo‘ladi. Bunday yondashuv ijtimoiy — pedagogik faoliyatning, profilaktik, ogohlantiruvchi harakterda bo‘lishini ta’minlaydi va u axolini shakllanayotgan muammoli guruhini shakllanishini oldini olish va kelib chiqish sabablarini bartaraf etish yoki ogohlantirish, aholini ijtimoiy muammoli guruhini ijtimoiy


11

• 
  stabil guruhga aylantirish, ijtimoiy stabil guruhini ijtimoiy — istiqbolli guruhlarga o‘tkazish hisobiga kengaytirish uchun zarur sharoitlarni yaratish, ijtimoiy — istiqbolli guruhlar stabilligini saqlashdan iborat.
  

Ko‘plab tadqiqotchilarning fikricha amaliy faoliyatning bir soxasi sifatida ijtimoiy pedagogika integrativ — ta’limning, adabtiv — korrektsion, ekspressiv — yo‘naltiruvchi, nazorat

• 
  sanksionerlarni amalga oshiradi. Ularning o‘zaro birlashuvi o‘zgartiruvchi vazifa bilan shaxsiy pedagogik yo‘naltiruvchi kuchga ega bo‘ladi. Yuqoridagi vazifalarga muvofiq ijtimoiy pedagogikani ob’ektiv — mavzu soxasi va maqsadli yo‘nalishi bilan birga uning vazifalari belgilanadi. Ular adabtatsiya, reabilitatsiya, mobilizatsiya, kompensatsiya, profilaktika, korreksiya, stabilizatsiya, nazorat, targ‘ibot, maorif, ma’muriy va boshqalardan iborat.
  

Ijtimoiy pedagogika juda keng imkoniyatlar maydoniga ega bo‘lib, davlat va jamiyatning tuzilma elementlari bilan belgilanadi.
Davlat tizimida u o‘zining ta’sirini ta’lim institutlariga, sog‘liqni saqlashga, madaniyat, fan, ishlab chiqarish, boshqaruv organlari, ijtimoiy ximoya organlari va sotsiumning boshqa institutlariga o‘z ta’sirini o‘tkazadi.
Bundan tashqari u axolini turli ijtimoiy guruhlarga ijtimoiy birlashmalar, harakatlar va tashkilotlar, shuningdek diniy muassasalarga, ommaviy axborot vositalari va boshqa fuqarolar jamiyatining ijtimoiy institutlariga ta’sir o‘tkazadi.
Jumladan, biznes soxasida ijtisoiy pedagogika kichik, o‘rta va katta biznes korxonalariga xomiylik qiluvchilar turli ko‘rinishda vosita sifatida ta’sirini o‘tkazishi mumkin, eng muhimi ushbu soxa ichida ishlovchi va ishlamaydigan axoli uchun ijtimoiy dastur korxonasini shakllantirish, shuningdek ijtimoiy sohani rivojlantirishda ushbu sektor - investitsiyasini jalb etishdan iborat. Funksional jihatdan bunday ta’sir butunicha ijtimoiy muhitni pedagoglashtirishda, sotsiumning turli institutlarini pedagogik imkoniyatlaridan foydalanishda namoyon bo‘ladi.
Olib borilgan tadqiqotlar jarayonida ijtimoiy — pedagogik faoliyatni asosiy umumiy va o‘ziga xos texnologiyasi aniqlanadi va tahlil etiladi. Umumiy texnoligiya ichida — ijtimoiy pedagogik tashxis, baholovchi, prognoz qilish, modellashtirish, yaxlitlash dasturlari mavjud. Ushbu dasturlarda qayta aloqa va ijtimoiy — pedagogik faoliyatning bilish va qayta o‘zgartiruvchi axborotlar bilan ta’minlash texnologiyalari o‘z ifodasini topishi zarur. Bular birgalikda ijtimoiy pedagogik faoliyatni texnologik jarayonining zanjirli siklini tashkil etadi. Unga xususiy (o‘ziga xos); ijtimoiy — pedagogik adaptatsiya va reabilatatsiya, profilaktika va kompensatsiya, ta’minlash va mobilizazatsiya, korreksiya va stabillashtirish, targ‘ibot — tashviqot texnologiyalarini hal etish kiradi. Ijtimoiy pedagogikani rivojlanishini o‘ziga xos hususiyatlari ishlab chiqilgan, sinab qo’rilgan va amaliy faoliyatda qo‘llanilgan innovatsion ijtimoiy pedagogik modellar, aholini turli guruhlar bilan ishlarini tashkil etish hisoblanadi. Amaliy ishlar tajribalarini umumlashtirish va oddiy manbalarni shu jumladan pedagogika tarixi bo‘yicha manbalarni umumlashtirish 3 — ta asosiy strategiya yo‘nalishini asoslash imkonini berdi va shunga muvofiq o‘z prinsiplari asosida maqsadlarga erishish va vazifalarni hal etishni ta’minlovchi ijtimoiy pedagogikani rolini ko‘rsatib berdi. Birinchi strategiya — insonni sotsiumga kiritish, ya’ni uni ijtimoiylashtirish, ijtimoiy tarbiyani shakllantirish, rivojlantirish. Ikkinchi strategiya — sotsiumni pedagoglashtirish (uning pedagogik imkoniyatlarini to‘laligicha foydalanish, samaradorligini oshirish). Uchunchi strategiya ijtimoiy — pedagogik faoliyat maqsadiga ko‘ra optimallashtirish prinsiplari asosida inson va sotsium o‘zaro ta’sirini boshqarish. Shunga ko‘ra birinchi strategiya bilan u shaxsni ijtimoiy rivojlantirish;
ikkinchi strategiyaga muvofiq ijtimoiy muhit pedagogikasi sifatida; nihoyat uchunchisiga muvofiq ijtimoiy ish pedagogikasi sifatida ishtirok etadi.
Nazorat savollari:

1. 
   Ijtimoiy falsafaning asosiy tushunchalari nimalardan iborat?
   
2. 
   Ijtimoiy falsafaning bosh muammosini nima tashkil etadi?
   
3. 
   Nima sababdan ijtimoiy pedagogika ijtimoiy falsafaning tarkibi qismi hisoblanadi?
   
4. 
   Ijtimoiy pedagogikaning ilmiy bilimlar tizimidagi o‘rni qanday?
   

12

5. Ijtimoiy pedagogikaning amaliy turmush jarayonidagi ifodasi nimalarda ko‘rinadi?