Ijtimoiy sohaga oid investitsiya loyihalarni moliyalashtirishning xorij tajribasi va mamlakatimizda ularni

3-rasm. Turkiya iqtisodiyotida to’g’ridan-to’g’ri investitsiyalarni sohalar bo‘yicha ulushi 
2021-yil (mln AQSh dollar). 
10
20,1
22
19,8
8,5
9
16,1
13,2
12,4
12,5
17
2 0 1 0
2 0 1 2
2 0 1 3
2 0 1 4
2 0 1 5
2 0 1 6
2 0 1 7
2 0 1 8
2 0 1 9
2 0 2 0
2 0 2 1
31
31
5613
202
4148
1261
2
6315
83
589
1524
23
150
3588
169
53
42
59
23

---

 
SCIENCE AND INNOVATION
INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 6 
UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337 
51 
Yuqoridagi rasmdan 2021-yil holatiga ko’ra Sanoat, ishlab chiqarish, xizmat ko’rsatish 
va moliya sohasi investitsiya ko’rsatkichlari yuqori miqdorda sarmoya jalb qilgan. Ushbu 
investitsiyalarning asosiy qismi Yevropa mamlakatlari sarmoyasidir. Umumiy qilib olganda 
Turkiya investitsiya muhiti jozibadorligi Afrika qit’asidan boshqa, hamma qit’alardan 
investitsiya jalb qilgan. 
 
4-rasm. 2021-yilda Turkiyaga investitsiyalarni eng ko’p kiritgan hududlar. 
MUHOKAMA 
Yuqoridagi rasmdan quyidagicha xulosaga kelishimiz mumkin. Turkiyaga eng ko’p 
investitsiyalar 83% rivojlangan mamlakatlar hissasiga to’g’ri keladi. Asosiylari Gollandiya 23%, 
Buyuk Britaniya 12%, Germaniya 8%. Biroq 2021-yilda Jahon Banki tahliliga ko’ra Yevropadan 
investitsiya oqimi pasayadi. Bunga Turkiya Prezidenti Rajab Erdog’onning Yevropa Ittifoqi 
bilan kelib chiqqan qarama-qarshiliklar sabab boʻladi deya aytilmoqda. Shuningdek tahlilchilar 
fikriga ko’ra Rossiya sarmoyasi 2020-2021-yillarda Turkiyada ko’payadi. Hozirgi holatdagi 
nobarqaror siyosiy vaziyatga qaramay, investorlar Turkiyani investitsiya uchun eng yaxshi 
hududlardan deb hisoblashmoqda, bunga Turkiya malakali mutaxassislarga yetarli darajada ega 
ekanligidir. 
Yana bir rivojlangan davlat misolida ko’radigan bo’lsak, Germaniya, Yevropada eng 
ko’p yuk, tovar aylanmasiga ega mamlakat hisoblanadi. Yuqori infrastrukturaning yoʻlga 
qo’yilganligi jihatidan Germaniya, Yevropada birinchi, jahonda uchinchidir. Yuk o’tkazish 
imkoniyati yuqori ekanligi investorlarda, mahsulotni Germaniyaning o‘zida ishlab chiqarishga 
qiziqishni orttiradi. Masalan, Yevropadagi eng yirik, konteynerlar qabul qilish va jo’natish 
terminallaridan biri, Gamburg portidir.
Shuningdek Germaniyada havo transporti yaxshi rivojlangan, 21 ta xalqaro aeroport, 
shulardan Frankfurt aeroporti yuk va yoʻlovchi qabul qilish jihatidan dunyoda 7-o’rindadir. 
Temir yoʻl uzunligi 37679 km. Bu investorlar mahsulotini tashish va hududlar bo‘yicha tarqatish 
imkoniyatini oshiradi. 
Yevropaning 
rivojlangan 
mamlakatlari; 
6922
Yevropaning boshqa 
davlatlari; 956
Shimoliy Amerika; 
1568
Janubiy Amerika; 5
Yaqin Sharq va 
Markaziy Osiyo; 1316
Fors ko'rfazi 
davlatlari; 457
Sharqiy va Janubiy 
Osiyo mamlakatlari; 
851

---

 
SCIENCE AND INNOVATION
INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 6 
UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337 
52 
Germaniyada investorlar uchun muhim boʻlgan sifatli ishchi mavjud boʻlib, ularning soni 
41 mln kishidan oshadi. Bu Yevropadagi eng ko’p ishchi kuchi deganidir. Ushbu ishchilarning 
80% oliy va professional o’rta ma’lumotga egadir.