İlham Əliyevin “Dünya ədəbiyyatının görkəmli nümayəndələrinin
Yüklə 5,98 Mb. Pdf görüntüsü
|
götürür. Bu təsadüflər isə həmin gizli müqavilə şərtlərinə əməl olunmaması hallarına aiddir. Cənab Şaber isə öz tərəfindən onun ölümünün həqiqi olmadığını və artıq sizə talaq verildiyini təsdiq edən bir məhkəmə qərannın çıxanlmasını sizinlə birlikdə tədricən hazırlamağa razı olur. Qrafinya həyəcan içində: -
prosesinə razı deyiləm. Nə üçün razı olmadığımı siz bilirsiniz. Vəkil sarsılmaz bir sakitliklə sözünə davam edərək: -
dörd min frank həmişəlik renta verməlisiniz, özü də bu renta dövlət borcları dəftərində qeyd olunmalı və o öldükdən sonra kapital sizə keçməlidir. Qrafinya: -
-
Siz daha ucuz məbləğə onu razı sala bilərsiniz? -
Bəlkə də. -
Bəs siz, xanım, nə istəyirsiniz? -
Mən məhkəmə istəmirəm, mən istəyirəm ki... Dervil tez onun sözünü kəsərək: -
Siz istəyirsiniz ki, o, ölü qalsın, deyilmi? - deyə soruşdu. Qrafinya cavab verdi: -
mədə həll etməyə məcburuq. Bu halda polkovnik qapını açıb birdən-birə arvadının qarşısında zahir oldu və boğuq bir səslə bağırdı: -
Bəli, işi məhkəməyə verməyə məcburuq! O, bir əlini döşünün üstünə qoyaraq, o biri əli ilə yeri göstərirdi. Başına gələn macəralan xatırladıqda, bu hərəkət dəhşətli bir təsir bağışlayırdı. Qrafinya öz-özünə: “Odur!” - deyə düşündü. Qoca əsgər: -
mişəm, amma siz mənim bədbəxtliyimlə alver edirsiniz! Çox yaxşı, mən indi həm sizi, həm də sizin sərvətinizi geri qaytarmaq istəyirəm. Bu sərvət bizim ümumi sərvətimiz idi, talaq isə hələ verilməmişdir... 633
downloaded from KitabYurdu.org DÜNYA ƏDƏBİYYATI KLASSİKLƏRİ
Qrafinya, guya, heyrət edərək: -Axı siz ki polkovnik Şaber deyilsiniz! - deyə bağırdı. Qoca dərin bir kinayə ilə: -
dan 1 gətirmişəm... Qrafinya sapsarı saraldı. Qoca əsgər, qrafinyanın yanağındakı boyaların altından üzünün saraldığını görüb, vaxtilə sevdiyi bir qadı- nın qəlbinə toxunduğundan mütəəssir oldu və susdu, lakin dərhal onun zəhərli bir nəzərlə baxdığını hiss edib yenə davam etdi: -
Qrafinya vəkilə müraciətlə: -
Məni bundan xilas edin, cənab, - dedi. - Lütfən, icazə verin, gedim. Mən buraya bu cür dəhşətli şeylərə qulaq asmaq üçün gəl- məmişəm. Qrafinya ayağa durub çıxdı. Dervil idarəyə yüyürdü. Sanki, qra- finya qanad açmışdı; o artıq yox idi. Dervil kabinetinə qayıtdıqda polkovniki böyük bir qəzəb içində gördü; o, iri addımlarla otağın içində gəzinirdi. -
O zamanlar, - deyə polkovnik danışırdı, - hər kəs istədiyi yerdən özünə arvad tapırdı. Lakin bədbəxtliyimdən, mən zahiri görünüşə aldanaraq, yaxşı arvad seçə bilməmişdim. Bu qadının ürəyi daş imiş. -
etdikdə, mən haqlı idim, indi mən əminəm ki, siz, doğrudan da, polkovnik Şabersiniz. Siz içəriyə girdikdə qrafinyanın etdiyi hərəkət bunu tamamilə isbat edir. Bununla belə, siz yenə də prosesi uduzmuş oldunuz. Arvadınız sizin nə qədər dəyişmiş olduğunuzu gördü. -
-
Bu divanəlikdir: sizi tutub bir cani kimi edam edərlər. Bundan başqa, əliniz qalxmaz. Bir adamın öz arvadını öldürmək istəməsi əfv edilməz, bu qeyri-mümkün bir şeydir. Yaşlı uşaq, sizin bu ağılsız hərəkətlərinizi düzəltmək üçün mənə icazə verin. Gedin evinizə! Ehtiyatlı olun, o, sizi tələyə salaraq Şarentonda yerləşdirə bilər. Sizi gözlənilməyən hadisələrdən qorumaq üçün vəsiqələrinizi ona təqdim etmək istəyirəm. 1 Pale-Royal - kral familiyasına mənsub saraydır. Buranın taxta qalereya- larında fahişələr toplaşırdı. 634
downloaded from KitabYurdu.org Zavallı polkovnik öz gənc hamisinə itaət edərək üzr istəyə- istəyə getdi. O, bu zərbədən mütəəssir olaraq ağır fikirlərə dalmış bir halda yavaş-yavaş pilləkəndən düşürdü. Bu zərbə onun qəlbini daha dərindən yaralamışdı. Birdən, son pilləyə çatdıqda, polkovnik paltar xışıltısı eşitdi və arvadını qarşısında gördü. Qrafinya, bir zaman əri üçün əziz olan hərəkətləri xatırladan bir hərəkətlə onun qoluna girdi və: -
Gedək, - dedi. Qrafinyanın yalnız bir hərəkəti, yalnız təkcə mehriban səsi pol- kovnikin qəzəbini söndürmək üçün kafi idi. O, etiraz etmədən karetə qədər yeridi. Lakey karetin pilləsini aşağı saldı. Qrafinya “əyləşin!” dedikdə, o, sanki, bir sehr ilə arvadının yanında oturduğunu gördü. -
-
Qrosleyə sürün, - deyə qrafinya cavab verdi. Karet hərəkət edərək Paris küçələrindən ötüb-keçdi. Qrafinya həyatdakı xariqüladə duyğulardan birini əhya edən və insanın bütün qəlbinə hakim olan bir səslə: -
Cənab! - dedi. Bu cür dəqiqələrdə insanın qəlbi, sinirləri, üzü, ruhu və vücudu - bütün varlığı sarsılır. Sanki, həyatımız artıq öz əlimizdə deyil, o coşur və qaynayır, bir yoluxucu xəstəlik kimi sirayət edir, baxış səs və hərəkətlə başqasına keçir, başqasını iradəmizə əsir edir. Qoca əsgər bu yeganə ilk sözü, bu dəhşətli “cənab” sözünü eşitdikdə, bütün vücudu ilə titrəmişdi. Lakin bu sözdə, eyni zamanda bir məzəmmət, dua, əfv, ümid, hüzn, sual və cavab var idi. Bu söz hər bir şeyi özündə ehtiva edirdi. Bir sözə bu qədər canlı bir ruh, bu qədər dərin bir duyğu vermək üçün aktrisa olmaq lazım idi. Həqiqət bu qədər mükəmməl surətdə öz ifadəsini tapmır, həqiqət zahirə bütünlükdə çıxmır, onun içindəkini duya bilmək lazımdır. Polkovnik şübhələr, tərəddüdlər və qəzəb içində çırpınırdı. Həyəcan içində olduğunu hiss etdirməmək üçün başını aşağı saldı. Qrafinya bir az susduqdan sonra yenə: -
Cənab, - dedi, - mən sizi yaxşıca tanıdım. -
Rozina, - deyə qoca əsgər cavab verdi, - başıma gələn müsi- bətləri unutmaq üçün bu sözlər mənim yeganə təsəllimdir. 635 downloaded from KitabYurdu.org Yüklə 5,98 Mb. Dostları ilə paylaş:
|