Ilm-fan taraqqiyotida zamonaviy metodlarning qo‘llanilishi

ILM-FAN TARAQQIYOTIDA ZAMONAVIY METODLARNING QO‘LLANILISHI 27.02.2023 
30-SON
HTTPS://ACADEMICSRESEARCH.COM/INDEX.PHP/CONFERENCE
 
33 
unamaydi
...
53
, [Qushbegi:] Buyrugʼimni qoʼrboshiga aytsang, 
unar
!
54
, 
Unar-unmasdan
bahs qilib, nihoyat, bu 
unar-unmasning
oxirig‘a shu savolni ham ulab yubordi
55
.
Koʼnmoq maʼnosida "rozi boʼlish" darajasi ortiqroq, yaqqolroq boʼlib, bu soʼz nutqda 
koʼp qoʼllanadi. Unamoq eskirgan. 
Yurmoq - rozi (koʼngan, unagan)”, “holatda boʼlmoq
56
: — Manim kengashimga 
yurasanmi
? — deb soʻradi. — Joʻyalik boʻlsa nega 
yurmay
57
. Yurmoq soʼzlashuv 
nutqiga xos boʼlib, koʼp qoʼllanadi. 
O‘zbek tilida psixik-fiziologik amalni ifodalovchi lisoniy vositalar orasida ruhiy 
holatini bildiruvchi leksik birliklar ham alohida o‘rin tutadi. Ruhiy holatini bildiruvchi 
fe’llar va fe’l frazemalar birlashib, alohida leksik-semantik guruh (LSG) ni tashkil etadi. 
Bunday LSG tarkibiga kiruvchi birliklar ma’nosining o‘ziga xos xususiyati shundaki, ular 
bildiradigan ruhiy holati odamning quvonchi, sevinchi, suyunishi, g‘azablanish, 
qiynalishi, azoblanishi singari ruhiy kechinmalar bilan chambarchas bog‘langan bo‘ladi. 
Bular esa bir-biri bilan sinonimlik hosil qiladi va ma’nosi biri ikkinchisidan farq qilib 
turadi. Bu fe’llar belgining darajasiga ko‘ra, ijobiy yoki salbiy semalariga, belgining 
kuchli yoki kuchsizligiga ko‘ra bir-biridan farq qilishi, O‘zbek tilining izohli lug‘atida 
qanday ma’no anglatishi hamda romandan misollar keltirsh orqali ushbu fe’llarning 
semalari yanada kengroq, batafsilroq yoritib berilgan. 
Foydalanilgan adabiyotlar: 
1. Rasulov R. O’zbek tili nazariy grammatikasi muammollari. Toshkent 2019. 
2. Rasulov R. O’zbek tili fe’llarining ma’no tuzilishi. Toshkent 2005. 
3. Долинина И.Б.Маркировка субъектно – объектных отношений у валентностных 
категорий английского глагола //Категория субъекта и объекта в языках различных 
типов, 68-бет. 
53
Abdulla Qodiriy O’tkan kunlar. T. “Yangi asr avlodi”, 2014, 421-b. 
54
Abdulla Qodiriy O’tkan kunlar. T. “Yangi asr avlodi”, 2014, 115-b. 
55
Abdulla Qodiriy O’tkan kunlar. T. “Yangi asr avlodi”, 2014, 248-b. 
56
Rasulov R. O’zbek tili fe’llarining ma’no tuzilishi. Toshkent 2005, 117-b. 
57
Abdulla Qodiriy O’tkan kunlar. T. “Yangi asr avlodi”, 2014, 435-b. 

---