ILM-FAN TARAQQIYOTIDA ZAMONAVIY METODLARNING QO‘LLANILISHI 27.02.2023
30-SON
HTTPS://ACADEMICSRESEARCH.COM/INDEX.PHP/CONFERENCE
28
RUHIY JARAYON FE’LLARINING SINONIMIKASI
(Abdulla Qodiriy romanlari asosida)
Abdullayeva Maftuna Odiljon qizi
Chirchiq davlat pedagogika universiteti
2-kurs magistranti
maftunaabdullayeva784@gmail.com
, tel:99 872 04 94
Annotatsiya:
maqolada sinonimlar, ruhiy jarayon fe’llari sinonimikasi haqida fikr
yuritiladi. Abdulla Qodiriy romanlarida ham ruhiy jarayon ifodalovchi fe’llar sinonimik
munosabat ifodalaydi. Romanda bir-biri bilan sinonimik munosabatda bo‘lgan
ruhiy
jarayon fe’llarini ko‘plab uchratishimiz mumkin. Bu fe’llar belgining darajasiga ko‘ra,
ijobiy yoki salbiy semalariga, belgining kuchli yoki kuchsizligiga ko‘ra bir-biridan farq
qiladi.
Kalit so’zlar:
sinonimlar, ajablanmoq, taajjublanmoq, hayratlanmoq, achinmoq,
afsuslanmoq, o’kinmoq, achchiqlanmoq, g’azablanmoq, ko’nmoq.
Sinonimlar –
talaffuzi, yozilishi har xil, birlashtiruvchi ma’nosi bir xil (umumiy)
bo‘lgan, qo‘shimcha ma’no nozikligi, emotsional bo‘yog‘i, qo‘llanilishi kabi bir
qator
xususiyatlari bilan o‘zaro farqlanadigan so‘zlardir. Sinonimlar bir ma’noni xilma-xil
so‘zlar orqali turli nozik ma’no qirralari bilan ifodalashda, so‘z sehrini namoyish etishda,
nutqni bezashda, ta’sirchanligini ta’minlashda katta ahamiyatga ega. Masalan:
Basharasiga tushgan qamchi zarbidan yiqildi. Uning quvnoq chehrasi suv betide qizga
yanada yoqimli ko‘rindi. O‘zaro sinonimik munosabatda bo‘lgan so‘z va qo‘shimchalar
sinonimlar uyasi yoki sinonimlar qatori deyiladi. Ana shunday umumiy (birlashtiruvchi)
ma’no bilan o‘zaro bog‘lanuvchi so‘zlar gruppasi sinonimik qatorni tashkil etadi.
Sinonimik qator ikki yoki undan ortiq so‘zdan iborat bo‘lishi mumkin.
Abdulla Qodiriy romanlarida ham ruhiy jarayon ifodalovchi fe’llar sinonimik
munosabat ifodalaydi. Romanda bir-biri bilan sinonimik munosabatda bo‘lgan ruhiy
jarayon fe’llarini ko‘plab uchratishimiz mumkin. Bu fe’llar belgining darajasiga ko‘ra,