Impact factor ( research bib ) – 7,245 volume 5, issue 1, 2023

IMPACT FACTOR (
RESEARCH BIB
) – 7,245

VOLUME 5, ISSUE 1, 2023
 
127 
tadbirkorlikni ragʻbatlantiruvchi mustaqil idora qilish huquqi; asosiy faoliyat turiga birlamchi eʼtibor; 
hammadan koʻra yaxshiroq tanish boʻlgan sohaga kirishish; erkinlik va kuchli nazoratni birgalikda 
qoʻllash. Firmalarning menejment tizimi umumiy menejment, funksional menejment, moliyaviy 
menejment, marketing ishi, xodimlar ishini boshqarish, ishlab chiqarish menejmenti, ilmiy-texnika 
ishlarini boshqarish va boshqalarni oʻz ichiga oladi. Menejment nazariyasi va amaliyoti evolyusiyasi 
turli xil qarashlarda oʻz ifodasini topdi. Masalan, XX asrning 50—60-yillarida asosiy eʼtibor 
boshqarishning tashkiliy tuzilishiga qaratilgan boʻlsa, 60—70-yillarda strategik rejalashtirishdan 
strategik boshqarishga oʻtish davri boʻldi. XX asrning oʻrtalariga kelib menejment Oʻzbekistonda tez 
surʼatlar bilan rivojlandi. 1966-yilda Oʻzbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi Kibernetika 
institutining tashkil qilinishi, akademik V. K. Qobulov boshchiligida olib borilgan nazariy, uslubiy, 
amaliy ilmiy tadqiqot ishlari respublikada M. fanining rivojlanishiga asos boʻldi. XX asr oxiri XXI 
asr boshlarida menejment Oʻzbekistonda maxsus fan sifatida oliy oʻquv yurtlarida oʻqitila boshladi, 
menejmentga doir tadqiqotlar yoʻlga qoʻyildi, darsliklar yozildi. Boshqaruv usullari.Boshqaruv usuli 
– maqsadga erishish uchun boshqariladigan ob’ektga usullar va qo’llanmalar yig’indisi orqali ta’sir 
etishdir. Usullar ko’pincha metodlar deb ham yuritiladi. «Metod» grekcha so’z bo’lib (methodos) –
«qandaydir maqsadga yetish» ma’nosini bildiradi. Boshqaruv metodlari (usullari) orqali 
boshqaruvning faoliyatlari amalga oshiriladi. Menejment metodi tashkilotning o’z oldiga qo’ygan 
maqsadiga erishishda tashkilotning butun faoliyatini tashkil qiladi va ijroni nazorat qilib boradi. 
Menejment usullarining (metodlarining) ko’pligi va uslubiy yondashishlarning ham ko’pligi aniq 
boshqaruv vazifalarini belgilashda mazkur usullardan qaysi birini qo’llashni tanlab olishni 
qiyinlashtiradi. 
Menejment ishchi kuchi, moddiy va barcha tegishli to'g'ridan-to'g'ri va bilvosita xarajatlarni 
kamaytirish uchun mutaxassislar va mutaxassislarning malaka va bilimlaridan samarali 
foydalanishga yordam beradi. Menejment sanoatda eng yaxshi alternativ foydalanishni tanlash orqali 
resurslardan maksimal darajada foydalanish imkonini beradi. Agar siz investitsiyalar, transport, 
ishchi kuchi va boshqalar nuqtai nazaridan foydalanadigan resurslar oldindan qayd etilgan va 
hisoblangan bo'lsa, xarajatlarning oshishiga hech qanday sabab bo'lmaydi. Yaxshisi, bu tashkilotga 
ishchi kuchi va texnikadan samarali foydalanishda yordam beradi va shu bilan xarajatlarni 
kamaytirishga yordam beradi. Menejment funksiya sifatida tashkilotning o'sishi va omon qolishi 
uchun javobgardir. Menejment tashkilotlarga bozorning o'zgaruvchan talabiga / jamiyatlarning 
o'zgaruvchan ehtiyojlariga moslashishga yordam beradi. Shunday qilib, bozor tendensiyalarida 
o'zgarishlarni boshdan kechirganlarida ham, ularning rivojlanishiga yordam beradi. Menejment turli 
lavozimlarni to'g'ri ko'nikmalar, tayyorgarlik va malakaga ega bo'lgan to'g'ri odamlar bilan to'ldiradi. 
Barcha ishlar hamma uchun ochiq bo'lishi kerak. Tashkilot uchun yaxshi boshqaruv tizimining 
belgisi, bu tashkilotga moliyaviy, jamoa va shaxslar sifatida yaxshi ishlashiga yordam berish bilan 
ifodalanadi. Resurslar shunday muvofiqlashtiriladi, yo'naltiriladi va nazorat qilinadi, shunda korxona 
maqsadlarga erishish uchun ishlaydi. Tashkilotning maqsadini aniq belgilash orqali vaqt, pul va kuch 
sarflanmaydi. 
Menejment samarali bo'lishni va o'z maqsadlariga erishishni istagan har qanday tashkilot uchun 
zarurdir. Yuqorida ta’kidlab o’tganimizdek, menejment to'rtta asosiy funksiyaga ega - rejalashtirish, 
tashkil etish, yetakchilik va nazorat qilish. Boshqaruvning ushbu tamoyillari mavjud bo'lmasa, 
tashkilot birinchi navbatda maqsadlarga erishishda qiyinchiliklarga duch kelishi mumkin! 

---