Информатика и ит

F I Z I K A
MAVZU: NOTEKIS HARAKATDA TEZLIK
7- sinf
TEZLIK FORMULASIDAN YO‘LNI TOPISH
Tekis harakatda qilayotgan jism istalgan , , , ,….. vaqt oraliqlarida mos ravishda , , , ,….. yo‘lni bosib o‘tgandagi tezligi o‘zgarmas qiymatga ega bo‘ladi.
= = = =…..= = const
TEZLIK FORMULASIDAN YO‘LNI TOPISH
Harakati davomida jism tezligining son qiymati o‘zgaruvchan bo‘lsa, bunday harakatga notekis harakat deb ataladi.
TEZLIK FORMULASIDAN YO‘LNI TOPISH
Notekis harakatda o‘rtacha tezlik jism bosib o‘tgan yo‘lning shu yo‘lni bosib o‘tishga ketgan vaqtga nisbati bilan aniqlanadi.

TEZLIK FORMULASIDAN YO‘LNI TOPISH


TEZLIK GRAFIGI
0,1
70
0
0,2
0,3
0,4
0,5
90
TEZLIK FORMULASIDAN YO‘LNI TOPISH
Jismning muayyan bir paytdagi yoki trayektoriyaning ma’lum bir nuqtasidagi tezligi oniy tezlik deb ataladi. Oniy tezlik jismning kuzatilayotgan paytdagi tezligini bildiradi.
TEZLIK GRAFIGI
Avtobusning tezlik grafigi
2
4
6
8
1
5
2
0
32
40
46
A
4 – MASHQ (1)
1. Jism notekis harakat qilib, 2 daqiqada 60 m masofani bosib o‘tdi. Uning o‘rtacha tezligi necha m/s ga teng?
4 – MASHQ (2)
2. Toshkentdan soat 7 : 30 yo‘lga chiqqan “Spark” avtomobili 270 km yo‘l bosib, soat 10 : 30 da Farg‘onaga yetib bordi. Uning o‘rtacha tezligini toping.
4 – MASHQ (3)
3. O‘quvchi yo‘lning ma’lum bir qismida 2 s davomida 3 m yurdi. Yo‘lning shu qismidagi o‘quvchining tezligini toping.
4 – MASHQ (4)
4. Agar Sherzodning o‘rtacha tezligi 1 m/s, uyidan maktabgacha bo‘lgan masofa 600 m bo‘lsa, u maktabga 7 : 50 da yetib borishi uchun uyidan soat nechida chiqishi kerak?
Mustaqil bajarish uchun topshiriqlar:

• Chang‘ichi tepalikdan tushgach, to‘la to‘xtagunga qadar harakatda bo‘ladi. Uning boshlang‘ich va harakat oxiridagi tezligi nolga teng bo‘lsa, butun yo‘l davomidagi o‘rtacha tezligi ham nolga tengmi?
• Darslikdagi 31-rasmda keltirilgan tezlik grafikdagi jism harakatini tahlil qiling.

TEZLIK GRAFIGI
0,1
70
0
0,2
0,3
0,4
0,5
90