Ingenerlik geodeziyasi

s
balandligi deb 
-
 
ellipsoidga normal 
bo`yicha sanaladigan ellipsoid sirtidagi nuqtaning balandligiga aytiladi.
Geodezik koordinatalar sistemasi ellipsoid sirtida ko`p geodezik masalalarni 
echish uchun keng qo`llaniladi. Oliy geodeziyada astronomik va geodezik 
koordinatalar orasidagi bog`liklik shovun chiziqlari og`ishlari orqali o`rnatiladi. Bu 
bog`liklikni quyidagi formulalarda ifodalash mumkin:
B = φ – ξ ; L = λ – η sec φ, (6) buerda, ξ va η- tegishlicha 
shovun chizig`ining meridianda va birinchi vertikalda og`ishi.
Geodezik azimut 
A
astronomik azimut 
α 
orqali 
Laplas tenglamasi
deyiladigan
quyidagi formuladan hisoblanadi:
A = α + (L - λ) sin φ (7)
Geodezik ishlarda astronomik va geodezik koordinatalar farklari mayda 
masshtabli kartalarni tuzishdan boshqa hollarda hisobga olinadi.
Boshlang`ich geodezik sanalar
. Referenst-ellipsoidning parametrlarini aniq 
topishdan tashщari uni geoid jismida to`g`ri joylashtirish orientirlash kerak Geodezik 
o`lchashlarni referenst-ellipsoid sirtiga proekstiyalash natijasida bu sirtda yertabiiy 
sirtidan topiladigan nuqtalarning nisbiy holatini aniqlash mumkin. Bu nuqtalarning 
geodezik koordinatalarini redukstiyalangan geodezik o`lchashlar natijalari bo`yicha 
hisoblash uchun xech bo`lmasa bir punktning koordinatalarini va bu punktdan 
щandaydir yыnalishning azimutini bilish zarur. Hamma punktlarning koordinatalari 
hisoblanadigan bunday punkt boshlang`ich punkt, undagi yo`nalishlardan biri 
boshlang`ich yo`nalish
deyiladi.
Boshlangich punktning koordinatalari, ya`ni geodezik V kengligi va L uzoqligi, A 
geodezik azimuti va geoiddan N
mM
balandligi boshlang`ich geodezik sanalar deyiladi.

---

2
0
1-geoid;
2-umumiy yer ellipsoidi; 3-referenst 
ellipsoid. 
Bunday ishlar 1942 yilda Krasovskiy ellipsoidini orientirlashda qo`llanilgani 
uchun MDXda geodezik koordinatalar 1942 yil koordinatalar sistemami deyiladi.