Institusional iqtisadiyyat

 

a)  C.Heilbreyt 

b)  R.Kouz 

c)  A.Piqu 

d)  C.Byukenen 

e)  E. De Soto 

 

 

164.  Nə iqtisadiyyatın qeyri-formal sektorunun öçülməsinin dolayı metodlarına aid deyil?  

 

 

a)  əməliyyatların sayılması metodu 

b)  vergi yoxlamaları 

c)  iş qüvvəsinin statistikası 

d)  nağd pula tələbin qiymətləndirilməsi 

e)  istehsal resurslarına tələbatın qiymətləndirilməsi 

 

 

165.  Hansı amil iqtisadiyyatın qeyri-formal sektorunun həcminə təsir etmir?    

 

a)  vergilər 

b)  iqtisadiyyata tənzimləyici müdaxilənin nəticəsi 

c)  ölkə əhalisinin sayı 

d)  korrupsiya 

e)  sadalananların hamısı təsir edir 

 

 

166.  Qeyri-formal iqtisadiyyatı tədqiq edən ilk elmi əsərlər nə vaxt meydana gəlmişdir?  

 

a)  XIX əsrdə 

b)  XX əsrin 30-cu illərində 

c)  XX əsrin 50-ci illərində 

d)  XX əsrin 70-ci illərində 

e)  XXI əsrdə 

 

167.  Е.Fayqanın uyğun olaraq gizlin (kölgə) iqtisadiyyatı aşağıdakılara bölünür:  

 

 

a)  kölgə, qeyri-formal, qeyri-leqal, kriminal 

b)  qeyri-formal, qeyri-qanuni, nəzərə alınmayan, kölgə 

c)  qeyri-leqal, nəzərə alınmayan, qeyri- rəsmi, qeyri-formal 

d)  kriminal, qeyri-formal, kölgə, qeyri-qanuni 

e)  qeyri- rəsmi, qeyri-leqal, kölgə, qeyri-formal  

 

 

168.  Qeyri-formal iqtisadiyyat özünə daxil edir:   

 

a)  iri sənaye istehsalını 

b)  ev təsərrüfatlarının fəaliyyətini  

c)  “boz” və “qara” bazarları 

d)  nəzərə alınmayan və qeyri- rəsmi fəaliyyəti 

e)  qeyri-leqal biznes və kriminal iqtisadiyyatı  

 

 

---

169.  İnstitusional yanaşmaya uyğun olaraq iqtisadiyyatın qeyri-formal sektorunda iştirak 

etmək üçün meyar budur:  

 

 

a)  yüksək istehsal xərcləri 

b)  aşağı son hədd xərcləri 

c)  leqal fəaliyyət aparılmasının yüksək xərcləri 

d)  leqal biznesin aşağı transaksion xərcləri 

e)  aşağı transformasiya xərcləri  

 

 

170.  Kölgə iqtisadiyyatının miqyaslarının artmasının institusional səbəblərinə aid deyil:  

 

 

a)  mülkiyyət hüquqlarının səmərəli müdafiə sisteminin olmaması 

b)  leqal biznesin yüksək transaksiya xərcləri 

c)  dövlət institutları sisteminin mənafelərinin müəyyən qrupuna tabe olması 

d)  mülkiyyətin müstəsnalıq rejiminin yaradılması 

e)  yüksək istehsal xərcləri  

 

 

171.  İqtisadiyyatın qeyri-formal sektorunun xərclərinə aid deyil?  

 

 

a)  cəzadan yayınmaq xərcləri 

b)  gəlirlərin transferti xərcləri 

c)  vergidən yayınma xərcləri 

d)  əməkhaqqında qanunların pozulması 

e)  sadalananların hamısı aiddir 

 

172.  İqtisadiyyatın qeyri-formal sektorunun ölçülməsinin dolayısı qiymətləndirmə metodları 

hansılardır?  

 

 

a)  seçmə müşahidələr metodu, vergi yoxlamaları metodu 

b)  mühasibat və maliyyə sənədlərinin yoxlanılması, statistik və mühasibat 

döstəricilərinin müəyyənləşdirilməsi  

c)  milli statistika sisteminin təhlili, əməliyyatların sayılması metodu, iş qüvvəsi 

statistikası, nağd pula tələbin qiymətləndirilməsi metodu, istehsal resurslarına 

tələbatın qiymətləndirilməsi metodu  

d)  dövlət hakimiyyətinin korrupsiyalaşması səviyyəsinin təyin edilməsi, iqtisadiyyatın 

kriminallaşması dərəcəsinin müəyyən edilməsi  

e)  milli gəlirin istehsalında iştirak göstəricisinin hesablanması metodu, fəaliyyətinin 

sosial ədalətlilik dərəcəsinin müəyyən edilməsi metodu  

 

 

173.  Sadalananlardan hansı kriminal iqtisadiyyata aiddir?  

 

 

a)  verginin ödənilməsindən yayınma 

b)  qeydiyyata alınmamış məhsulun istehsalı və satışı 

c)  əməkhaqqının «paket»də verilməsi 

d)  narkotiklərin istehsalı və satışı 

e)  işə götürdükdə əmək müqaviləsinin olmaması 

 

 

174.  E.De Sotonun fikrincə, qeyri-formal iqtisadiyyatın meydana gəlmə səbəbi nədədir?  

 

---

 

a)  xüsusi maraq qruplarının öz inhisarçı vəziyyətlərini saxlamaq cəhdində 

b)  kollektiv fəaliyyət problemini həll etməyin qeyri-mümkünlüyündə 

c)  mülkiyyət hüquqlarının spesifikasiyasının mürəkkəbliyində 

d)  iqtisadiyyatda xarici effektlərin olmasında 

e)  məhdud rasionallığın mövcudluğunda 

 

 

175.  Sadalananların hansı qeyri-formal iqtisadiyyatda qaydaların təminatçısı deyildir?  

 

 

a)  qeyri-formal şəbəkələr 

b)  mütəşəkkil cinayətkarlıq 

c)  dövlət hakimiyyətinin korrupsiyalaşmış nümayəndələri 

d)  sadalananların hamısı qeyri-formal iqtisadiyyatda qaydaların təminatçısıdır 

e)  sadalananlardan heç biri qeyri-formal iqtisadiyyatda qaydaların təminatçısı deyil 

 

 

176.  Nə iqtisadiyyatın qeyri-formal sektorunun mövcudluğunun müsbət cəhətlərinə aid deyil? 

 

 

 

a)  qeyri-səmərəli leqal mühitin fəaliyyətinin yumşaldılması 

b)  rəsmi firmalar üçün əlavə rəqabət 

c)  qeyri-formal sektorun gəlirləri hesabına məcmu gəlirin artması 

d)  dövlətə etimadın azalması 

e)  sadalananların hamısı aiddir 

 

 

177.  Ostroma görə mülkiyyət rejimini əmələ gətirən hüquqlara daxil deyil?  

 

 

a)  Çatmaq; 

b)  Çıxartmaq;  

c)  Qoparmaq;  

d)  İdarə etmək; 

e)  İstisna. 

 

 

178.  Nort-Tomas modelində dəyişikliklərin hərəkətverici qüvvəsi:  

 

 

a)  Monitorinq 

b)  Demoqrafik təzyiq 

c)  Transaksiya 

d)  Mülkiyyət hüquqlarının müdafiəsi 

e)  Kontraktların baglanması 

 

 

179.  Hansı rejimdə resursdan ifrat istifadə meydana gəlir?  

 

 

a)  Resursa sərbəst çatmaq;  

b)  Kommunal; 

c)  Dövlət;  

d)  Xüsusi;  

e)  Hamısı; 

---