International school of finance technology and science



Yüklə 3,06 Mb.
səhifə4/5
tarix28.11.2023
ölçüsü3,06 Mb.
#137195
1   2   3   4   5
Atrof muhitning ekologik muammolari

O‘rta Osiyo o‘lkasi uchun Orol dengizining qurib bora- yotgani bir fojia bo‘ldi. Amudaryo va Sirdaryo suvi yangi yerlarni sug‘orishga ko‘plab olinganligi sababli XX asrning 70-yillaridan boshlab Orol sathi pasaydi, maydoni kichraydi. 2010-yilga kelib, dengiz 3 ta kichik ko‘lga aylanib qoldi. Suvi qurigan yerlar sho‘rxok va qumli cho‘l yerlarga aylandi. Bu yerdan shamol sho‘r, chang va qumlarni uchirib, yuzlab km masofadagi yerlarga olib boradigan bo‘ldi. Hozirgi vaqtda Orol va Orolbo‘yini, u yerlardagi aholining ekologik sharoitini yaxshilash ishlari olib borilmoqda.

  • O‘rta Osiyo o‘lkasi uchun Orol dengizining qurib bora- yotgani bir fojia bo‘ldi. Amudaryo va Sirdaryo suvi yangi yerlarni sug‘orishga ko‘plab olinganligi sababli XX asrning 70-yillaridan boshlab Orol sathi pasaydi, maydoni kichraydi. 2010-yilga kelib, dengiz 3 ta kichik ko‘lga aylanib qoldi. Suvi qurigan yerlar sho‘rxok va qumli cho‘l yerlarga aylandi. Bu yerdan shamol sho‘r, chang va qumlarni uchirib, yuzlab km masofadagi yerlarga olib boradigan bo‘ldi. Hozirgi vaqtda Orol va Orolbo‘yini, u yerlardagi aholining ekologik sharoitini yaxshilash ishlari olib borilmoqda.

O‘rta Osiyoda XIX asr oxiri hamda XX asrning birinchi yarmida hayvonlar rejasiz va shafqatsiz ov qilinishi natijasida ularning bir qancha turlari yo‘qolib ketishi xavfi tug‘ildi. Cho‘llardagi saksovul, yulg‘un o‘tin qilib yoqilishi natijasida bu o‘simliklar kamayib, to‘zima qumlar ko‘paydi. Tog‘lar yonbag‘ridagi archa va boshqa daraxtlar ko‘plab kesilib, bu yerlarda tuproq yuvilishi kuchaydi.

O‘rta Osiyoda XIX asr oxiri hamda XX asrning birinchi yarmida hayvonlar rejasiz va shafqatsiz ov qilinishi natijasida ularning bir qancha turlari yo‘qolib ketishi xavfi tug‘ildi. Cho‘llardagi saksovul, yulg‘un o‘tin qilib yoqilishi natijasida bu o‘simliklar kamayib, to‘zima qumlar ko‘paydi. Tog‘lar yonbag‘ridagi archa va boshqa daraxtlar ko‘plab kesilib, bu yerlarda tuproq yuvilishi kuchaydi.

O‘rta Osiyo tabiiy geografik va ekologik jihatidan bir butun tabiiy o‘lka bo‘lganligi bu hududdagi davlatlarning tabiatdan o‘zaro kelishib, hamkorlikda foydalanishlarini, tabiatni, ekologik muhitni muhofaza qilishlarini talab qiladi.

  • O‘rta Osiyo tabiiy geografik va ekologik jihatidan bir butun tabiiy o‘lka bo‘lganligi bu hududdagi davlatlarning tabiatdan o‘zaro kelishib, hamkorlikda foydalanishlarini, tabiatni, ekologik muhitni muhofaza qilishlarini talab qiladi.

Оrоl dеngizi Markaziy Оsiyoning yopiq suv havzalaridan biridir. Uning chоr atrоfi bеpоyon cho`l zоnasi bilan o`ralgan. Оrоl dеngizini suv bilan to`ldirib turadigan manba bu Amudaryo va Sirdaryolardir.
Bu daryolar har yili Оrоl dеngiziga 56 km³ suv quyadilar. Mahalliy yog’inlar hisоbida esa 5 km³ suv Оrоl dеngiziga qo`shilib turadi.
Bu ikki daryo (qadimda Оqsuv va Yaksart dеb atalgan) Tyanshan va Pоmir tоg’laridan bоshlanib оqib Оrоl dеngiziga qo`yiladilar. Tоg’dan bоshlangan jоylarida bu daryolarda 100 km³ dan оrtiq suv bo`lib, tо Оrоl dеngiziga quyilganga qadar 2500 km masоfani cho`l zоnasi bo`ylab o`tganda suvning yarmidan ko`prоg’i bug’lanib va bоshqa sabablar natijasida Оrоlga еtib bоrmaydi.

Yüklə 3,06 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə