İpek yolu è ипек йолу реäАÊсийа ùейяти: Аêèô Ìóñàéåâ
Yüklə 3,91 Mb. Pdf görüntüsü
|
əhəmiyyət verilir. Bütün bunların həyata keçirilməsi baxımından əhəmiyyətli hesab edilən təhlil üsullarına marjinal-təhlil və SwOT təhlil üsullarını aid etmək olar. Fəaliyyətdə olan müəssisələrin inkişaf perspektivlərinin müəyyən edilməsi onların fəaliyyət göstərdiyi bazarda mövcud olan situasiyanın hərtərəfli öyrənilməsindən və yaranmış yeni mühitə uyğunlaşdırılmasından bilavasitə asılıdır. Çünki, məhz bu zaman mövcud olan imkanlar və gözlənilən təhlükələr üzə çıxarılır. Bazarda yaranmış imkanlar və müəssisələrin fəaliyyəti üçün ola biləcək təhlükələr ancaq bunun nəticəsində müəyyən edilə bilər. Ona görə də müəssisələr təcrübədə sınanmış SwOT analiz üsulundan geniş istifadə etməyə çalışırlar. Onun köməyi ilə müəssisələrin zəif və güclü tərəflərini sistemli şəkildə müəyyən etmək, yaranmış potensial imkanları və təhlükələri aydınlaşdırmaq mümkün olur. Bütün bunlar menecerlər tərəfindən bazarda yaranmış vəziyyətin düzgün müəyyən edilməsindən, tutuşdu- rulmasından bilavasitə asılıdır. Belə bir müqayisənin nəticəsindən asılı olaraq, müəssisə fəaliyyətin hansı inkişaf istiqamətinə yönəldilməsinin və resursların bazarın hansı seq- mentində toplanmasının daha məqsədəuyğun olduğunu müəyyənləşdirir. SwOT analizin aparılmasının özunəməxsus qaydaları vardır. Onlara əsasən aşağıdakılar aiddir: 1. Müəssisədə aparılması nəzərdə tutulan SwOT analizin əhatə dairəsinin və başlıca is- tiqamətlərinin müəyyən olunması. Əksər hallarda müəssisənin bütün biznes fəaliyyəti is- tiqamətlərini əhatə edən ümumi SwOT analiz aparılır. Belə analizin nəticələri ümumi xarakter daşıyır və konkret bazarın imkanlarının öyrənilməsi və operativ tədbirlərin işlənməsi baxımın- dan menecerlərin maraqlarına cavab vermir. Ona görə də SwOT analizin konkret fəaliyyət sahəsinə və bazar mühitinə yönəldilməsi vacibdir və müəssisənin çox gərəkli olan və zəif cəhətlərinin, bazar imkanlarının və təhlükələrinin üzə çıxarılmasına şərait yaradır. 2. SwOT analizin mahiyyətindən irəli gələn təhlil elementlərini, müəssisənin güclü və zəif olan tərəflərini, müəssisənin imkanlarını, onun bazarda mövqeyini zəiflədən təhlükəli məqamları düzgün fərqləndirməyi bacarmaq lazımdır. Güclü və zəif cəhətlər müəssisədaxili təhlilin nəticəsində müəyyən olunduğu üçün müəssisənin menecerləri onların təsirini nəzərə almaq imkanına malikdir. Bundan fərqli olaraq bazar imkanları və təhlükələri bazarda yaranan situasiyadan asılı olduğu üçün müəssisənin menecerlərinin təsir dairəsinə daxil deyildir. Ona görə də SwOT analizin hər bir elementinin xarakterik cəhətlərini bilmək faydalıdır [1, s.80]. 3. Müəssisənin güclü və zəif cəhətlərinə o cəhətlər aid edilir ki, onlar müəssisənin məh- sullarının istehlakçıları tərəfindən qəbul olunmuşdur. Analiz predmetinə ancaq özünü qabarıq büruzə verən zəif və üstün cəhətlər aid edilməlidir. Onlar rəqiblərin mövqeyindən baxılıb təyin olunmalıdır. Güclü cəhətlər o vaxt güclü ola bilər ki, onlar bazarın faktiki vəziyyətindən irəli gəlmişdir. Məs: müəssisənin məhsulunun keyfiyyətli olmasını əks etdirən güclü tərəfi o vaxt güclü hesab edilə bilər ki, onun məhsulunun keyfiyyəti rəqiblərin məhsullarının key- fiyyətindən yüksəkdir və tələbatı dolğun ödəyir. Müəssisənin bu cür güclü və zəif cəhətləri çox ola bilər və onlardan hansının əsas olduğunu müəyyən etmək çox çətindir. Lakin, buna baxmayaraq güclü və zəif cəhətlərini onun bazardakı mövqeyinin möhkəmləndirilməsi baxımından ranqlara ayırmaq olar. AZƏRBAYCAN UNİVERSİTETİ 51 n İPƏK YOLU n 1/2017 4. SwOT təhlil obyektiv aparılmalıdır və müxtəlif olan faktiki məlumatlara əsaslan- malıdır. Ümumi tədqiqatlar aparılmasına əsaslanan SwOT təhlil nəticələri o qədər də əhəmiyyətli olmur. Lakin bundan fərqli olaraq çoxcəhətli marketinq tədqiqatlarının aparıl- masına əsaslanan SwOT analizin nəticələri əhəmiyyətli olur. Eyni zamanda da bir nəfər tərəfindən aparılan SwOT analizin nəticələri qrup tərəfindən aparılan SwOT analizin nəticələrindən yaxşı ola bilməz, çünki, bir tədqiqatçının əldə etdiyi təhlil nəticələri geniş əhatəli və dəqiq ola bilməz. Qrup şəklində müzakirə aparılması məlumat mübadiləsinin təşkilini daha məqsədyönlü və dəyərli nəticələrin əldə edilməsinə şərait yaradır. Onu nəzərdən qaçırmaq lazım deyildir ki, SwOT analiz menecer tərəfindən sadəcə problemə olan baxışların sadalanması deyildir. SwOT analiz obyektiv faktlara və konkret tədqiqat materiallarına söykənməlidir. Ancaq bu halda SwOT analizin nəticələrinə etibar etmək və ondan müəssisənin inkişaf etdirilməsi məqsədilə istifadə etmək düzgündür. 5. Geniş əhatəli və ikimənalı fikir söyləməkdən qaçmaq lazımdır. Çünki əksər hallarda bu səbəbdən SwOT analizin nəticələri zəif olur, biznesin inkişaf edilməsində rolu olmur, istehlakçıların şirkətdən gözlədiyi nəticələri vermir. SwOT analiz nəticəsində irəli sürülən fikirlər, tövsiyələr nə qədər dəqiq və əsaslı olarsa aparılmış analizin nəticələri bir o qədər faydalı olar [2. s.58]. Qeyd etmək lazımdır ki, yuxarıda sadalanan SwOT analiz qaydalarının tələblərinin nəzərə alınması konkret iqtisadi mühit amillərinə və müəssisədaxili vəziyyətə adekvat olan tədbirlərin işlənməsinə imkan yaradır. Bu zaman konkret bazar mühitinin və istehlakçılar qrupunun tələblərinin nəzərə alınması vacibdir. Ən başlıcası budur ki, müəssisənin fəaliyyə- tinin müxtəlif tərəflərini xarakterizə edən təhlil materialları toplansın və digər müəssisələrlə müqayisədə güclü və zəif olan cəhətləri müəyyən olunsun. Bununla əlaqədar olaraq aşağıda SwOT analizin təşkili zamanı istifadə edilməsi vacib olan kateqoriyalar göstərilir: 1. Yeni məhsul növünün işlənməsi: Belə bir vacib fəaliyyətin təmin olunması müəs- sisələrin texniki şöbəsi ilə marketinq xidmətinin işinin möhkəm əlaqələndirilməsi hesabına baş tuta bilər. 2. Fəaliyyətin operativliyi: Müəssisənin idarəetmə sisteminin istehsal təsərrüfat fəaliyyə - tinə çevik reaksiya verməsi və müvafiq idarəetmə qərarlarının qəbul edilməsi vacib şərtlərdən biri kimi qiymətləndirilməlidir. 3. İstehsalın səmərəli təşkili: Texnoloji prosesin tələbləri nəzərə alınmaqla istehsalın təşkil edilməsi vacib məsələlərdən biri kimi baxılmalıdır. 4. Marketinq və məhsul satışı: Müasir marketinq üsullarından və satışın stimullaşdırılması mexanizmlərindən istifadə olunması diqqət mərkəzində saxlanmalıdır. 5. Sövdələşmələr və sifarişlərin yerinə yetirilməsi: Müştərilərlə əlaqələrin yaradılması, sifarişlərin qəbul edilməsi və vaxtında işlənməsi nəzərdə tutulur. 6. Heyətin formalaşdırılması və səmərəli idarə edilməsi: Müəssisənin istehsal-təsərrüfat fəaliyyətindən irəli gələn kadr potensialının formalaşdırılması və idarəetmənin səmərəliliyinin təmin olunması mühüm şərtlərdən biri kimi qiymətləndirilməlidir. 7. Bazarın tələblərinin nəzərə alınmasına yönəldilən tədqiqat işlərinin aparılması və la - yihələrinin hazırlanması vacib məsələlərdən biri kimi qiymətləndirilməlidir. n İPƏK YOLU n 1/2017 AZƏRBAYCAN UNİVERSİTETİ 52 Yüklə 3,91 Mb. Dostları ilə paylaş:
|