Iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solish nazariyalari

O’zbekistonda tashqi va ichki iqtisodiyotni
tartibga solish.
Davlat mamlakat ishlab chiqarish vositalarining bir qismini mulk egasi sifatida bevosita ishlab chiqarish
jarayonini tashkil qiladi, rejalashtiradi va uni nazorat qiladi. Davlat tadbirkorlik faoliyati orqali fan-texnika
inqilobi talablariga ko‘ra xalq xo‘jaligi tuzilishini shakllantirishga hamda bozor baholaridan birmuncha past 
baholarda tovar sotish va xizmatlar ko‘rsatish orqali ishlab chiqarishning boshqa sektorlarining rivojlanishiga
ko‘maklashadi. Davlat mulki va sohibkorligi ko‘lami bozor iqtisodiyoti sharoitida cheklangan bo‘ladi. U, asosan, 
mamlakat iqtisodiyotini samarali rivojlanishi uchun imkoniyatlar yaratishga xizmat qiladi.

---

Milliy iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solish mexanizmida tartibga solishning byudjet-soliq
va kredit shakllari muhim o‘rinni egallaydi.
Davlat byudjetida jamiyat iqtisodiy munosabatlarining davlat daromadlarining shakllanishi va
ulardan foydalanish bilan bo‘gliq qismi namoyon bo‘ladi. Soliqlar, zayomlar va boshqalar asosida
davlat byudjeti daromadlari shakllantirilishi orqali yirik moliyaviy resurslar jamlanadi. Ushbu
resurslarning umumiy xajmi YaIM ga nisbatan davlat byudjeti xarajatlarida namoyon bo‘ladi. 2020 
yilda rivojlangan mamlakatlarda davlat byudjeti xarajatlari YaIM ga nisbatan foiz hisobida AQSh
29% dan Frantsiyada 51% gacha tebranganligini kuzatish mumkin. Butun YEIRXT mamlakatlari
bo‘yicha – 36,5%, shulardan, Italiyada – 46,7%, Germaniyada – 43%, Yaponiyada – 38,2%, 
Kanadada – 37,8%. O‘zbekiston Rspublikasida davlat byudjeti xarajatlari YaIM ga nisbatan 29,5% 
ni tashkil etadi. (maqsadli fondlar bilan – 38,5%)