______________Milli Kitabxana_______________
Budumu "birliy"in əlində əsir olmağımızın sobobi? Yox, bilmir-sən, əmi. Ün
göndərən gizlədir səbəbi sendən, çünki sadəcə, xəstə-lənmisən, mühitimizin
təsirindon əlavə təsirə - Ünə dözmür beynin. Özünü anama oxşadıb cığa buran
Gülbənizin yetirdiyi oğlunu, "a Som-somi" çağrrdığımız ikinci Səməd Əmirliyo
zəng vurmuşam rayona, başa salmışam iş nə yerdodi. Gülənov eşidib mənim
zəngimi, sənə deyib "qorxma, Somini işə qoşmarıq. Sənin ölümün lazımdı bizə,
vəssolam!"
Meşədə pis döyüblər səni. O dəqiqədən də Bağ bəxtəvərliyindən məhrum
olmusan!
Arada beynin açılacaq, aydın Ün eşidəcəksən. Onda söz verəcəm sənə.
İç o "Badamlı"nı, qulaq as.
Kağızı çıxartdım kitelin cibindən, verdim Çürük oxudu. Aldım Abıya verdim,
Abı da oxudu. Kağız düşdü olindən.
İkisi də yasa batmışdı.
Kağızı götürdüm yerdən, qatladım qoydum bura, öz pencəyimin döş cibinə.
Dedim:
-
Bakıya ayağım dəymiyəcək daha. Aspiranturaya da tüpürdüm,
"Voroso" kitabxanamıza da, Tədqiqatçısına da!
Niyə belə dedim?
Veteranlar cəmiyyətində, Qılınc Qurbanın arxivində atamın dəst-xəttini
birinci mən seçirdim Qurban əminin xəttindən. Abı gülürdü ki, "Ay bala, anayın
qarnındamı görübsən rohmotlik Sultanın dəst-xəttini?.." Bilirdi, əlbəttə ki, xotti
tanıtdıran var. Həmin arxivdə, həmin yetmiş sək-kizinci ildo bir vərəq kağız
götürdüm, həmin bu kəlmələri yazdım, qoy-dum Çürüknən Abının qabağına,
dedim, baxın, atamın xəttinə oxşayırmı?
İkisi də mütoossir oldu. Dedilər: - Kopyadı! Kopyadı!
Dedim:
-
Bəs sözlərə niyə fikir vermirsiniz? Atamın Vəsiyyətinin sözlərini
yazmışam bura. Necə yəni "məni Varisim öldürdü?!" "Necə yəni Varisimi də
Varisi öldürəcək?!" Necə yəni "Baş açmıram, bu nə sirdi?!"
OdAğÜz niyə açmıyıb sirri?
Dillənmədilər. Abı "batin oldu". Çürüyü tər basdı.
Cırdım atdım o kağızı. Vəsiyyətin əslini də, gördün, indicə yandırdım.
Niyə?
Çünki bu yandırılan sənəddə Səməd Əmirli öz əmisi Sultan Əmirlinin
qatilidi. Buna heç kəsin, o cümlədon Sultan Əmirlinin oğlu Mədəd Əmirlinin də
heç bir şəkk-şübhəsi yoxdu.
______________Milli Kitabxana_______________
Əslində, mən bayaq mənə göstərilən bıçağı götürüb atamın qatilini vurmalı
idim, Gülənov məni həbs eləyib günü sabah güllələnmə kəsdirməli idi, bunnan
da bu tərəflərdə Yer Bağlan nəslinə son qoyulmalı idi.
Bıçağın dəstəyi ovcumda, niyə vurmadım? Onu deyim indi... Bu dal otaqdakı
qatillər meşə yolunda səni çəkmənin altına salanda, hələ o dəhşətli dəqiqələrdə
OdAğÜz o dəhşəti göstərirdi mənə, bu alaqaranlıq küncdə Ün eşidirdim:
"Səmini, Şöşünü də özünlə aparıb qırmaq istəyirsən o qatilləri. Unutma, Mədəd,
belə kin-küdurətli qatilliklə sən əbədiyyətini itirərsən!.." Yazılıb: "Varisimi də
Varisi öldürəcək". Otur orda, gözlə, Səməd özü gələcək sənin yanına"... Xəlvət
bıçağı ovcuma basanda yenə Ün gəldi: "Bıçaqla yox, sözlə öldürəcəksən. Sözlə!
Orda - pavilyonunuzda çox ciddi hadisələr baş verəcək. Çalış ehtirasa qapılma.
Bizi dinlə! Bizi dinlə! Və bizim dediyimizi elə..."
Bil ki, indi neyləyəcəmsə, heç biri mənim iradəmdən asılı deyil, əmi. Qatili
cəzasına çatdırıb məsələni qurtarmaq əvəzinə sənin atamı nə vaxt, necə, hansı
şəraitdə öldürdüyünü danışmaq niyyətindəyəm indi.
"Mənəvi qatil" adlandırırsan özünü.
Niyə?
Səbəb məlumdu? Xeyr, səbəb bir deyil, həm də məlum deyil.
Mən birinci və əsas səbəbi deməliyəm indi burda.
* * *
Bu üçpara kənddə, rayonda, sənin öz yoldaşlarından, professor
Məhərrəmovun yetirmələrindən və bu "MüÜ birliy"in başçısı deyib ki, Suitan
Əmirli şərəfsiz adam olub. Qardaşı Mədəd Əmirlini öldürtdürüb. Qardaşı oğlu
Səməd Əmirlinin istəklisini zorlayıb. Səməd Əmirlinin də başına hava golib, o
hadisədon sonra gedib əmisiynən qabaq-qabağa oturub çaxır içib, sonra yenə
havalanıb, xəstə omisini mənəvi, psixoloji sarsıntılara salıb öldürüb. Sənod də
var bu barədə. Foto-kopiyası çıxa-rılıb. Sabah, dekabnn iyirmi üçündə Mədəd
Əmirlinin illiyində foto-kopiya həmin Çik-Çikin əli ilə həmin sovxa-kitelin
cibindən çıxardılıb nümayiş etdiriləcək. Millətin qeyrətini çəkən "Milli birlik"
rəisi, Qudalı məhlosinin ağsaqqah Rəhim kişi yenə nitq irad eloyocək. Dövlət
nüma-yəndələrinin, milisin, prokuraturanın iştirakı ilə, Bakıdan xüsusi gəti-rilon
mosul işçiləri şahid kimi dindirəcəklər. Məqsəd nədi? Tutqu?
Xeyr.
"Vərəsə"mizin məğzi - sonin yazdığın o dissertasiyasayağı tarixi xronika,
bilirsən, o tayda da yayılıb. "Birlik" Bakıdan guya "Muğanna"
______________Milli Kitabxana_______________
şəcərəsindən olan bir nəfərə xaricə getmək üçün pasport düzəldib: "Aydın
Muğanlı". Aydın gedib Ərdəbildə, Zəncanda nə qədər Muğanna var, yığıb
hamısını. Sonra Çik-çik təcrübəsiynən siyahı yazıb gətirib verib KQB-yə,
nəticədə nə olub? Necə qırıblar Ərdəbil, Zəncan vilayətlərindəki ümidlərimizi?!
Sənin üzünə duracaqlar ki, "Sənsən Aydın Muğanlı". Və bu hərəkətin ruhi
xəstəlikdən başqa bir şey olmadığı son dəfə sübuta yetiriləcək.
Plandı bu. Anti Türklərin qızılına satılmış həmvətənlərimizin planı.
Qırmağına qıracaqlar Ərdəbil, Zoncan Muğlannı. Əmma sənin üzünə dura
bilmiyəcəklər. Çünki o planlı tcrrora qədər bu pavilyonda başqa hadisələr baş
verəcək.
Bayaq sənin başın qarı düşmənin qucağında olanda yox, mənim saçım
çoxdan ağarıb, əmi, görməmisən. Aralı gəzmişəm həmişə səndən. AdıPünhanın
mənzilində də, Demokrat Muğannaların evlərində də çalışmışam görmüyəsən.
Sarsıntılarımı gizlətmişəm ki, əsəblərini pozan, xəstəliyini şiddətləndirən
danışıqlara qapılmıyasan, "Vərəsə"mizin bəşəri həqiqətini şərh eləyib, məhz
Alim kimi qalib gələsən İlana. Əmma İlan üstələdi. Sən Hələbdo olanda orda
başqa birisi - çox təcrübəli kəşfiyyatçı da eşələnirmiş, on ikinci əsrdə Bağdadda
çap olunan "İxvan os-Səfa almanaxlarının məzmununu dəyişdirib, on ikinci əsrin
əlyazmaları şəklində çap elətdirirmiş. Yəni sənin zəhmətin hədər gedirdi.
OdAğÜzdən deyirdilər: "Sənin bu işin nəticə verməyəcək". Sən ehtirasa qapılıb,
Ünün əksinə çalışırdın, mən Leninqradda ağlayırdım. Bax onda dən düşdü
saçıma. Sənin Ün əksinə getməyin, əsəb pozğunluğun və belə tez qocalmağın isə
otuz dörd il bundan əvvəl olub. Rayondan qovulduğun gündən, "Birliyin"
şərqşünas inkarçıları çoxaldıqca, Nizami, Nəsimi həqiqətləri, milli tarix
tapdandıqca sənin xəstəliyin şiddətlənib. Kainat sakinləri səni Yer mühitindən
Yer informasiyalarından təcrid eləyib, Məhərrəm Abbasoviçin mənzil şəraitində
ev dustağı kimi saxlayıblar ki, dissertasiyanı populyar ədəbiyyat şəklinə salıb
Elmin qavranmasını asanlaşdırasan, eyni zamanda özün də yenidən dərk edəsən
hər şeyi. Bu il - səksən səkkizinci ilin axırında yenidən Yer mühitində İlan
informasiyaları məngənəsində sıxılandan sonra yenidən dumana düşmüsən.
Alimsən. Əmma SafAğ Alimi demək olmaz daha sənə. Heyrətlənmə! Sakitcə
dinlə. Qıyma-qıyma danışacam hər şeyi. Başa düşəcəksən ki, nə qədər böyük
Alim olsan da, SafAğ Alimi deyilsən! Evimiz onda yıxılıb ki, o daş əzələli,
qəzəbli, saf, sadə, Səməd də ölüb, Dəli -OdƏl Səməd, - SimOd da!
Dostları ilə paylaş: |