Ishlab chiqarishni texnik va texnologik yangilash va iqtisodiyotni diversifikatsiyalashning xorij tajribasi
-rasm. Modernizatsiya qilish, texnik va texnologik yangilash asosida sanoat
Yüklə 1,18 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 3.3-rasm. Modernizatsiya qilish, texnik va texnologik yangilash asosida sanoat
korxonalarini barqaror rivojlantirish 30 Sanoat korxonalarini modernizatsiya qilish, texnik va texnologik yangilashning ijtimoiy, moliyaviy, iqtisodiy, texnologik holatlarini belgilovchi mezonlar orqali ifodalash mumkin: Mezonlar sanoat korxonalarini modernizatsiya qilish, texnik va texnologik yangilash jarayonlarini ta’minlovchi tizimli omillarni o’zida aks ettiradi, ya’ni: o’z mablag’larining mavjudligi; moliyaviy kreditning foiz darajasi; investitsion loyihalarni amalga oshirish uchun kredit olish mexanizmining rivojlanganligi; texnik va texnologik baza holati; investitsion xatarlar; investitsiyalarning daromadliligi darajasi; investitsiya jarayonlarini tartibga soluvchi huquqiy-me’yoriy bazaning rivojlanganligi va boshqalar. Sanoat korxonalarini modernizatsiya qilish, texnik va texnologik yangilashga qodirligi ni tavsiflovchi omillar, ya’ni mahsulotni ITTKIning turli bosqichlari va uni o’zlashtirish, ishlab chiqarish va sotish bosqichida bo’lishi mumkin. Bu sharoitda korxonaning tarkibiy barqarorlik darajasini baholovchi ko’rsatkichni topishni talab etadi. Ushbu yondashuvdan foydalanish korxona rivojlanishini rejalashtirish va prognoz qilish jarayonlarini aniqlash imkonini yaratadi. Jumladan, ishlab chiqarilgan mahsulot hajmi va korxona faoliyatining quyidagi asosiy ko’rsatkichlari o’rtasidagi o’zaro uyg’unlikni ochib beradi. Ya’ni: kapital yangilanish vaqti; yangi mahsulotni o’zlashtirish va tayyorlash vaqti; 30 Муаллиф томонидан тузилган Hozirgi vaqtdagi salohiyat (S y1 Hozirgi vaqtda modernizatsiy a qilishga qodirligi (Q y1 Kelajakdagi salohiyat (S y2 Kelajakda modernizatsiy a qilishga qodirligi (Q y2 1-davr 2-davr 80 mahsulotni ishlab chiqarish va bozorda sotish vaqti; bozorda talab yuqori bo’lgan ishlab chiqarilayotgan mahsulotlar turlari. Sanoat korxonalarini modernizatsiya qilish, texnik va texnologik yangilashga qodirligini baholash mezonlari quyidagi talablarga javob berishi lozim: - ko’rkamlik, ya’ni ikkilamchi vazifalarni emas, balki asosiy qarorlar samaradorligini baholash imkonini yaratish; - tahlil qilinayotgan parametrlarga tanqidiy yondashish, ya’ni har qanday tahlil qilinayotgan parametrlarning o’zgarishi mos ravishda mezon o’zgarishiga olib kelishi lozim; - soddalik – unga ikkilamchi darajali miqdorlar ta’sir etmasligi lozim, ya’ni ko’p mezonli vazifalarni echish juda qiyin hisoblanadi. Ko’rib chiqilayotgan model doirasida korxonani strategik rivojlantirishning tashkiliy-loyihalashtirish usulidan foydalanish mumkin, unda asosiy ikkita ishlab chiqarish omili, ya’ni yangi texnika va texnologiyalarni o’zlashtirishning texnik-iqtisodiy imkoniyati hamda ishlab chiqarish faoliyatini yangilashning tashkiliy, innovatsion-investitsion imkoniyatiga e’tibor qaratiladi. Kapitaldan foydalanish (yangi mahsulot ishlab chiqarish) vaqtiga nisbatan kapital yangilanishi (modernizatsiya qilish, texnik va texnologik yangilash) vaqti yangilanish koeffitsienti ko’rsatkichlardan turli xil variantlarda foydalanish ning haqiqatda va me’yoriy darajalarini taqqoslash, shuningdek, tashqi va ichki omillar ta’siri sharoitida ishlab chiqarilayotgan mahsulot turi va uni ishlab chiqarishni davom ettirish maqsadga muvofiqliligi yoki yo’qligi mahsulot hayotiy davrning qaysi bo’g’inida joylashganligini aniqlash imkonini beradi. Sanoat korxonalarini modernizatsiya qilish, texnik va texnologik yangilash asosida barqaror rivojlantirishning ushbu usuli va modelidan foydalanish korxonaning strategik rivojlantirish jarayonlarini rejalashtirish va prognoz qilish imkonini yaratadi. Chunki ular kapital yangilanish vaqti, ya’ni undan samarali foydalanish va korxona faoliyatining bir qator muhim parametrlari orasidagi bog’liqlikni ochib beradi hamda korxonaning istiqboldagi moliyaviy-iqtisodiy |