İslamda Uşaq Tərbiyəsinin Əsasları
Yüklə 2,45 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Sizi zəif bir şeydən (nütfədən) yaradan, zəiflikdən sonra sizə qüvvət verən, qüvvətli olduqdan sonra zəiflik və qoca
|
Fəsil İnsan tədricən gücləndiyi və qüvvəsinin artdığı kimi qırx yaşından sonra, yenə də tədricən zəifləməyə və gücünü itirmə- yə doğru gedir. Uca Allah buyurur: ُهلِّلّٱ فۡعَض نَم مُكَقَلَخ يِذهلٱ ٗ ٗ فۡعَض ِدۡعَب َۢنِم َلَعَج همُث ٗ ٗ ةهوُق ٗ ٗ همُث ةهوُق ِدۡعَب َۢنِم َلَعَج ٗ ٗ فۡعَض ٗ ٗ َبۡيَشَو ا ةٗ ٗ ُميِلَعۡلٱ َوُهَو ُِۚءٓاَشَي اَم ُقُلۡخَي ِۚٗ ُريِدَقۡلٱ ٥٤ Sizi zəif bir şeydən (nütfədən) yaradan, zəiflikdən sonra sizə qüvvət verən, qüvvətli olduqdan sonra zəiflik və qoca- lıq verən Allah`dır. O, istədiyini yaradır. O, Biləndir, Qadir- dir. (Rum 54) İnsanın qüvvət əldə etmə mərhələsi özündən əvvəl və sonra olan iki zəiflik mərhələsi arasındadır. Onun həyatı da özündən əvvəlki və sonrakı iki ölüm arasındadır. Bir zamanlar o bir nütfə idi, sonra qan laxtası, sonra ət parçası sonra isə ana bətnində olduğu müddətdə rüşeym olaraq qaldı. Doğulduq- dan sonra zəif bir körpə, süd əmdiyi müddətdə südəmər uşaq, süddən kəsildikdən sonra isə ilkin uşaqlıq dövrünü yaşayır. 277 Bu zaman iməkləyərək, yavaş-yavaş yeriyərək, yıxılaraq böyü- yür. Bundan sonra inkşaf mərhələsi getdikcə sürətlənir, dişləri çıxır, yenidən tökülüb daha güclüləri ilə əvəz olunur. Yeddi yaşında fərqləndirmə, on yaşında isə bəzi mükəlləfiyyətlər dövrü başlayır. Yetkinliyə çatdıqdan sonra gənclik dövrünə qədəm qoyur. Bu zaman onun güc-qüvvəti daha da çoxalmağa başlayır. Onun bığları çıxmayıncaya qədər ğuləm (oğlan uşa- ğı) adlanır. Bığları çıxmağa başlayandan saqqalı tamam öz ye- rini tutduqdan sonra artıq gənc adlanır ki, bu dövr də sürətlə boyunun uzandığı vaxtdır. Saqqalı çıxdıqdan qırx yaşına qədər dövrü gənclik dövrü adlanır. Qırx yaşından sonra ahıllıq, altmış yaşından sonra isə qocalıq dövrü başlayır. Gücü tamamı ilə tükəndiyi zaman, bel əyilib halı dəyişdikdə artıq qocalığın düşkün çağında olur ki, ölümlə onun arasında əl ilə ağız qədər məsafə qalmışdır. Fəsil Ona təqdir olunmuş əcəl vaxtı gəldiyində vəfat edər. Uca Rəbbinin elçiləri gələrək onu fanilik evindən baqi – əbədi qala- cağı evinə aparar. Mələklər gözün son görmə həddi məsafəsin- də ölən adamdan aralı otururlar. Sonra isə ölüm mələyi yaxın- laşaraq ruhu onun cismindən geriyə çağırır. Əgər yaxşı biridir- sə ona “ey təmiz nəfs” deyə müraciət edər. O, təmiz nəfs təmiz bir cismdə idi. “Sevinərək, təriflə çıx. Müjdələr olsun! Təmiz ruhunla və qəzəblənməyən Rəbbinin rəhmət və reyhanına qo- vuş”. Bu zaman ruh bədəndən su damcısı qabın ağzından axıb töküldüyü kimi (asanlıqla) çıxır. Onun ruhunu aldqdan sonra Allah`ın elçiləri bir göz qırpımındaca onu Cənnətdən olan kəfur və ətirlə ətirləyər, yenə Cənnətdən olan kəfənlə kəfənlə- 278 yərlər. Bundan sonra isə onun üçün cənazə namazı qılır, onu ən tez hesab çəkənlər hesaba aparmaq üçün səmanın ilk qatın- dan sonuncu qatına qədər qaldırırlar. Hər qatdan digərinə keçdikcə onun üçün icazə alınar, sonra isə onun üzünə qapılar açılar. Mələklər onun üçün cənazə namazı qılarlar və onu qısa bir yolla ikinci qata çatdırarlar. Eyni şeyi üçüncü qatda da edərlər, sonra isə dördüncü qatda və nəhayət sonuncu səmaya çatarlar. O səmaya ki, Allah onun üzərindədir. Bu zaman qul öz Rəbbinə rəbbani salamla müraciət edərək deyər: “Alla- hummə Əntə`s-sələm va minkə`s-sələm, Təbəraktə yə zə`l-cə- ləli va ikram”. (Allah`ım əs-Sələm sənsən, salamatlıq səndən- dir. Ey Ucalıq və ikram sahibi, Sən ən Ulu və ən Ucasan) Bundan sonra isə Uca Allah istəsə ona səcdə etməyə icazə verəcək, onun üçün Cənnətdən adının yazıldığı səhifə çıxarılar və Uca Rəbbi buyurar: “Qulumun adını İlliyin Cənnətinə ya- zın, sonra isə onu torpağa geri göndərin. Həqiqətən, Mən onla- rı ondan yaratdım, sonra yenidən ora göndərirəm və daha sonra isə oradan onları dirildib çıxaracam”. Bütün bunlardan sonra onun ruhu yer üzərinə qayıdaraq cisminin yuyulmasını, kəfənlənməsini, daşınmasını və basdırılmasını müşahidə edər. Bu zaman o “məni tez aparın, məni tez aparın” deyər və ya- xınları onu qəbrinə qoyub getdikdən sonra isə ruhu onun bə- dəninə geri qayıdar ki, bu səbəblə də onların ayaq səslərini eşitməyə başlayar. 234 Sonra isə onun yanına iki imtahan mələ- 234 Bu hədis ölünün yalnız basdırıldıqdan sonra eşidə biləcəyinə dəlildir. Çünki hədisdə qeyd olunan yalnız o haldır. Həmin məsələ qeybi bir məsələ olduğu üçün ölünün mütləq olaraq hər zaman eşidəcəyinə qiyas edilə bil- məz. Çünki, qeybi məsələlərdə yalnız nasslarla sabit olan dəlil olaraq götü- rülür, qiyas etmək isə batildir. Belə ki, ölünün eşitməyəcəyinə dair Qurani Kərimdə və digər hədislərdə bir çox dəlillər vardır. Uca Rəbbimiz buyurur: “ Yüklə 2,45 Mb. Dostları ilə paylaş:
|