Işmaqdansa

Devid Xemfris
30
əsaslı Ģəkildə 9 gülüĢ 
növü haqqında məlumat versə də, bu sıraya xeyli əlavələr ola 
bilər. Misal üçün, 
Lev Tolstoy
m
əĢhur «Hərb və sülh» 
romanında 
97
formada t
əbəssüm və 
85
formada baxıĢ təsvir 
etm
əklə insanların ətraf varlığa münasibətdə hiss və duyğularını 
sözlə çatdıra bilmiĢdir.
31
30
 Гленн Вилсон, Крис Маклафлин, Язык жестов – Путь к успеху (2001) 
31
 Панфилова А.П. Деловая коммуникация в профессиональной деятель-
ности: Учебное пособие СПб., 2001. 

---

132 
G
ö
r
üş
m
ə
k 
GörüĢlər və danıĢıqlar, beynəlxalq 
əhəmiyyətli bütün tədbirlər rəsmi qo-
naqlar
ın (dövlət və hökumət baĢçıları, 
xarici iĢlər nazirləri, nümayəndə heyətlərinin baĢçıları və s.) 
qarĢılanması və bu zaman əl verib görüĢməklə baĢlayır. 
Ġlk baxıĢdan normal bir hadisə kimi baxılsa da, bu jest bir 
q
ədər sirli məqamları yaĢadır. Bildirməliyik ki, əl verib görüĢ-
m
əklə bağlı çox müxtəlif mülahizələr mövcuddur. Qədim 
dövrlərdən insanlar əl uzatmaqla guya ki, silahsız olduqlarını 
nümayiĢ etdirib və xoĢ niyyətlə danıĢmağa üstünlük veriblər. 
Ancaq bunların həqiqi və məntiqi olanı yox dərəcəsindədir. 
Son t
ədqiqatlarda əl sıxmaq jestinin daha çox kulturoloji və 
etik c
əhətlərinə diqqət yetirilir. Xüsusilə Ģərq-qərb mentalitet-
l
ərində bu hadisəyə fərqli baxıĢlar mövcuddur. Ümumiyyətlə, 
qadınlarla əl verib görüĢmək olduqca problemli məsələdir. 
T
ədqiqatçılar bütün bunları bir tərəfə qoyaraq əl uzadıb 
görüĢən tərəflərin əllərinin vəziyyətinə rəğmən status vəziyyət-
l
ərini və daxili hisslərini qismən müəyyənləĢdirməyə çalıĢırlar. 
Biz bu istiqam
ətdəki tapıntılara yeni heç nə əlavə edə bilmədi-
yimizd
əm təqdim olunan nəticələrlə razılaĢmaq zorundayıq. 

---

133 
Bel
əliklə, əgər tərəflərdən biri əlini duz halda üstdən 
uzadaraq görüsmək istəyindədirsə, güman olunur ki, o öz 
yüksək statusunu nümayiĢ etdirir. Adətən, birinci formada 
görüĢməyə üstünlük verən insanlar daxilən aqressiv təbiətli 
olurlar. Əslində, bu jestlə insan öz yekəxanalığını büruzə verir 
v
ə sosial münasibətlərdə xoĢ dəyərləndirilməyən haldır. 
Diplomatik dair
ələdə bərabərtərəflilik əl verib görüĢən andan öz 
t
əsdiqini tapır. Bəzi məqamlarda isə yaĢ, cins fərqləri nəzərə 
alınmaqla müəyyən istisnalara qatılmaq olar. Bunun özünə də 
bir diplomatik gediĢ kimi baxıla bilər 
Bütün hallarda qarĢı tərəfin əlini bərk sıxmaq və davamlı 
yell
əmək doğru deyildir. Son dövrlərdə hətta dövlət baĢçıları da 
görüĢərkən çox vaxt xeyli sərbəstlik nümayiĢ etdirməklə 
ənənəvi kanonlardan uzaqlaĢırlar. 
Bir çox hallarda əl verib görüĢməyin davamı olaraq 
qucaqlaĢaraq öpüĢmək də bir dəb olaraq həyata vəsiqə alır. 
Ancaq bu tipli h
ərəkətlərə çox yaxın və doğma insanlar üstünlük 
verirl
ər. Misal üçün, Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanla 
Az
ərbaycan Respublikası Prezidenti Ġlham Əliyevin görüĢ anları 
«Bir millət, iki dövlət» ruhunu tam Ģəkildə təsdiqləyir. Səmi-
miyy
ətin digər bir elementi də rəsmilərin ikiəlli görüĢməsidir. 
Ġnsanın danıĢıqlar prosesində daha hansı komplekslərdən 
yararlana bil
əcəyini proqnozlaĢdımaq çətindir. Qeyd olunanlar, 
t
əbii ki, uzun illərin müĢahidələrindən formalaĢan nisbi qənaət 
kimi q
əbul olunmalıdır. Fikir bölüĢən insanların məqam 
daxilind
ə hansı davranıĢı nümayiĢ etdirəcəklərini əslində proq-
nozlaĢdırmaq çətindir. Hətta protokol qaydalarında Ġngiltərə 
kraliçasına yaxınlaĢmaq, toxunmaq qadağan olunmasına 
baxmayaraq ABġ prezidentinin xanımı MiĢel Obama Bukinhem 
sarayında (3 aprel 2009-cu il) hisslərini cilovlaya bilməyərək 
kraliçanı bərk-bərk qucaqlamaqla tarixə düĢmüĢdür. Ġlk belə 
analoji jest
ə 1992-ci ildə Avstraliyanın BaĢ naziri Pol Kitinq 
(«Avstraliya kərtənkələsi» ləqəbi ilə tanınırdı) imza atmıĢdı. 
Onun bu h
ərəkətindən Kraliça II Yelizaveta heç bir halda 
incim
əmiĢdi. 
Son olaraq onu da diqq
ətə çatdırmalıyıq ki, yuxarıda 

---

134 
yazılanlar yalnız Ģərti səciyyəlidir. Xüsusilə son dövrdə 
yaĢadığımız yer planetinin COVĠD-19 pandemiyası ilə üzləĢdiyi 
v
ə demək olar ki, bütün ölkələrdə, o cümlədən də respub-
likamızda da, tətbiq olunan karantin tədbirləri çərçivəsində 
kommunikativ m
əsafənin ölçülərini xeyli dərəcədə sərtləĢdirdi. 
Ġlk olaraq diqqəti cəlb edən ölkəmizə yeni təyin olunan səfirlərin 
etimadnam
ələrini dövlətimizin baĢçısına təqdim etməsindəki 
yenilik oldu. Bu zaman 
ənənəvi olaraq səfirin Prezidentə yaxın-
laĢaraq etimadnaməsini təqdim etməsi və əl verib görüĢməli 
olduğu protokolla nəzərdə tutulur. Aralıq məsafənin gözlənil-
m
əsi vacib olduğundan yeni təyin olunmuĢ səfirlər öz 
etimadnam
ələrini bir qədər kənardakı stolun üstünə qoyub geri 
çəkildikdən sora Prezident yaxınlaĢıb sənədin yerləĢdirildiyi 
z
ərfi götürməklə mərasim baĢa çatdırılırdı. 
BaĢqa bir nümunə də maraqlıdır 2021-ci il yanvarın 11-də 
keçirilən üçtərəfli Moskva görüĢündə Rusiya Federasiyası 
Prezidenti V. Putinin Kremld
ə qarĢılama mərasimində Azər-
baycan Respublikası Prezidenti Ġ. Əliyevlə və Ermənistan Res-
publikasının BaĢ naziri N. PaĢinyanla qucaqlaĢaraq görüĢdüyü 
maraqlı bir faktdır. Bu məqamda kansler Otto fon Bismarkın