Işmaqdansa

32
 Düyüm – 2,5 sm ölçü vahidi. 

---

136 
olduğunu Ġtaliyada olan hər kəs dərhal müĢayiət edə bilər. 
Bakıda qonaq olan italyan dostlarımızın özü də qarĢılıqlı Ģəkildə 
özlərini doğma evlərindəki kimi hiss etdiklərini etiraf edirdilər. 
Hətta dil müxtəlifliyi də italyanlarla ünsiyyətimizə heç bir 
maneçilik göstərmirdi. Təsəvvür edin ki, ingilislə söhbətə qatılan 
italyan yaxın məsafəyə üstünlük verdiyindən ingilis qarıĢ-qarıĢ 
geri çəkilməli olacaq və özünə münasib aralığın seçilməsinə 
cəhd edəcək. Ümumiyyətlə, bir çox Avropa ölkələrində ara 
məsafə 
23-25 sm
olduqda məqbul sayılır. Bu ən yaxın (doğma) 
adamların ünsiyyəti zamanı müĢahidə olunan intim zonadır. 
Son araĢdırmalara görə hər bir insan üçün sosial statusundan 
asılı olmayaraq dörd zona ayırmaq olar: 
1. İntim zona – şəxsi zona 15-45 sm
. Valideyn-
övlad, ər-
arvad, yaxın dost və qohumlar arasında ünsiyyət zonası. 
2. Şəxsi zona – 46 sm-1, 2 m
.
 
Rəsmi qəbullar, Ģam 
yeməkləri, kokteyllər zamanı önəmli ünsiyyət zonası. 
3. Sosial zona 
– 1, 2-3, 6 m
. Bu məsafə kənar adamlarla: 
poçtalyon, soyuducu ustası, yeni iĢçi və s. ünsiyyətdə tətbiq 
olunur. 
4. İctimai zona – 
Kütlə arasında, auditoriyada ünsiyyət 
məsafəsi.
33
ĠĢgüzar kommunikasiya xırdalıqları sevmir. Bu prosesin 
içində olan insanlar hər hansı məkanda görüĢüb söhbət, 
33
 Аллан Пиз. Язык телодвижений. СПб.., 2000, 24c. 
– 
intim zona 
– şəxsi zona 
– sosial zona 
– ictimai zona 

---

137 
müzakirə, müĢavirə və s. keçirəcəklər, təbii ki əyləĢməli 
olacaqlar. DüĢünmək olar ki, burada heç bir problem yoxdur. 
Əslində isə vəziyyət o qədər də ürəkaçan deyildir. Stol 
arxasında oturub danıĢıq aparmaq bir neçə vacib Ģərti göz-
l
əməyi aktuallaĢdırır və son nəticə baxımından da maraqlıdır. 
ġəkildə hamıya tanıĢ olan iĢ otağındakı masadır. Yuxarı baĢda 
kreslo qoyulub. 
Stolun bir küncündə bir-birinə yaxın münasibətdə olan 
insanlar, yaxud peĢə fəaliyyət sferasında müəyyən məqamlarda 
h
əkim xəstə ilə, müəllim tələbə ilə, rəhbər iĢçi tabeliyində olan 
iĢçi ilə söhbət aparırsa bu qarĢı tərəf üçün olduqca xoĢ duyğular 
yarada bil
ər. Bu vəziyyətdə tərəflər bir-birini yaxĢı müĢahidə 
ed
ə bilir və həm də jestlərdən istifadə olunmasına heç bir 
mane
ə qalmır. 
Söhbət əsnasında tərəflərin daha yaxın, və yaxud aralı 
oturması müzakirə predmetinə münasibətdən irəli gəlir. BaĢ yer 
h
əmiĢə üzü qapıya olan yerdir. Bu yer idarə, təĢkilat, Ģirkət və s. 
yeridir v
ə səlahiyyət sahibidir. Digər yerlər isə qonaq (qonaqlar) 
üçün nəzərdə tutulub. Tərəflərin rahatlığı və söhbətin səmərəli 
olması üçün qonağı üzü pencərəyə oturtmaq olmaz. Tərəflərin 
Ģəxsi münasibətləri, müzakirə olunan məsələlərin əhəmiy-
y
ətliyinə görə «ev sahibi» aĢağıdakı Ģəkillərdəki kimi ixtiyari 
yerd
əyiĢmələr edə bilər. Kooperativ davranıĢ və qarĢılıqlı birgə 
iĢgüzar fəaliyyət əzmində olan tərəflər adətən stol arxasında 
yanaĢı oturmağa üstünlük verirlər. Bu zaman ortaq razılığa 

---

138 
g
əlmək meyli daha güclü olur. Bu tipli oturuĢda heç bir kom-
munikativ mane
ə əlaməti yoxdur. Bu vəziyyət diplomatik 
f
əaliyyətdə də, çox önəmlidir. 
Misal üçün, yeni təyin olunmuĢ səfir etimadnaməsini dövlət 
baĢçısına təqdim etdikdən sonra ilk audensiya (söhbət) keçirilir 
v
ə bu zaman onlar eyni divanda yanaĢı otururlar. Protokol 
qaydalarına əsasən qonaq bütün hallarda sağ tərəfdə əyləĢ-
m
əlidir. Bu tipli oturuĢ kresloda oturarkən, mətbuat nüma-
y
əndələri keçirilən görüĢlər və iĢgüzar söhbətlər zamanı da 
gözlənilməlidir. Üz-üzə oturub danıĢmaq rəqabət aparmaq 
niyy
ətindən soraq verir. Bu atmosferdə hər bir tərəf yalnız öz 
maraqlarını ortaya qoyur və hər cəhdlə qarĢı tərəfi susdurmağa 
çalıĢır. Əslində bu məqam da stol tərəflər arasında sərhəd 
rolunu oynayır. 
Bu v
əziyyətdə tərəflər çətin razılığa gəlirlər. Bu yalnız 
konsensus yolu il
ə baĢ tutur. Çünki bu Ģəraitdə kompromis 
mümkün olmur. QarĢıdurma isə hər an gözlənilən faktora 
çevrilir. Birtərəfli informasiya ötürülməsi iĢgüzar fəaliyyətin əsas 
ağırlığını daĢıyır. Mühazirə, məruzə, müzakirə, müĢavirə, 
brifinql
ər zamanı dinləyicilər bir neçə cərgədə, bəzən darısqal 
m
əkanda müəyyən vaxt ərzində dinləyici rolunda daha sıx 

---

139 
əyləĢməli olurlar və bu zaman «Ģəxsi zona» anlayıĢı heçə enir. 
Bu v
əziyyət həm kommunikant, həm kommunikatorlar üçün 
görmək, eĢitmək və dinləmək baxımından olduqca əlveriĢsizdir. 
Odur ki, h
ər bir təĢkilatın bu məqsədlər üçün xüsusi ava-
danlıqlarla və mebellərlə təchiz olunmuĢ ayrıca konfrans zalı 
olur. 

---

140