Исследование в XXI веке октябрь, 2022 г 462 integrativ yondashuv asosida bo‘lajak texnologik ta’lim
Yüklə 0,89 Mb. Pdf görüntüsü
|
часть 1 « Новости образования : исследование в XXI веке » октябрь , 2022 г 463 yosh avlodning ilmiy dunyoqarashini, ularning ekologik madaniyatini shakllantirishda, ta’limda integratsiya jarayonining muhimligi dunyo olimlari tomonidan alohida qayd etilmoqda. Ta’limda integratsiya – bilimlarning bir-biri bilan organik birlashishi va yangi, yagona barqaror umumlashgan-yaxlit bilimni hosil qilish degan ma’nolarni anglatadi.Integratsiya tushunchasiga berilayotgan ta’riflar turlicha bo‘lib, bu ta’riflarning umumiylik tomoni: integratsiya-bu atrofimizdagi borliqqa yaxlit, bir butun ob’ekt sifatida qarashga erishishdan iborat."Integratsiya" tushunchasi, bevosita XVIII asrlarda G.Spenser tomonidan o‘z qo‘lyozmalarida qo‘llanilgan. Ta’limda integratsiyaning nazariy, metodologik, pedagogik va psixologik asoslarini predmetlararo boshlanishga chuqur yondashgan holda o‘rganish, buyuk klassik pedagoglardan Ya.A.Komenskiy, E.Rosmesler, F.Yunge, Dj.Dyui keyinroq, ta’limda. integrativ yondashuvni tashkil etishning pedagogik va psixologik xususiyatlarini ochishda katta xizmat qilgan Yu.K.Babanskiy, S.L.Rubinshteyn,Ye.N.Kabanova-Miller, Yu.A.Samarin, Yu.M.Kolyagin, N.S.Svetlovskaya, I.A.Mironenko, M.G.Chepikov, N.K.Chapaev kabi olimlarning bu sohadagi xizmatlari o‘z aksini topgan. Bugun integratsiyani didaktikani ta’limda muhim sistemalashtiruvchi tamoyili deb qarashga asos bor.Shuningdek ta’limni integrativ tashkil etishning muhim prinsiplaridan biri-integratsiya va differensiatsiyaning birligi prinsipidir. Integratsiya va differensiatsiya dialektik nuqtai nazardan biri-birlarini aniqlashtiruvchi ajratib bo‘lmas kategoriyalardan hisoblanadi.Ularni mustaqil kategoriyalar deb ajratib o‘rganish, pedagogik tadqiqotning metodologik yеtishmovchiligi deb qaraladi. Ilmiy nuqtai-nazardan qaralganda, integratsiyaning asosini olamning yaxlitligi,uni tashkil etuvchi elementlarning o‘zaro aloqadorligi,o‘zaro munosabatlari tashkil etadi. Pedagogik, ta’limiy jihatdan esa, integratsiya uzviylik, fanlararo aloqadorlik, predmet materiallari orasidagi o‘zaro aloqadorlikni ifodalaydi.U bilimlarni o‘zaro bir-birlarini to‘ldiruvchi,kengaytiruvchi, chuqurlashtiruvchi vosita sifatida xizmat qilib, o‘quv predmetlari mazmunini, eng kamida, DTS darajasida sintezlovchi, mantiqan tugallangan natijasi hisoblanadi. Integrativ ta’lim, talabadan yangi materialni o‘rganishda, oldingi o‘rganilgan materiallar va boshqa predmetlardan olgan bilimlardan keng foydalanishni, oqibatda ulardan amaliyotda keng qo‘llashni talab qiladi. U o‘quvchining ilmiy dunyoqarashi kengaya borishi va dinamik rivojlanishiga mustahkam poydevor yaratadi.Ta’limda integratsiyaga turli predmetlardagi bilimlarni yagona maqsad asosida, o‘zaro bog‘langan holda, rivojlantirish formasi deb qarash mumkin. Zamonaviy ta’lim tendensiyalari orqali jadal rivojlanuvchi va o‘zgarib turuvchi jamiyat zamonaviy mehnat bozori ehtiyojlarini qanoatlantirishga qodir yuqori malakali mutaxassislarni tayyorlab borish zarurligini talab etmoqda. Shu bois integrativ yondashuv asosida bo‘lajak texnologik ta’lim o‘qituvchilarini maxsus kompetensiyalarini shakllantirish, dasturlarini takomillashtirish muhim ahamiyatga ega. |