Issn 81-0591 2 9 1 issn 2181-0591

3-rasm. Rotori qisqa tutashgan asinxron motorni tadqiq qilish uchun yig‘ilgan sxema. 
O‘zgaruvchan kuchlanish manbasi AC Voltage Source bloki va uning sozlash oynasini (4–5–
rasm). oching, unda ishga tushirish momentining o‘zgarishi, boshlang‘ich fazasi va chastotasining 
qiymatlarining o‘zgarishi keltirilgan. Measurements maydonida Multimeter bloki yordamida kuzatish 
va o‘lchash uchun kuchlanishni (Voltage) belgilang (3-rasm). 
4-rasm. Elektr motorning chastota va moment bog‘liqligi. 
Asinxron motorlar to‘satdan yuklanish tufayli tezligi pasayadi, qisqa vaqtdan davomida nominal 
tezlikka erishadi. Bu jarayonda tokning qiymati ko‘tarilishi va kuchlanish tushuvini ko‘rish mumkin.
5-rasm. Asinxron motor modelining Simulink ma’lumotlari. 
Asinxron motorning modeli orqali olingan grafiklardan shuni xulosa qilish mumkin, ishga 
tushirish momenti M
isht
=26 N
∗
m ni tashkil qilmoqda, bu esa 1,2 sekund vaqt davomida kamayib borib 
nominal moment M
nom
=11 N
∗
m ga teng bo’lganligini ko’rish mumkin. 
Asinxron motorlarni MatLab dasturi orqali matematik modelini yaratish, motorning 

---

91 
“Suv va yer resurslari” agrar-gidromeliorativ ilmiy-ommabop jurnal
 
6(17)-son 2022-yil
parametrlarini aniq hisoblash, tejamkorlikka erishish, komutatsion va himoy apparatlarini to‘g‘ri tanlash 
va motorni ish unumdorligini oshirishga yordam beradi. 
 
№ 
ADABIYOTLAR
REFERENCES 
1.
 
Allaev 
K.R. 
Energetika 
mira 
i 
Uzbekistana. Toshkent. Moliya 2007, 386 
s. 
Allaev K.R. Energetika mira i Uzbekistana. [Energy 
of the world in Uzbekistan]. Toshkent. Moliya 2007, 
386 s