Milliy hisoblar
- bu, bir tomondan milliy hisoblar tizimi bo’lsa, boshqa bir
tomondan esa - davlat tomonidan makroiqtisodiy jarayonlarni tartibga solishning
muhim vositasidir.
Milliy hisoblar tizimi ikki yoqlama yozishning buxgalteriya tomoyillariga
asoslangan bo’lib, o’zida ijtimoiy ishlab chiqarish ishtirokchilari o’rtasidagi
tovar
va daromadlarning umumlashgan holdagi harakatini ifodalaydi.
Milliy hisoblar tizimi quyidagi funksiyalarni bajaradi:
1) iqtisodiy siyosat:
2) iqtisodiy bashoratlash:
3) aholi turli qatlamlarining turmush darajasini baholash va uni
boshqa
mamlakatlar turmush darajasi bilan solishtirish:
4) iqtisodiy nazariyani amaliyot bilan bog’lash.
Milliy hisoblar tizimi quyidagi o’zaro bog’liq ko’rsatkichlar tizmidan tashkil
topadi:
•
Tovar va xizmatlar yaratish
- ma’lum davr mobaynida mamlakat
rezidentlari
tomonidan yaratilgan tovar va xizmatlarning umumiy yig’indisi.
•
Oraliq iste’mol
-
hisobot davrida ishlab chiqarish jarayonida to’la iste’mol
etiluvchi yoki tayyor mahsulotga transformasiyalanuvchi
tovar va
xizmatlarning qiymatidan iborat bo’ladi. Asosiy kapital iste’moli
oraliq
iste’mol tarkibiga kirmaydi.
•
Yalpi qo’shilgan qiymat
-
tarmoqlar darajasida tovar va xizmatlar yaratish va
oraliq iste’mol o’rtasidagi farq sifatida hisoblanadi.
•
Sof soliqlar
-
soliqlar qiymatidan subsidiyalarning ayirmasiga teng.
•
Yalpi ichki mahsulot
-
milliy iqtisodiyotning barcha tarmoqlarida yaratilgan
qo’shilgan qiymatlar va sof soliqlarning yig’indisi sifatida hisoblab topiladi.
Dostları ilə paylaş: 
