Jahon ijtimoiy-iqtisodiy geografiyasi

hajmi, balkitarkibi ham o’zgaradi. Agaro’rtacha iste’molni 100foiz deb belgilasak, 
unda 10-14 yoshdagi kishining iste’moli 82 foizni, 30-39 yoshda 129 foizni, 60- 
64 yoshda esa 70,9 foizni tashkil etishini venger olimlari aniqlaganlar. Shunday 
qilib, inson yoshi uning mehnat faoliyatiga hamda yashash va turmush 
kechirishiga zarur bolgan oziq-ovqat va kiyim-kechaklar uchun ketadigan 
xarajatlarga ham ta’sir krsatadi.
Yosh 
0
’zgarishi bilan insonlarning mehnat unumdorligi ham zgaradi. 
Bunda organizmning fiziologik xususiyatlari asosiy rin tutadi. Agar 18-20 
yoshdagi 2 kishi bir kunda 1,5 ming dona g isht quysa, 50-59 yoshdagi shuncha 
odam 500 dona g’isht quyadi.
Aholining yosh tarkibi, ayniqsa, uni tabiiy qayta takror barpo qilinishi 
jarayoniga katta ta’sir krsatadi. Iqtisodiy jihatdan rivojlangan mamlakatlarda 
tug’ilgan bolalarning asosiy qismi 25-34 yoshdagi ayollarga to g ri keladi, qoloq 
mamlakatlarda esa mazkur krsatkich 16-29 yoshni tashkil etadi.
Aholi yosh tarkibini rganishda uni ayrim guruhlarga ajratish muhim 
ahamiyat kasb etadi. Demografik va iqtisodiy statistika xilma-xil ijtimoiy-iqtisodiy 
tadbirlar bilan qamrab olinadigan aholi yosh guruhlarini ajratadi. Masalan, 0-2 
yoshdagilar - yasli yoshidagi bolalar, 3-6 yoshdagilar - maktabgacha yoshdagi 
bolalar, 6 (7)-15 (17) yoshdagilar esa maktab yoshidagi bolalar va h.k. Iqtisodiy 
nuqtai nazardan mehnat qilish qobiliyati bo’yicha aholini guruhlarga ajratish 
muhim ahamiyat kasb etadi. 0 ’zbekistonda va jahondagi ko’pchilik 
mamlakatlarda aholi uch guruhga blinib rganiladi. Jumladan:
- mehnatga yaroqli yoshgacha;
- mehnatga yaroqli yoshdagi;
- mehnatga yaroqli yoshdan keyingi. Aholini ana shu guruhlarga