Juft korrelyatsion tahlil

2-rasm. Bog’lanish turlari
Funksional bog’lanish - bu shunday to’liq bog’lanishki, unda bir belgi yoki belgilar o’zgarish qiymatiga har doim natijaning ma’lum me’yorda o’zgarishi mos keladi.
Korreyatsion bog’lanish – bu shunday to’liqsiz bog’lanishki, unda omillarning har bir qiymatiga turli zamon va makon sharoitlarida natijaning har xil qiymatlari mos keladi. Bu holda omillar to’liq soni noma’lumdir.
Yo’nalishlarning o‘zgarishiga karab, bog‘lanishlar ikki turga bo‘linadi: to‘gri bog‘lanish va teskari bog‘lanishlar.Analitik ifodalarning ko‘rinishlariga qarab ham bog‘lanishlar ikki turga bo‘linadi: to‘g‘ri chiziqli va chiziksiz bog‘lanishlar.Fuksional bog‘lanishlarda bir o‘zgaruvchi belgining har qaysi qiymatiga boshqa o‘zgaruvchi belgining anik bitta qiymati mos keladi.



Korrelyatsion bog’lanish



Zich

O’rtacha

Sust

Omillar bo’yicha

Bog’lanish zichligi bo’yicha

To’g’ri chiziqli

Chiziqsiz

To’g’ri

Teskari

Shakli bo’yicha

Turi bo’yicha

Juft

Ko’plikda

3-rasm. Korrelyatsion bog‘lanish turlari


Korrelyatsiya koeffitsiyentining turlari va hisoblash usullari

Korrelyasion-regression tahlil bosqichma-bosqich muayyan mantiqiy ketma-ketlikda o‘tkaziladi va u quyidagi bosqichlarda amalga oshiriladi:

1. 
   hodisalarni dastlabki taxlil qilish va ushbu hodisalarni tavsiflovchi omillar (belgilar) o‘rtasidagi o‘zaro bog‘likliklar paydo bo‘lishining sabablarini aniqlash;
   
2. 
   omillarni ta’sir etuvchi va natijaviy omillarga bo‘lish hamda ularni korrelyasion-regression modellarga kiritish nuqtai nazaridan tadqiq etish uchun eng muhim omillarni tanlash;
   
3. 
   juft korrelyasiya koeffitsientlari matritsasini tuzish va korrelyasion-regression modellar omillarini guruxdashning ehtimol tutilgan variantlarini baholash;
   
4. 
   regressiya tenglamasi shaklini dastlabki baholash;
   
5. 
   regressiya tenglamasini yechish, regressiya koeffitsientlarini hisoblash va ularning ma’nosini talqin etish;
   
6. 
   natijaviy omilning nazariy jihatdan kutilayotgan (regressiya tenglamasi bo‘yicha takroriy chiqarilgan) qiymatlarini hisoblab chiqish;
   
7. 
   umumiy, omilli va qoldiq dispersiyalarni aniqlash va qiyosiy tahlil qilish; regression modelga kiritilgan omillar o‘rtasidagi bog‘liqlikning zichligini baholash;
   
8. 
   modelning sifatini umumiy baholash, muhim bo‘lmagan omillarni chiqarib tashlash (yoki qo‘shimcha omillarni kiritish), modelni tuzish, ya’ni 1-7-bandlarni takrorlash;
   
9. 
   regressiya tenglamasi parametrlarining ishonchliligini statistik baholash, funksiyaning regressiya tenglamasi bo‘yicha nazariy jihatdan kutilayotgan qiymatlari uchun ishonch chegaralarini tuzish;
   
10. 
    taxlildan kelib chiqadigan amaliy xulosa qilish.
    

O‘zgaruvchi x variatsiyasining u o‘zgaruvchiga ta’sirini ko‘rib chiquvchi hamda bir omilli korrelyasion va regression taxlilni o‘zida namoyon etuvchi juft chiziqli korrelyatsiya ekonometrikada eng chuqur ishlab chiqilgan metodologiya hisoblanadi va u bir omilli korrelyasion va regression tahlilni namoyon etadi.