müsahibə
şahidə edirik. Bu inkişafı gələn xəstələ-
rin inamında da hiss edirik.
Süni mayalanma qərarı verən ailələr
tibbi müəssisə seçimini edərkən hansı
meyarları nəzərə almalıdırlar?
Klinika və həkim seçərkən ilk öncə
yaxşı araşdırma aparsınlar. Ən önəmli
tövsiyə xəstə tövsiyəsidir. Yəni öncədən
xidmətdən istifadə etmiş, süni mayalan-
ma nəticəsində uşaq sahibi olan biri ilə
danışsınlar, proseslə bağlı suallar ver-
sinlər. Hamiləlik faizlərini öyrənsinlər,
göstərilən xidməti dəyərləndirsinlər.
Özləri də klinikaya gedərək müalicə
və onun nəticələri ilə maraqlansınlar və
buna görə qərar qəbul etsinlər.
Ümumiyyətlə, süni mayalanmada
önəmli olan həkimə inamdır. Artıq 15
ildir mən bu sahədə çalışıram və bu il-
lər ərzində öyrəndim ki, süni mayalan-
ma təqdiri-İlahi və qismətdir. Ola bilsin
ki, ilk dəfədən süni mayalanma baş tut-
masın. Belə olarsa, çəkinməsinlər, bunu
bir neçə dəfə etmək şansları var. Demək
istədiyim budur ki, öncədən bunun baş-
tutmama riskinin olduğunu bilərək, qə-
bul edərək və həkimə inanaraq müali-
cəyə başlasınlar. İnamlarını itirməsinlər,
hər zaman şükür etsinlər. Bu müalicənin
sonunda qiymətli bir varlığa – övlada sa-
hib olacaqlarını düşünsünlər.
Süni mayalanmada beynəlxalq stan-
dartlar və tövsiyələr nədən ibarətdir?
Şirkətiniz həmin standartlara nə dərə-
cədə önəm verir?
Klinikamızda bütün avadanlıqlar
Avropa ölkələrindən gətirilir. Süni ma-
yalanmada istifadə etdiyimiz dərman-
lar da Avropa ölkələrinə məxsusdur.
Bəzi ləvazimatlar, dərmanlar isə Ame-
rikadan gəlir. Yəni buradakı standart-
lar Amerika və Avropa standartlarıdır.
Beləliklə, deyə bilərik ki, bizim klinika-
nın Avropadan, Amerikadan geri qalan
bir tərəfi yoxdur. Avadanlıq, dərman,
bilik və təcrübə sarıdan qeyd etdiyiniz
standartlara cavab veririk. Hər il Ame-
rikada, Avropada və Türkiyədə süni
mayalanma ilə bağlı seminarlara qatı-
lırıq. Bu sahədə baş verən hər bir ye-
niliyi seminarlar vasitəsilə öyrənir və
işimizdə tətbiq edirik.
Maraqlıdır, müraciət edənlər ara-
sında paytaxt, yoxsa region sakinləri
üstünlük təşkil edir?
Hər bir valideyn övlad sahibi ol-
maq istəyir. Xüsusilə də qadınlarda bu
istək daha çox hiss olunur. Bizə müra-
ciət edənlər arasında paytaxtdan da,
rayonlardan da insanlar var. Demək
olar ki, müraciət edənlərin yarısı Bakı-
dan, yarısı da rayonlardandır. Qaxdan,
Astaradan, Xaçmazdan, Lənkərandan
gələnlər də var. Amma təbii ki, Bakıdan
müraciət edənlər üstünlük təşkil edir.
Rayonlardan bizə müraciət edənlər bir
müddət burada qalmaq məcburiyyətin-
də olurlar. Belə olan halda qohumları-
nın, tanışlarının evində rahatlıqla qala
bilirlər. Bu, Azərbaycanın bir üstünlü-
yüdür.
Gələcəyə yönəlik hansı planlarınız var?
Biz süni mayalanmanı Tibb Univer-
sitetinin Cərrahiyyə korpusunda edirik.
Yəni müqavilə əsasında birgə fəaliyyət
göstəririk. Bizim Azərbaycan Tibb Uni-
versiteti ilə əməkdaşlığımızı genişlən-
dirmək kimi planlarımız var. Bununla
yanaşı, süni mayalanma ilə bağlı hər
hansı bir yenilik olarsa, buraya gətir-
mək də planlarımıza daxildir. Bir sözlə,
planımız işlərimizi dövlətlə, universi-
tetlə birgə daha da gücləndirməkdir.
Hər hansı bir işi müəyyən yüksək-
liyə qaldırmaq çətindir, amma onu o
səviyyədə qoruyub saxlamaq daha da
çətindir. Əsas olan xidməti o səviyyədə
saxlamaqdır.
1987-1993-cü illərdə Ankara Hacettepe
Universiteti Tibb fakültəsində (ingiliscə)
tibb təhsili alıb.
1994-1998-ci illərdə SSK Ege Doğum
evində təhsilini qadın xəstəlikləri və doğum
ixtisası üzrə davam etdirib.
1999-2000-ci illərdə İstanbul Gümüşsu-
yu Asker Hastanesində əsgərlik xidmətində
olub.
2000-2004-cü illərdə İstanbul Alman
Hastanesi Tüp Bebek Mərkəzində çalışıb.
2004-2007-ci illərdə Bakı şəhəri Mərkə-
zi Klinik Xəstəxanada Qadın sağlamlığı və
xəstəlikləri və süni mayalanma şöbəsinin
rəisi vəzifəsində çalışıb.
2008-ci ilin sentyabr ayından “Azər-Türk
Med” Tibb Mərkəzinin baş həkimi vəzifə-
sində çalışır. Ölkə daxilində və xaricində 26
məqalə və 52 təbliğin müəllifidir.
47
say 25 |
EcoVision
ƏSAS MÖVZU: Azərbaycanda səhiyyə
mütəxəssis rəyi
Kümelenme temelli
ekonomik rekabet ve
kalkınma stratejileri
Küresel rekabetin hız kazandığı 90’lar-
dan beri birçok gelişmiş ülkede gerek ulu-
sal gerekse bölgesel ekonomik kalkınma
modeli olarak benimsenen kümelenme
temelli ekonomik kalkınma, geleneksel
ekonomik kalkınma anlayışından tama-
men farklı bir yaklaşımdır.
Çünkü geleneksel bölgesel kalkınma
yaklaşımda merkezi yönetimler tarafın-
dan dengeli bir biçimde birçok bölgeye
dağıtılan büyük miktarda devlet yardımı
(teşvik politikaları vb) ekonomik ivmeyi
sağlamada beklenen sonuçları üretmede
yetersiz kalmıştır. Bu sorunlar, bölgesel
politikalarda farklı bir yöntem arayışına
yol açmış, ve sonuçta bölgelerin rekabet
gücünü arttırmaya odaklanan yeni bir pa-
radigma geliştirilmiştir.
Bu bağlamda, gerek tarım ve sanayi,
gerekse hizmet sektörlerimizin etkin ve
verimli bir şekilde uluslararası rekabet
gücü kazanması için yeni bir modelin uy-
gulanması ortaya çıkmış ve bir paradigma
değişikliğine gidilerek bölgesel rekabet
edebilirlik / bölgesel rekabet gücü yakla-
şımı ağırlık kazanmıştır.
İşte, İngilize “Cluster” adı verilen kü-
melenme yaklaşımı, son dönemde ulus-
lararası ve ulusal ölçekte kullanılan en
yaygın bölgesel kalkınma programlarında
kullanılmaktadır.
Harvard Üniversitesi profesörlerin-
den M. Porter’ın rekabet teorileriyle ifade
edilen kümelenme (Cluster) yaklaşımı,
son yılların en çok dikkate alınan rekabet
gücü belirleyicisi olarak genel kabul gör-
mektedir.
KÜMELENME KAVRAMI:
Kümelenme kavramının yaratıcısı ola-
rak kabul edilen M. Porter kümelenmeyi;
“Belirli bir alandaki birbiriyle rekabet
eden fakat aynı zamanda işbirliği yapan
karşılıklı ilişkili firmaların, uzmanlaşmış
arz edicilerin, hizmet üreticilerinin, iliş-
kili endüstrilerdeki firmaların, ilişkili ku-
rumların (örneğin üniversiteler, standart
kuruluşlarının ve ticaret birliklerinin ve
derneklerinin) coğ rafi yoğunlaşması”
olarak tanımlamaktadır.
Bir başka tanıma göre, kümelenme;
birbirlerine katma değer ekleyen üretim
zinciri (değer zinciri) ile bağlı, karşılıklı
bağımlı tedarikçileri de içeren, firmalar
ve/veya işletmeler, bilgi üreten kurumlar
(üniversiteler, araştırma kurumları, mü-
hendislik şirketleri), müşteriler, kümelen-
meyi destekleyen ilgili kamu kurumları,
sivil toplum kuruluşları ve yerel yönetim-
ler tarafından oluşturulmuş ağdır.
Kümelenme yaklaşımının temelinde
ekonominin rekabetçilik gücünün artı-
48
say 25 |
EcoVision