kapitalga bo’lgan talab
kapital ta'minoti
kapital narxi (foiz stavkasi)
Ssuda kapitali — vaqtincha foydalanib qaytarish, maʼlum foiz haq toʻlash sharti bilan qarzga beriladigan pul kapitali. Ssuda kapitalining iqtisodiy maʼnodagi oʻziga xos xususiyati shundaki, u foiz koʻrinishida foyda keltiradi
Kapitlga bo’lgan talab
Kapital bozorida biznes kapitalni talab qiladi. Kapitalga bo'lgan talab - bu tadbirkorlar tomonidan investitsiya faoliyati uchun foydalanadigan qarz mablag'lariga (ssuda kapitaliga) talab.
Kapital ta’minoti-ssuda kapitalini shakllantirish manbalaridan biri bo'lgan qarz mablag'larini (erkin jamg'armalarni) ta’minlaydi
Kapital narxi
Ssuda kapitalidan ma'lum muddatga foydalanganlik uchun ssuda foizlari shaklida ma'lum miqdorda pul to'lanadi. Ssuda foizi - bu kapital egasiga ma'lum vaqt davomida o'z mablag'laridan foydalanganlik uchun to'lanadigan narx. Ssuda foizlari odatda yil uchun foiz stavkasida ifodalanadi.
Investitsiya - daromad olish uchun qo`yiladigan kapital mablag`.Investitsiyalash - bu kapitalni yaratish yoki kapital zahirasini to`ldirish jarayonidir.
Yalpi investitsiya-kapital zahirasining umumiy o`sishidir.Qoplash - asosiy kapitalning ishdan chiqqan qismini almashtirish.
Sof investitsiya - yalpi investitsiyadan qoplash uchun sarflanadigan mablag`ni ajratgandan keyingi qolgan qismi.
tyju
Sof investitsiya = Yalpi investitsiya - Qoplash
Agar yalpi investitsiya qoplashdan yuqori bo`lsa, sof investitsiya musbat bo`ladi (bu holda kapital ko`payadi va ishlab chiqarish kengayadi).
Agar yalpi investitsiya qoplashdan kichik bo`lsa, sof investitsiya manfiy bo`ladi (mavjud kapital kamayib boradi).
Va nihoyat, yalpi kapital qoplashga teng bo`lsa, kapital hajmi o`zgarmaydi (bu holda kapital oddiy takror ishlab chiqarilmaydi).
Qisqa muddatli loyihalarni (qisqa muddatli investitsiyalarni) tahlil qilganda kapitalning ichki o`zini oqlash koeffisienti dan va ssuda foizi dan foydalaniladi.
Qisqa muddatli oraliqdagi investitsiyalarning (bir yillik oraliqdagi) chekli sof oqlashi ularning chekli ichki oqlash koeffisientidan ssuda stavkasi foizini ayirish orqali aniqlanadi: , Δr=r-i bu yerda Δr -chekli sof qoplash; r - chekli ichki qoplash; i - ssuda stavkasi foizi.
Agar r = i bo`lsa, investitsiyadan olinadigan foyda maksimal bo`ladi.
Asosiy kapitalga qo`yilgan investitsiyalar asosan uzoq muddatli bo`ladi. Asosiy kapitalning xizmat qilish, ya′ni undan foydalanish muddati mavjud bo`lib, u chegaralangan bo`ladi. Asosiy kapital xizmat ko`rsatish muddati davomida firma uchun daromad keltiradi.
Uzoq muddatli oraliqdagi kapital qo`yilmadan olinadigan foydani hisoblash uchun asosiy kapitalning xizmat ko`rsatish muddatini va undan foydalanish davomida har yilda olinadigan daromadni bilish kerak bo`ladi.
Faraz qilaylik, I- investitsiyani chekli qiymati, R1 -xizmat ko`rsatish yilida asosiy kapitaldan olinadigan chekli (qo`shimcha) daromad. U holda birinchi yil uchun kapitalning chekli oqlash normasini quyidagi formula orqali hisoblash mumkin: I (1 + r) = R1
Sarmoya kiritgan firma kelajakda daromad olish uchun bugun pul sarflaydi. Investitsiyaning foydali bo'lishi muammosini hal qilish uchun firma kelajakdagi daromadning diskontirlangan miqdorini aniqlashi kerak.
Xarajat va daromadlarni bir xil boshlang`ich vaqtga keltirish hisob-kitoblariga diskontirlash deyiladi.
Hozirgi qiymat (PDV) - bu ma'lum vaqt davomida, masalan, yil davomida to'langan 1 dollarning joriy qiymati. Bunday holda, PDV quyidagi formula bilan ifodalanadi:
PDV = 1 / (1 + i),
bu erda i - chegirma stavkasi.
N yil uchun:
PDV = 1 / (1 + i)n
E’tiboringiz uchun rahmat!
http://hozir.org
Dostları ilə paylaş: |
