Kasb tanlashga yo’llash mashg’ulotlari uchun dars ishlanmalari s amarqand 2015

Mehnat sharoiti - inson mehnat qiladigan ijtimoiy muhit xususiyatlari, o’ziga xos sharoitda (yer, suv ostida, balandlikda, yuqori harorat ostida, qattiq shovqin, o‘ta quruq yoki nam havo bilan bog‘liq kasblar) bo’ladi.
Kasb guruhlari. Nihoyat, piramidaning oxiridan oddingi qavati mehnat sharoitlari bo’yicha kasblar klassifikasiyasiga to’xtalib o’tamiz. Kasblar to’rtta guruhga bo’linadi:
1. Odatdagi («maishiy») mikroiqlim sharoitidagi mehnat. Hisobchi, iqtisodchi, chizmachi, o’qituvchi va boshqalarni mana shu kasb guruhiga kiritish mumkin.
2. Harorat, namlik keskin o’zgarib turuvchi ochiq havoda ishlash
bilan bog’liq bo’lgan mehnat. Quyidagi kasblar bunga misol
bo’la oladi: quruvchi, o’t o’chiruvchi, dehqon-fermerlar va boshqalar.
3. Odatdan tashqari mehnat: yer ostida, suv ostida, balandlikda, havoda, qaynoq sexlarda, sog’liq uchun muqarrar zararli ta’siri bo’lgan sexlarda ishlash. Bunday kasbga misollar: uchuvchi, shaxtyor, g’avvos va hokazo.
4. Odamlarning sog’ligi, hayoti uchun, katta-katta jamoat boyliklari, moddiy ne’matlar uchun oshirilgan ma’naviy mas’uliyat bilan bog’liq bo’lgan mehnat (M). O’qituvchi, shifokor, milisiya inspektorlari, texnika xavfsizligi muxandislari va boshqa kasblarni mana shu mehnat guruhiga kiritish mumkin.
Yuqorida keltirib o’tilgan kasblarning mehnat sharoitiga qarab bo’linishi bu, albatta, shartli bo’linishdir. Ko’p hollarda bir xil kasbdagi kishilarning mehnati turlicha sharoitda kechadi. Shuning uchun bunday vaqtlarda o’sha sharoitlarning eng asosiylarini hisobga olishga to’g’ri keladi.


GLOSSARIY
Kasbiy moslashish - ishlab chiqarishda kasbiy faoliyatning ijtimoiy-psixologik va tashkiliy-texnik sharoitlariga shaxsni moslashtirishga, uni muvoffaqiyatli ravishda kasbni egallashi uchun shart sharoitlarni yaratishga yo‘naltirilgan choralar kompleks.
Kasb sha’ni – odamning mutaxasis sifatida o‘ziga va o‘z kasbiga munosabatini, mutaxasisga jamiyatning munosabatini yoritadigan fazilatidir. Kasb sha’ni odamning konkret ijtimoiy ahvoliga, faoliyatining turi va xizmatlarining tan olinishiga bog‘liqdir. Kasb sha’ni odamning o‘zi va uning jamoasi erishgan obro‘-e’tiborini qo‘llab-quvvatlanishini talab qiladi.